Еңбекшіқазақ ауданында (Алматы облысы) кезедсетін кейбір сирек және эндем өсімдіктер популяцияларының қазіргі жағдайы және оларды қорғау
141 57
Кілттік сөздер:
Іле сасыры (Ferula iliensis), Кауфман икониковиясы (Ikonnikovia kaufmanniana), Михельсон кермегі (Lіmonіum mіchelsonіі), түр, эндемикалық, реликті, популяция.Аннотация
Бұл мақалада Алматы облысы, Еңбекшіқазақ ауданының Бөгеті, Сөгеті және Торайғыр тауларының топырақ-климаттық жағдайында өсетін осы күнге дейін зерттелмеген эндемикалық, сирек кездесетін Ferula iliensis Krasn. ex Korov., Ikonnikovia kaufmanniana (Regel) Lincz., Limonium michelsonii Lincz. өсімдіктерінің табиғи популяцияларының қазіргі кездегі жағдайы, популяцияның жастық құрамы, тіршілік күйлерінің саны мен мөлшерін зерттеу туралы сөз болады. Зерттеу нәтижесі эндемикалық және жойылып кету қаупі төніп тұрған сирек Ferula iliensis Krasn. ex Korov., Ikonnikovia kaufmanniana (Regel) Lincz., Limonium michelsonii Lincz. өсімдіктердің қазіргі кездегі популяция жағдайының қалыпты екендігін, бірақта бұл өсімдік түрлерінің популияцияларының өте тар ареалға таралғанын және оларды қорғау шараларын ұйымдастыру және реинтродукциялау керек екендігін көрсетті. В статье приведены результаты исследования типичных природных популяций Ferula iliensis, Ikonnikovia kaufmanniana, Lіmonіum mіchelsonіі в Енбекшиказахском районе Алматинской области. Были определены флорастический состав растительных сообществ, возрастной спектр, численность и плотность ценопопуляций. Результаты исследований показали, что популяции данных редких растений необходимо взять под защиту, а в будущем необходимо установить площади популяции этих видов и заняться их реинтродукцией. The article presents data from a study of typical natural populations of Ferula iliensis, Ikonnikova kaufmanniana, Lіmonіum mіchelsonіі which grows special soil and climatic conditions in the Almaty province, Enbekshikazakh district (Mountains Boguty, Sugaty and Toraigyr).The studies were certain kinds of diversity, population structure of rare, endemic plants and age composition and abundance of this species in the studied populations. Our results indicate that they must take under the protection and in the future years to figure out the area of the populations of these species must be dealt with reintroduction.Библиографиялық сілтемелер
Пайдаланған әдебиеттер
1. Н. М. Мұхитдинов «Геоботаника» Алматы, «дәуір», 2011. 5-30б.
2. Полевая геоботаника., М., АН СССР,1964, т.3.- 530 с.
3. Флора Казахстана, Алма-ата, 1964. Т. VI. С 293.
4. Мухитдинов Н.М., Аметов А.А., Абидкулова К.Т. Жумабекова Ж., Ыдырыс А. Семенная продуктивность редкого, эндемичного вида юго-востока Казахстана Ferula iliensis Krasn. еx Korov. // Материалы III международной научной конференции «Интродукция, селекция и защита растений». – Донецк, 2012. – С.210.
5. Винтерголлер. Б. А. « Редкие растения Казахстана» Издательство «Наука» Казахской ССР. Алма-Ата.1976. – 44с.
6. Ыдырыс Ә,. Мұхитдинов Н. М., Әметов Ә.Ә., Абидкулова К.Т. Реликті, эндемикалық және сирек кездесетін Кауфман иконниковиячсы (Ikonnikovia kaufmanniana (Regel) Lincz.) өсімдігі ценопопуляцияларының флоралық құрамы және оларды қорғау // «Қазақстанның флорасын зерттеудің және қорғаудың заманауи кезеңіндегі үрдістері» (3-Байтенов оқулары) халықаралық ғылыми конференция. Алматы 2014. 136-143 б.
7. Abidkulova Karime, Mukhitdinov Nashtay, Ametov Abibulla, Ydyrys Alibek, Kudajbergenova Nurgul. The age structure of the cenopopulations of rare endemic plant Ikonnikovia kaufmanniana from Kazakhstan // 7th Planta Europa Conference Book of Abstracts, Ortodox Academy of Crete, Kolympary, 21-25 May 2014.
8. Байтенов М.С. В мире редких растений. - Алма-Ата, 1985. – 176 с
9. Красная книга Казахской ССР. «Редкие и находящиеся под угрозой исчезновения виды животных и растений. Часть 2. Растения. Издательство «Наука» Казахской ССР. Алма-Ата. 1981. С. 153, 284 с.
10. Работнов Т.А. Жизненный цикл многолетних травянистых растений в луговых ценозах // Тр. БИН АН СССР, Сер. 3, Геоботаника. М.; Л., 1960, Вып. 6, С. 70-205.
11. Уранов А.А. Онтогенез и возрастной состав популяций // Онтогенез и возрастной состав популяций цветковых растений, М., 1967, С. 1-12.
References
1. Mukhitdinov N.M. Geobotany. - Almaty: "Dаuіr". - 2011. - 306 р.
2. Field geobotany. - Moscow: USSR Academy of Sciences, 1964. - V.3. - 530 p.
3. Flora of Kazakhstan. - Alma-Ata, 1964. - V. 6. - P.293.
4. Mukhitdinov N. M., Ametov A. A., Abidkulova K. T., Zhumabekova J., Ydyrys A. Seed production of rare, endemic species of the southeast of Kazakhstan Ferula iliensis Krasn. Ex Korov. // Proceedings of the III International Scientific Conference "Introduction, selection and plant protection." - Donetsk, 2012. - P.210.
5. Vintergoller B.A. Rare Plants of Kazakhstan. - Alma Ata: Publisher "Science" of the Kazakh SSR, 1976. – 44 p.
6. Ydyrys A., Mukhitdinov N. M., Ametov A. A., Abidkulova K. T. The floristic composition of populations of rare, endemic plant Ikonnikovia kaufmanniana (Regel) Lincz. and their protection // Proceedings of International Scientific Conference «Modern trends in researching of flora of Kazakstan and its protection» (3-d Baytenov readings, 24-26 april 2014). - Алматы, 2014. - 136-143 p.
7. Abidkulova Karime, Mukhitdinov Nashtay, Ametov Abibulla, Ydyrys Alibek, Kudajbergenova Nurgul. The age structure of the cenopopulations of rare endemic plant Ikonnikovia kaufmanniana from Kazakhstan // 7th Planta Europa Conference Book of Abstracts, Ortodox Academy of Crete (Kolympary, 21-25 May 2014). - Kolympary, 2014. - 5 p.
8. Baitenov M. S. In the world of rare plants. - Alma-Ata, 1985. - 176 p.
9. Red Data Book of the Kazakh SSR. Rare and endangered species of animals and plants. Part 2: Plants. Alma-Ata: Publishing house "Science" of the Kazakh SSR, 1981. - 284 p.
10. Rabotnov T. A. The life cycle of perennial herbaceous plants in the meadow cenoses // Proc. BIN AN SSSR, Ser. 3, Geobotany. M .- L., 1960. - Vol. 6. - p. 70-205.
11. Uranov A.A. Ontogeny and age structure of populations // Ontogeny and age structure of populations of flowering plants. - Moscow: Science, 1967. - p. 1-12.
1. Н. М. Мұхитдинов «Геоботаника» Алматы, «дәуір», 2011. 5-30б.
2. Полевая геоботаника., М., АН СССР,1964, т.3.- 530 с.
3. Флора Казахстана, Алма-ата, 1964. Т. VI. С 293.
4. Мухитдинов Н.М., Аметов А.А., Абидкулова К.Т. Жумабекова Ж., Ыдырыс А. Семенная продуктивность редкого, эндемичного вида юго-востока Казахстана Ferula iliensis Krasn. еx Korov. // Материалы III международной научной конференции «Интродукция, селекция и защита растений». – Донецк, 2012. – С.210.
5. Винтерголлер. Б. А. « Редкие растения Казахстана» Издательство «Наука» Казахской ССР. Алма-Ата.1976. – 44с.
6. Ыдырыс Ә,. Мұхитдинов Н. М., Әметов Ә.Ә., Абидкулова К.Т. Реликті, эндемикалық және сирек кездесетін Кауфман иконниковиячсы (Ikonnikovia kaufmanniana (Regel) Lincz.) өсімдігі ценопопуляцияларының флоралық құрамы және оларды қорғау // «Қазақстанның флорасын зерттеудің және қорғаудың заманауи кезеңіндегі үрдістері» (3-Байтенов оқулары) халықаралық ғылыми конференция. Алматы 2014. 136-143 б.
7. Abidkulova Karime, Mukhitdinov Nashtay, Ametov Abibulla, Ydyrys Alibek, Kudajbergenova Nurgul. The age structure of the cenopopulations of rare endemic plant Ikonnikovia kaufmanniana from Kazakhstan // 7th Planta Europa Conference Book of Abstracts, Ortodox Academy of Crete, Kolympary, 21-25 May 2014.
8. Байтенов М.С. В мире редких растений. - Алма-Ата, 1985. – 176 с
9. Красная книга Казахской ССР. «Редкие и находящиеся под угрозой исчезновения виды животных и растений. Часть 2. Растения. Издательство «Наука» Казахской ССР. Алма-Ата. 1981. С. 153, 284 с.
10. Работнов Т.А. Жизненный цикл многолетних травянистых растений в луговых ценозах // Тр. БИН АН СССР, Сер. 3, Геоботаника. М.; Л., 1960, Вып. 6, С. 70-205.
11. Уранов А.А. Онтогенез и возрастной состав популяций // Онтогенез и возрастной состав популяций цветковых растений, М., 1967, С. 1-12.
References
1. Mukhitdinov N.M. Geobotany. - Almaty: "Dаuіr". - 2011. - 306 р.
2. Field geobotany. - Moscow: USSR Academy of Sciences, 1964. - V.3. - 530 p.
3. Flora of Kazakhstan. - Alma-Ata, 1964. - V. 6. - P.293.
4. Mukhitdinov N. M., Ametov A. A., Abidkulova K. T., Zhumabekova J., Ydyrys A. Seed production of rare, endemic species of the southeast of Kazakhstan Ferula iliensis Krasn. Ex Korov. // Proceedings of the III International Scientific Conference "Introduction, selection and plant protection." - Donetsk, 2012. - P.210.
5. Vintergoller B.A. Rare Plants of Kazakhstan. - Alma Ata: Publisher "Science" of the Kazakh SSR, 1976. – 44 p.
6. Ydyrys A., Mukhitdinov N. M., Ametov A. A., Abidkulova K. T. The floristic composition of populations of rare, endemic plant Ikonnikovia kaufmanniana (Regel) Lincz. and their protection // Proceedings of International Scientific Conference «Modern trends in researching of flora of Kazakstan and its protection» (3-d Baytenov readings, 24-26 april 2014). - Алматы, 2014. - 136-143 p.
7. Abidkulova Karime, Mukhitdinov Nashtay, Ametov Abibulla, Ydyrys Alibek, Kudajbergenova Nurgul. The age structure of the cenopopulations of rare endemic plant Ikonnikovia kaufmanniana from Kazakhstan // 7th Planta Europa Conference Book of Abstracts, Ortodox Academy of Crete (Kolympary, 21-25 May 2014). - Kolympary, 2014. - 5 p.
8. Baitenov M. S. In the world of rare plants. - Alma-Ata, 1985. - 176 p.
9. Red Data Book of the Kazakh SSR. Rare and endangered species of animals and plants. Part 2: Plants. Alma-Ata: Publishing house "Science" of the Kazakh SSR, 1981. - 284 p.
10. Rabotnov T. A. The life cycle of perennial herbaceous plants in the meadow cenoses // Proc. BIN AN SSSR, Ser. 3, Geobotany. M .- L., 1960. - Vol. 6. - p. 70-205.
11. Uranov A.A. Ontogeny and age structure of populations // Ontogeny and age structure of populations of flowering plants. - Moscow: Science, 1967. - p. 1-12.
Жүктелулер
Как цитировать
Ydyrys, A., Mukhitdinov, N. M., Ametov, A. A., & Abidkulova, K. T. (2016). Еңбекшіқазақ ауданында (Алматы облысы) кезедсетін кейбір сирек және эндем өсімдіктер популяцияларының қазіргі жағдайы және оларды қорғау. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 63(1), 279–286. вилучено із https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/1040
Шығарылым
Бөлім
Биоразнообразие растений, животных и микроорганизмов
