СЕЛЕКЦИОННО-ГЕНЕТИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ МЯГКОЙ ПШЕНИЦЫ. ЖҰМСАҚ БИДАЙДЫ СЕЛЕКЦИЯЛЫҚ-ГЕНЕТИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ

Авторлар

  • K. K. Shulembaeva Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан,
  • S. B. Dauletbaeva Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан,
  • А. А. Tokubaуeva Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан,
  • Zh. Zh. Chunetova Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан,
  • Zh. K. Zhunusbaeva Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан,
        163 0         163 50

Кілттік сөздер:

Мутагенез, Изогенные линии, замещенные линии пшеницы, селекция, отдаленная гибридизация, сорт, мутaгенез, изогенді линиялар, бидайдың хромосомалары ауысқан линиялары, алшақ будандастыру, сорт.

Аннотация

Жоғары өнімді, қоңыр тат ауруына төзімді және дәндер сапасы жоғары ИЛ-Hg, ИЛ-BgHg, ИЛ-Рс изогенді линиялары алынды. ИЛ-Hg линиясының масақ өнімділігі мен 1000 дән массасы бақылау сортымен салыстырғанда жоғары көрсеткішті көрсетті. Жұмсақ бидайды жабайы түрлермен будандастырған кездегі будандардың фертилділігі шагылыстыру бағытына және сорттың генотипіне тәуелді екендігі анықталды. Бидайдың Надежда сортының геномы басқа сорттармен салыстырғанда жабайы түрлердің геномдарымен жоғары үйлесімділігі анықталды. Жұмсақ бидайды Т.timopheevi-мен будандастыру нәтижесінде алынған будандарға гетероплазматикалық жағдай тән: жабайы және бидай типтерінің бірдей көрінуі. Жұмсақ бидай сортына CdCl2- химиялық қосылысын әсер ету арқылы сапалық және сандық белгілері бойынша өзгерген өсімдіктер алынды. Генетикалық талдау барысында реципрокты будандастыру негізінде жүргізілген мутанттардың белгілерінің тұқымқуалауы будандастыру бағытына тәуелді еместігін көрсетті. Получены высокопродуктивные, устойчивые к бурой ржавчине и хорошим качеством зерна изогенные линий - ИЛ-Hg, ИЛ-BgHg и ИЛ-Рс. Показатели продуктивности колоса и масса 1000 зерен линии ИЛ-Hg достоверно превышают значения контрольного сорта. Дикие виды в качестве материнского компонента благоприятно влияют на высокий процент завязывания зерен. Геном сорта Надежда высокосовместим с геномами диких видов по сравнению с другими сортами пшеницы. Для гибридов, полученных от скрещивания t.timopheevi с мягкой пшеницей характерно гетероплазматическое состояние: одновременно присутствуют копии дикого и пшеничного типов. Действием химического соединения – CdCl2 на сорта мягкой пшеницы, получены измененные растения по ряду качественных и количественных признаков. Генетический анализ, проведенный на основе реципрокного скрещивания показал, что измененные признаки мутантов наследуются независимо от направлении скрещивания. Obtained highly productivity, resistance to leaf rust and good quality grain isogenic lines IL-Hg, IL-BgHg and IL-Pc. Indicators of spike productivity and weight of 1000 grains of line IL-Hg was significantly higher than those of control variety. Wild species as the parent component favorably affect a high percentage of tying grains. Genome of “Nadezhda” variety is highly compatible with genomes wild species compared with other varieties of wheat. Hybrids obtained by crossing t.timopheevi with soft wheat have heteroplasmic state: simultaneously present copies of wild and wheat typies. Obtained modified plants on a number of qualitative and quantitative traits under the action of a chemical compound - CdCl2 on varieties of soft wheat. Genetic analysis carried out on the basis of reciprocal crosses showed that modified traits of mutants are inherited independently of direction of crossing.

Библиографиялық сілтемелер

Литература


1. Коваль С.Ф., Коваль В.С., Шаманин В.П. Изогенные линии пшеницы. -Омск, 2001. – 152 с.
2. Крупнов В.А., Воронина С.А., Лобачев Ю.В. Изогенные линии пшеницы Саратовского селекционного центра // в cб. Генетические коллекции растений. – Новосибирск.–1994. Вып.2. – С.165-209.
3. Tsujimoto H. Production of near-isogenic lines and marked monosomic lines in common wheat (Triticum aestivum) cv. Chinese Spring // The Journal of Heredity. 2001. – N 92 (3). – P. 254-259.
4. Дунаева М.В., Клячко Н.Л. Сравнительное исследование влияния химических соединений на пшеницу // Физиология растений. – 2002. – Т.39, Вып.1. – С. 151-156.
5. Образцов А.С. Биологические основы селекции растении. - М.: Колос, 1981. - C.271.
6. Володин В.Г., Фомина Ж.Н., Авраменко Б.И. Синтетические популяции мутантов растений. - Минск, 1990. - С. 94.
7. Ватаманюк Г.Г., Жучико Л.В., Бразицкий А.В. Радиоционный мутагенез кукурузы // Применение физических и химических мутагенных факторов в селекций и генетике полевых культур: Межвузовский сборник научных статей. - Кишинев: КСХИ, 1985. - С.45 - 48.
8. Tulmann N.A., Camargo C.E.O., Alves M.C., Petinelli J.A., Ferreira F.A. Plant height reduction and disease resistant in Wheat (Triticum aestivum L.) cultivar JAC – 18 by gamma radiation – induced mutations // Rev. bras. Genet. - 1996. – P. 275-281.
9. Тимонова Е.М., Леонова И.Н., Белан И.А., Россеева Л.П., Салина Е.А. Влияние отдельных участков хромосом Triticum Timopheevii формирование устойчивости к болезням и количественные признаки // Вавиловский журнал генетики и селекции. – 2012. – Том 16, № 1. – С. 142-159.
10. Aksyonova E., Sinyavskaya M., Danilenko N. et al. Hetero¬plasmy and paternally oriented shift of the organellar DNA composition in barley-wheat hybrids during backcrosses with wheat parents // Genome. – 2005. – Vol. 48. – P. 761–769.



References:

1. Koval S.F., Koval V.S., Shamanin V.P. Izogennye linii pshenitsy. - Omsk, 2001. – 152 p.
2. Krupnov V.A., Voronina S.A., Lobachev Yu.V. Izogennye linii pshenitsy Saratovskogo selektsionnogo tsentra // v cb. Geneticheskie kollektsii rasteniy. – Novosibirsk. – 1994. Vol.2. – P.165-209.
3. Tsujimoto H. Production of near-isogenic lines and marked monosomic lines in common wheat (Triticum aestivum) cv. Chinese Spring // The Journal of Heredity. 2001. – N 92 (3). – P. 254-259.
4. Dunaeva M.V., Klyachko N.L. Sravnitel'noe issledovanie vliyaniya khimicheskikh soedineniy na pshenitsu // Fiziologiya rasteniy. – 2002. – T.39, Vol.1. – P. 151-156.
5. Obraztsov A.S. Biologicheskie osnovy selektsii rastenii. - M.: Kolos, 1981. - P.271.
6. Volodin V.G., Fomina Zh.N., Avramenko B.I. Sinteticheskie populyatsii mutantov rasteniy. - Minsk, 1990. - P. 94.
7. Vatamanyuk G.G., Zhuchiko L.V., Brazitskiy A.V. Radiotsionnyy mutagenez kukuruzy // Primenenie fizicheskikh i khimicheskikh mutagennykh faktorov v selektsiy i genetike polevykh kul'tur: Mezhvuzovskiy sbornik nauchnykh statey. - Kishinev: KSKhI, 1985. - P.45-48.
8. Tulmann N.A., Camargo C.E.O., Alves M.C., Petinelli J.A., Ferreira F.A. Plant height reduction and disease resistant in Wheat (Triticum aestivum L.) cultivar JAC – 18 by gamma radiation – induced mutations // Rev. bras. Genet. - 1996. – P. 275-281.
9. Timonova E.M., Leonova I.N., Belan I.A., Rosseeva L.P., Salina E.A. Vliyanie otdelnykh uchastkov khromosom Triticum Timopheevii formirovanie ustoychivosti k boleznyam i kolichestvennye priznaki // Vavilovskiy zhurnal genetiki i selektsii. – 2012. – Vol. 16, № 1. – P. 142-159.
10. Aksyonova E., Sinyavskaya M., Danilenko N. et al. Hetero¬plasmy and paternally oriented shift of the organellar DNA composition in barley-wheat hybrids during backcrosses with wheat parents // Genome. – 2005. – Vol. 48. – P. 761–769.

Жүктелулер

Как цитировать

Shulembaeva, K. K., Dauletbaeva, S. B., Tokubaуeva А. А., Chunetova, Z. Z., & Zhunusbaeva, Z. K. (2016). СЕЛЕКЦИОННО-ГЕНЕТИЧЕСКОЕ ИССЛЕДОВАНИЕ МЯГКОЙ ПШЕНИЦЫ. ЖҰМСАҚ БИДАЙДЫ СЕЛЕКЦИЯЛЫҚ-ГЕНЕТИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 64(2), 114–118. вилучено із https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/1071

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають

1 2 > >>