Балалар мен жасөспірімдердің қалыпты жағдайдағы және динамикалық жүктемеден кейінгі жүрек-қантамыр жүйесінің жасқа сай ерекшеліктері

Авторы

  • G. T. Srailova әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан
  • M. A. Maulenova әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан
  • Z. A. Askarova әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан
        131 41

Ключевые слова:

жүрек-қантамыр жүйесі, жүректің жиырылу жиілігі, қанның систолалық көлемі мен қанның минуттық көлемі, систолалық артерия қысымы мен диастолалық артерия қысымы.

Аннотация

Гемодинамикалық көрсеткіштері физиологиялық жүйелердің жасқа сай ерекшеліктерімен белгіленеді, әсіресе қанайналу жүйесі. Жас кезеңдерінде жүрек-қантамыр жүйесі онтогенездің түрлі этаптарында негізінен зат және энергия алмасудың арнайы өзгерістерімен қамтамасыз етілген бірнеше ерекшеліктер арқылы сипатталады. Балалар жүрегінің еті энергияны көп жұмсайды. Сондықтан, жүрек етіндегі тотықтану процестері қызу жүреді. Жүрек бұлшық еті оттегіні көп мөлшерде тұтынады. 3 сынып және 10 сыныпта оқитын қыз балалар мен осы жастағы ұл балалардың қалыпты жағдайдағағы және динамикалық жүктемеден кейінгі гемодинамикалық көрсеткіштерін салыстырғанда келесі нәтижелер анықталды. 3 сынып және 10 сыныпта оқитын қыз балалар мен осы жастағы ұл балалардың қалыпты жағдайға қарағанда динамикалық жүктемеден кейінгі гемодинамикалық көрсеткіштерін салыстырғанда систолалық артерия қысымы, диастолалық артерия қысымы, жүректің жиырылу жиілігі және қанның минуттық көлемі жоғарғы дәрежені, ал қанның систолалық көлемі төменгі дәрежені көрсетті. Гемодинамические показатели связаны с возрастными особенностями физиологических систем организма, в частности системы кровообращения. Разные виды нагрузок вызывают резкое увеличение потребления кислорода в нервной и мышечной системах ребенка. Поэтому возникает необходимость в обеспечении возросшего потребления кислорода органами и тканями. Данную функцию обеспечивает кардиореспираторная система организма. Были исследованы возрастные особенности сердечно-сосудистой системы у девочек и мальчиков школьного возраста. У детей, обучающихся в 3 и 10 классах, были исследованы основные гемодинамические показатели: частота сердечных сокращений, систолический и минутный объем крови, артериальное давление в покое и после динамической нагрузки. При сравнительном анализе наших результатов были выявлены возрастные и половые физиологические особенности показателей сердечно-сосудистой системы. Haemodynamic indexes are related to the age-related features of the physiological systems of organism, in particular systems of circulation of blood. The different types of loading cause the sharp increase of consumption of oxygen in nervous and muscular systems of child. Were investigated age-related features of the cardiovascular system in children of school age. We investigated the basic hemodynamic parameters: heart rate, systolic and minute blood volume and blood pressure at rest and after dynamic load. According to the results of our study revealed age and gender indicators of physiological characteristics of the cardiovascular system.

Биографии авторов

G. T. Srailova, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан

Сраилова Гүлзия Тураповна - әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті, биология және биотехнология факультеті биофизика және биомедицина кафедрасының доценті, биология ғылымының кандидаты.

M. A. Maulenova, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан

Мауленова Мағрипа Асқарқызы - әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, биология және биотехнология факультеті, биофизика және биомедицина кафедрасы, 2 курс магистранты.

Z. A. Askarova, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., Қазақстан

Аскарова Зифа Асанбаевна - әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті, биология және биотехнология факультеті биофизика және биомедицина кафедрасының доценті, биология ғылымының кандидаты.

Библиографические ссылки

Әдебиеттер

1. Зайнеев М.М. Состояниеандрогенной и глюкокортикоиднойфункциинадпочечников у детей 8-15 лет в процессеадаптации к учебнойнагрузке / Шайхелисламова М.В., Дикопольская Н.Б., Валеев И.Р., Ситдикова A.A., Святова Н.В., Зайнеев М.М. // Рос.физиол.журн. им. И.М.Сеченова, 2004. -Т.90. -№8.-с.414.
2. Ванюшин Ю.С. Компенсаторно-адаптационные реакции кардиореспираторных систем // Автореф. Дисс.докт.биол.наук. Казань, 2001.
3. Данилова Н.Н., Крылова А.Л. Физиология высшей неврной деятельности. - М.: Наука,1989. – 263 с.
4. Физиология человека: В 4-х томах.Перв. с англ./ Подред.Р.Шмидта и Г.Тевса.– М.:Мир,1986. - Т. 3. - 288 с.; Т.4. –312 с.
5. Сәтбаева Х.Қ., Өтепбергенов А.А., Нілдібаева Ж.Б. Адам физиологиясы. Алматы: Рауан, 2005. – 238 с.
6. Ермолаев Ю.А.Возрастная физиология:Учебноепособиедлястудентоввысш. и сред.проф.учеб.заведенийфиз.культ. – М.: Спорт Академ Пресс, 2001. – 443 с.
7. Морман Д.Физиология сердечно-сосудистой системы. - СПб.: Питер, 2000. - С. 12–82, 139–141.
8. Физиология человека : учеб.пособие / А.А. Семенович. - Минск: Высш. шк., 2009. - 544 с. - С. 308––330.
9. Доцоев Л.Я., Усынин, A.M., Вагнер Н.И., Тутатчиков А.Т. Функциональное состояние учащихся 11-12 лет в условиях интенсивных учебных нагрузок по данным анализа вариабельности сердечного ритма // Физиология человека. 2003. - Т.29.- №4.- С62-
10. Батенкова И.В. Особенности функционирования сердечно - сосудистой системы младших школьников в условиях реализации различных педагогических систем: / Батенкова И.В. // Автореф. дис. канд. биол. наук. -Казань, 2001. 22 с.

REFERENCEs

1. Zajneev M.M. Sostojanieandrogennoj i gljukokortikoidnojfunkciinadpochechnikov u detej 8-15 let v processeadaptacii k uchebnojnagruzke / Shajhelislamova M.V., Dikopol'skaja N.B., Valeev I.R., Sitdikova A.A., Svjatova N.V., Zajneev M.M. // Ros.fiziol.zhurn. im. I.M.Sechenova, 2004. -T.90. -№8.-s.414.
2. VanjushinJu.S. Kompensatorno-adaptacionnyereakciikardiorespiratornyhsistem // Avtoref. Diss.dokt.biol.nauk. Kazan', 2001.
3. Danilova N.N., Krylova A.L. Fiziologijavysshejnevrnojdejatel'nosti. - M.: Nauka,1989. – 263 s.
4. Fiziologijacheloveka: V 4-h tomah. Perv.sangl. / Pod red. R. ShmidtaiG.Tevsa. – M.: Mir, 1986. - T. 3. - 288 s.; T.4. – 312 s.
5. Sәtbaeva H.Қ., Өtepbergenov A.A., NіldіbaevaZh.B. Adam fiziologijasy. Almaty: Rauan, 2005. – 238 s.
6. ErmolaevJu.A. Vozrastnajafiziologija: Uchebnoeposobiedljastudentovvyssh. isred. prof. ucheb. zavedenijfiz. kul't. – M.: Sport Akadem Press, 2001. – 443 s.
7. Morman D. Fiziologijaserdechno-sosudistojsistemy. - SPb.: Piter, 2000. - S. 12–82, 139–141.
8. Fiziologijacheloveka :ucheb. posobie / A.A. Semenovich. - Minsk: Vyssh. shk., 2009. - 544 s. - S. 308––330.
9. DocoevL.Ja., Usynin, A.M., Vagner N.I., Tutatchikov A.T. Funkcional'noesostojanieuchashhihsja 11-12 let v uslovijahintensivnyhuchebnyhnagruzokpodannymanalizavariabel'nostiserdechnogoritma // Fiziologijacheloveka. 2003. - T.29.- №4.- S62-
10. Batenkova I.V. Osobennostifunkcionirovanijaserdechno - sosudistojsistemymladshihshkol'nikov v uslovijahrealizaciirazlichnyhpedagogicheskihsistem: / Batenkova I.V. // Avtoref. dis. kand. biol. nauk. -Kazan', 2001. 22 s.

Загрузки

Как цитировать

Srailova, G. T., Maulenova, M. A., & Askarova, Z. A. (2016). Балалар мен жасөспірімдердің қалыпты жағдайдағы және динамикалық жүктемеден кейінгі жүрек-қантамыр жүйесінің жасқа сай ерекшеліктері. Вестник КазНУ. Серия биологическая, 63(1), 330–335. извлечено от https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/1050

Выпуск

Раздел

Современные проблемы биомедицины и биофизики

Наиболее читаемые статьи этого автора (авторов)