КӨГАЛДАНДЫРЫЛҒАН ҚАЛА АЙМАҚТАРЫНЫҢ ЖАҒДАЙЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ АҚСУ ҚАЛАСЫНЫҢ ҚОРШАҒАН ОРТА САПАСЫНА ӘСЕРІ ТУРАЛЫ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2023.v97.i4.06Кілттік сөздер:
қала, көгалдандырылу, көшеттер, өсімдіктер, көгалдандыру жүйесі, тұрақты дамуАннотация
Бұл мақалада Қазақстан Республикасының солтүстік-шығысындағы Павлодар облысында орналасқан Ақсу қаласындағы жасыл желектердің жай-күйіне баға берілген. Нәтижелерді талдау 2022 жылы жүргізілген ағаштарды толық түгендеу нәтижесінде алынған сенімді деректерге негізделген. Қаладағы ағаш-бұта көшеттерінің қазіргі жағдайына талдау жасалып, көшеттердің саны, санаты, түрі және өмірлік жағдайы анықталып, олардың түрлері мен жастық құрамы белгіленді, қысқа және ұзақ мерзімдегі өзгерістерге болжам жасалды. Ақсу қаласының демографиялық сыйымдылығына қатысты көгалдандыру дәрежесіне бағалау жүргізілді. Аумақтың оттегі өнімділігінің жоғары деңгейі атап өтілді. Көгалдандыру көрсеткіші Ақсу қаласының бір тұрғынына 13,5 км2 жалпыға ортақ жасыл аумақты құрады.
Библиографиялық сілтемелер
Buffoli, M., Villella, F., Voynov, N.S., Rebecchi, A. (2022). Urban Green Space to Promote Urban Public Health: Green Areas’ Design Features and Accessibility Assessment in Milano City, Italy. In: Calabrò, F., Della Spina, L., Piñeira Mantiñán, M.J. (eds) New Metropolitan Perspectives. NMP 2022. Lecture Notes in Networks and Systems, vol 482. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-031-06825-6_189
Chris Van Uffelen (2009). Collection: Landscape Architecture. – UNKNO, 512 р.
Duan, J., Wang, Y., Fan, C., Xia, B., & de Groot, R. (2018). Perception of urban environmental risks and the effects of urban green infrastructures (UGIs) on human well-being in four public green spaces of Guangzhou China. Environmental Management, Vol. 62, No 3. – P. 500–517. https://doi.org/10.1007/s00267-018-1068-8
Enssle, F., & Kabisch, N. (2020). Urban green spaces for the social interaction, health, and well-being of older people: An integrated view of urban ecosystem services and socio-environmental justice. Environmental Science & Policy, Vol. 109. – P. 36–44. https://doi.org/10.1016/j.envsci.2020.04.008
Homich V. A. (2002) Jekologija gorodskoj sredy: Ucheb. posobie dlja vuzov. [Ecology of the urban environment: Textbook. manual for universities] – Omsk: Izd-vo SibADI, 267 р.
Hunter, R.F., Cleary, A., Braubach, M. (2019). Environmental, Health and Equity Effects of Urban Green Space Interventions. In: Marselle, M., Stadler, J., Korn, H., Irvine, K., Bonn, A. (eds) Biodiversity and Health in the Face of Climate Change. Springer, Cham, pp. 381–409. https://doi.org/10.1007/978-3-030-02318-8_17
Jabbar, M., Yusoff, M.M. & Shafie, A. (2022) Assessing the role of urban green spaces for human well-being: a systematic review. GeoJournal. vol. 87, pp. 4405–4423. https://doi.org/10.1007/s10708-021-10474-7
Jekologicheskij kodeks Respubliki Kazahstan ot 2 janvarja 2021 goda № 400-VI ZRK. Jelektron. resurs. URL: [Environmental Code of the Republic of Kazakhstan] https://adilet.zan.kz/rus/docs/K2100000400
John Brookes (2005) Garden Design : The Complete Practical Guide to Planning, Styling and Planting Any Garden. – EastbourneUK: Gardners Books, 384 p.
Kabisch, N. (2019). The Influence of Socio-economic and Socio-demographic Factors in the Association Between Urban Green Space and Health. In: Marselle, M., Stadler, J., Korn, H., Irvine, K., Bonn, A. (eds) Biodiversity and Health in the Face of Climate Change. Springer, Cham, pp. 91–119. https://doi.org/10.1007/978-3-030-02318-8_5
Lesnoj kodeks Respubliki Kazahstan Obnovlennyj. Kodeks Respubliki Kazahstan ot 8 ijulja 2003 goda № 477. Jelektron. resurs. [Forest Code of the Republic of Kazakhstan] URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K030000477_
Lou, H., Yang, S., Zhao, C., Wang, Z., Liu, X., Shi, L., Wu, L., Hao, F., & Cai, M. (2017). Combining multi-source data to explore a mechanism for the effects of micrometeorological elements on nutrient variations in paddy land water. Paddy and Water Environment, Vol. 15, No 3. – P. 513–524 https://doi.org/10.1007/s10333-016-0568-5
Pravila soderzhanija i zashhity zelenyh nasazhdenij Pavlodarskoj oblasti (2018) [Rules for the maintenance and protection of green spaces in Pavlodar region]. – Pavlodar. – 106 р.
Rusjaev, M.V., Gul'maral, N, Zharylқasyn, Zh.Zh., Kyzkenova, A.Zh. (2019) Sezonnye osobennosti zagrjaznenija vozduha g. Aksu Pavlodarskoj oblasti Kazahstana [Seasonal features of air pollution in the city of Aksu, Pavlodar region of Kazakhstan]. The scientific heritage, no 41 pp. 6–9.
Selmi, W., Weber, C., Rivière, E., Blond, N., Mehdi, L., & Nowak, D. (2016). Air pollution removal by trees in public green spaces in Strasbourg city, France. Urban for Urban Green, Vol. 17. – рр. 192–201.
SNiP RK 1.03-06-2002 «Stroitel'noe proizvodstvo. organizacija stroitel'stva predprijatij, zdanij i sooruzhenij». [Construction production. organization of construction of enterprises, buildings and structures]. Jelektron. resurs. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30002343
SNiP RK 3.01-01-2008 Gradostroitel'stvo Planirovka i zastrojka gorodskih i sel'skih naselennyh punktov Jelektron. resurs. [Urban planning Planning and development of urban and rural settlements]. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30503178
SNiP RK 3.01-03-2010 Pravila po blagoustrojstvu territorij naselennyh punktov [Rules for the improvement of territories of settlements]. Jelektron. resurs. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=30944162
SP RK 3.01-105-2013 Blagoustrojstvo territorij naselennyh punktov [Improvement of territories of settlements]. Jelektron. resurs. URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=35427791
Taylor, L., Hahs, A. K., & Hochuli, D. F. (2018). Wellbeing and urban living: Nurtured by nature. Urban Ecosystems, Vol. 21, No 1. – P. 197–208. https://doi.org/10.1007/s11252-018-0788-0
Tim Newbury (2010). The Ultimate Garden Designer. London: Hamlyn, 256 р.
Tsai, W.-L., McHale, M. R., Jennings, V., Marquet, O., Hipp, J. A., Leung, Y.-F., & Floyd, M. F. (2018). Relationships between characteristics of urban green land cover and mental health in US metropolitan areas. International Journal of Environmental Research and Public Health, Vol. 15, No 2. –340 р. https://doi.org/10.3390/ijerph15020340
Wang, R., Helbich, M., Yao, Y., Zhang, J., Liu, P., Yuan, Y., & Liu, Y. (2019). Urban greenery and mental wellbeing in adults: Cross-sectional mediation analyses on multiple pathways across different greenery measures. Environmental Research, – Vol. 176, 108535. https://doi.org/10.1016/j.envres.2019.108535
Wang, R., Zhao, J., Meitner, M. J., Hu, Y., & Xu, X. (2019b). Characteristics of urban green spaces in relation to aesthetic preference and stress recovery. Urban Forestry & Urban Greening, – Vol. 41. – рр. 6–13.
Zakon Respubliki Kazahstan Ob arhitekturnoj, gradostroitel'noj i stroitel'noj dejatel'nosti v Respublike Kazahstan, 2001 [Law of the Republic of Kazakhstan On architectural, urban planning and construction activities in the Republic of Kazakhstan]. Jelektron. resurs. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z010000242_
