АЛАКӨЛ ЖҮЙЕСІ ТҰЩЫ СУ КӨЛДЕРІНІҢ 2021 Ж. ЗООПЛАНКТОННЫҢ БИОАЛУАНТҮРЛІЛІГІ ЖӘНЕ САНДЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2023.v95.i2.09Кілттік сөздер:
сан, биомасса, коловраткалар, ескекаяқтылар, бұтақмұрттыларАннотация
Алакөл жүйесіндегі 2021 жылдың көктем-жаз мезгілінде тұщы су көлдерінің зоопланктонының құрамы 33 түрмен ұсынылды. Сасықкөл көлінде таксондар саны маусым бойынша өзгерген жоқ және 14 атауды құрады. Қошқаркөлде олардың саны көктемнен жазға 11-ден 6-ға дейін төмендеді. Сасықкөл көлінің зоопланктон биомассасы. 1220,17-ден 1973,39 мг/м3-ге дейін ұлғайды. Мамыр айында оңтүстік-шығыс ауданы - 1607,01 мг/м3, ал жазда-Солтүстік - Шығыс-2575,24 мг/м3 өнімді болды. Сасықкөл көліндегі көктемгі-жазғы кезеңде зоопланктонның трофикалық деңгейі. қалыпты класқа сәйкес келді. Қошкаркөлде биомасса көрсеткіші 940,12-ден 2856,54 мг/м3-ге шегінде өзгерді. Көлдің зоопланктон көрсеткіші трофизмнің" қалыпты " класына сәйкес келді. 2020 ж. салыстырғанда, Сасықкөл көлінің зоопланктонның биомассасы көктемде 73% – ке, жазда 69% - ке өсті. Мамыр айында өткен жылғы мәліметтермен салыстырғанда, Қошқаркөлдің зоопланктон биомассасы. 65% – ке, ал тамыз айында-32% - ке өсті. 2017 жылдан бастап бақылау кезеңінде, Сасықкөл мен Қошқаркөл көлдерінің зоопланктон өнімділігі көктемгі-жазғы кезеңде қалыпты класқа сәйкес келді.
Зерттеуді Қазақстан Республикасының экология, геология және табиғи ресурстар министрлігі қаржыландырады (№BR10264205 Грант).
Библиографиялық сілтемелер
Amirgaliev N.A., Timirkhanov S.R., Alpeisov S.A.(2007) Ichthyofauna i ecologia Alakolskoi sistemy ozer [Ichthyofauna and ecology of the Alakolsky system of lakes]. Almaty, pp. 367.
Andrew Novotny (2021) Functional diversity of zooplankton in marine food webs / Department of Ecology, Environment and Plant Sciences, Stockholm, P.Sixty three.
Anita A.C. (2018) Pearson and Ian C. Duggan* A global review of zooplankton species in freshwater aquaculture ponds: what are the risks for invasion?. Invasiveness Review, Hamilton, P.Twelve.
Borutsky E.V. (1960) Opredelitel svobodnozhivushih presnovodnyh veslonogih rakov SSSR I sopredelnyh stran po fragmentam v kishechnikah ryb [Determinant of free-living freshwater oarfish of the USSR and neighboring countries by fragments in the intestines of fish]. Moscow: Publishing House of the Academy of Sciences of the USSR, pp.222
Dolgopolova S.Yu., Mukatai A.A., Minat A. (2021) Sovremennye gidrohimicheskie issledovaniya Alakolskoi sistemy ozer [Modern hydrochemical studies of the Alakol lake system], Electronic scientific journal “Central Asian Scientific Journal” No. 4, Almaty, pp.148-151.
Kitaev S. P. (2007) Osnovy limnologii dlya gidrobiologov i ihtiologov [Fundamentals of limnology for hydrobiologists and ichthyologists]. Petrozavodsk: Karelian Scientific Center of the Russian Academy of Sciences, pp.398
Konstantinov A.S. (1986) Obshaya gidrobiologiya [General Hydrobiology]. Moscow, pp.289.
Krupa E.G., Dobrokhotova O.V., Stuge T.S. (2016) Fauna Calanoida (Crustacea: Copepoda) Kazakhstana I sopredelnyh territorii [Fauna of Calanoida (Crustacea: Copepoda) Kazakhstan and adjacent territories]. Almaty, pp.208
Krylov A.V., Kosolapov D.B., Kosolapova N.G., Gerasimova Y.V., Hovsepyan A.A. (2018) The plankton community of Sevan lake (Armenia) after invasion of Daphnia (Ctenodaphnia) great Straus, 1820, Biology Bulletin. V. 45. № 5, pp. 505-511.
Kutikova L.A. (1970) Kolovratki fauny SSSR. [Rotifers of the fauna of the USSR]. Leningrad: Nauka Publishing House, pp.744.
Kutikova L.A., Starobogatov Ya.I. (1977) Opredelitel presnovodnyh bespozvonochnyh Evropeiskoi chasti SSSR [Determinant of freshwater INV]. Leningrad, pp.512.
Mirabdullaev I.M. (1996) The genus Mesocyclops (Crustacea: Copepoda) in Uzbekistan (Central Asia) Int. Revue ges. Hydrobiol. 81(1)., pp. 93-100.
Mirabdullaev I.M., Sharapova L.I., Turemuratova G.I. (1997) A Far East Cyclopoid, Thermocyclops tai-hokuensis (Harada, 1931) in Central Asia – Turk. J. Zool., V. 21. pp. 175-178
Nogrady T., Segers H. (2002) Guides to the Identification of the Microinvertebrates of the Continental Waters of the World. Rotifera Vol. 6, pp. 264.
Radovan Hynek, Stepanka Kuckova, Pavel Cejnar, Rock Junkova, Ivo Prikryl, Jana Rıhova Ambrozov (2018) Identification of freshwater zooplankton species using protein profiling and principal component analysis, Association for the Sciences of Limnology and Oceanography, Prague, P.Six.
Sharapova L.I. (2002) Raznoobrazie I productivnost sovremennyh zooplanktocenozov Alakolskoi sistemy ozer [Diversity and productivity of modern zooplanktocenoses of the Alakol lakes system], Ecological research in Kazakhstan, Almaty, pp. 193-194. 18 Sharapova L.I. (2011) Ob urovne kormnosti zooplanktona Alakolskoi sistemy ozer v period malovodya [On the level of zooplankton feeding in the Alakol lake system during the low-water period], Bulletin of Agricultural Science of Kazakhstan – Almaty, pp. 81-85.
Sharapova L.I. (2010) Kompleksnaya ocenka ecologicheskogo sostoyaniya Alakolskoi systemy ozer po zooplanktonu [Comprehensive assessment of the ecological state of the Alakol lake system by zooplankton], Ecology of aquatic invertebrates – Borok, pp. 349-355.
Sharapova L.I., Falomeeva A.P. (2018) Metodicheskoe posobie pri gidrobuologicheskih rybohozyaistvennyh issledovaniyah vodoemov Kazakhstana (plankton, zoobentos) [Methodological guide for hydrobiological fish-farming studies of reservoirs of Kazakhstan (plankton, zoobenthos)], 2nd edition. Almaty, pp. 43.
Sharipova K.Zh. (1986) Ob akklimatizacii rachka kalyanipedy v ozerah Alakolskoi systemy [On acclimatization of the kalyanipeda crustacean in the lakes of the Alakol system], Biological foundations of fisheries in reservoirs of Central Asia and Kazakhstan Ashgabat, pp. 145-146.
Sharipova K.Zh., Lopareva T.Ya. (1983) Kolichestvennoe razvitie zooplanktona Alakolskih ozer i factory ego obuslavlivayushie [Quantitative development of zooplankton of the Alakol lakes and its factors], Biological bases of fisheries of reservoirs of Central Asia and Kazakhstan,Tashkent, pp. 145-146.
Stuge T.S., Krupa E.G., Smirnova D.A. (2004) Zooplankton Alakol-Sasykkolskoi sistemy ozer [Zooplankton of the Alakol- Sasykkol lake system], Proceedings of the Alakol Reserve, Almaty, pp. 119-121.
Troshina T.T. (2012) Osobennosti razvitiya planktonnyh i donnyh bespozvonochnyh ozer Alakolskoi sistemy v vesennii period 2012 g [Features of the development of planktonic and bottom invertebrate lakes of the Alakol system in the spring of 2012], Proceedings of the international scientific conference “Wildlife of Kazakhstan and adjacent territories”, Almaty, pp. 170-172.
Troshina T.T. (2015) Srtuctura i ecologicheskoe sostoyanie zooplanktona litoralnoi zony ozera Alakol v vesenne-letnii period 2013 goda [Structure and ecological state of zooplankton of the littoral zone of Lake Alakol in the spring-summer period of 2013], Proceedings of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan, Biological and medical series, Almaty, pp. 15-19.
Tsalolikhina S.Ya. (1995) Opredelitel presnovodnyh bespozvonochnyh Rossii I sopredelnyh territorii [Determinant of freshwater invertebrates of Russia and adjacent territories]. St. Petersburg, pp.630.
