СОЛОНЦЫ КӨЛІ (СОЛТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ) БАЛЫҚТАРЫНЫҢ ТҮРЛІК ҚҰРАМЫ МЕН МОРФО-БИОЛОГИЯЛЫҚ МӘЛІМЕТТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v89.i4.14Аннотация
Мақалада Солтүстік Қазақстан облысында орналасқан Солонцы көлінің гидрохимиялық және ихтиологиялық зерттеу нәтижелері көрсетілген. Солонцы көлі көлемі 236 га, азсулы, жергілікті балық шаруашылық маңызыбар суқоймаға жатады. Гидрохимиялық режимі бойынша көлдің суы әлсәз сілтілі, судың минерализациясы 1,32 г/л. Суқойманың ихтиофаунасы үш балық түрімен келтірілген, олар: күміс мөңке, алтын мөңке және ротан бұзаубас балығы. Ихтиологиялық зерттеу балықтардың түрлік құрамын анықтау, фондық түрлердің популяциялық құрамын, өлшемдік-жастық құрамын, жыныстық құрылымын, биологиялық және морфометриялық талдау жүргізу үшін жасалды.
Солонцы өзеніндегі доминантты түр күміс түстес мөңкеге Carassius gibelio тиесілі болды - жалпы ауланымның 84,4 %- ын құрады. Ғылыми-зерттеу торларында күміс түстес мөңкенің ауланымы 0,2 кг-нан 15 кг-торға құрады (орташа 5,23 кг/торға). Даралары 2-7 жас араларында болды, 5 жастық балықтардың саны басымдылық көрсетті. Алтын түстес мөңке Carassius carassius 3- тен 5 жас аралығындағы даралармен келтірілді. Аталық және аналықтарының жыныстық сандық қатынасы 1:3 құрады. Жалпы қабылданған ихтиологиялық әдістер бойынша күміс түстес және алтын түстес мөңке балықтарына морфометриялық анализ жүргізілді. Зерттеу нәтижесі Солонцы көлінде мөңке балықтарының гибридтік формаларының жоқтығын көрсетті.
Библиографиялық сілтемелер
ZHumangalieva Z.M. Ozernyj fond Kazahstana. AVTOREFERAT na soiskanie uchenoj stepeni kandidata geograficheskih nauk.
Dmitriev P.S., Lysakova T.N., Fomin I.A., Glinskih V.V. Covremennoe sostoyanie vodoemov severo-kazahstanskoj oblasti v usloviyah vliyaniya estestvennogo i antropogennogo faktorov.// Aktual'nye problemy gumanitarnyh i estestvennyh nauk. №2-4. - 2016. - S. 8-11.
Doganovskij, A.M. Gidrologiya sushi: (Obshchij kurs) / A.M. Doganovskij. - SPb.: izd. RGGMU, 2012. - 524 s.
Klimat i uvlazhnennost' territorii Kazahstana. [Elektronnyj resurs]. Rezhim dostupa. Klimat i uvlazhnennost' territorii Kazahstana - Kompleksnaya ocenka postupleniya biogennyh veshchestv s vodosbora po dline reki Velikaya (studexpo.ru). [Data obrashcheniya 02.09.2021]
Goryunova A.I. , Isbekov K.B., Asylbekova S.ZH., Dan'ko E.K. O karasyah periodicheski vysyhayushchih stepnyh ozyor Severnogo Kazahstana v svete sovremennyh otechestvennyh i zarubezhnyh issledovanij. Trudy VNIRO. - T. 165.- 2017. -S. 27-44.
Goryunova A.I., Dan'ko E.K. O karasyah v periodicheski vysyhayushchih stepnyh ozerah Severnogo Kazahstana.// Seleviniya. - T.22. - 2014. -S. 168-174.
Sakai H., Iguchi K., Yamazaki Y., Sideleva V.G. , Goto A. Morphological and mtDNA sequence studies on three crucian carps (Carassius: Cyprinidae) including a new stock from the Ob River system, Kazakhstan. The Fisheries Society of the British Isles, Journal of Fish Biology. - 2009, 74 (8), -pp. 1756–1773. DOI:10.1111/j.1095-8649.2009.02203.x
Sakai H., Yamazaki Y., Nazarkin M.V, Sideleva V.G., Chmilevsky D.A, Iguchi K., Goto A. Morphological and MTDNA sequence studies searching for the roots of silver crucian carp Carassius gibelio (Cyprinidae) from ponds of Sergievka park, Saint Petersburg, Russia. Proceedings of the Zoological Institute RAS Vol. 315, No. 3, 2011, rr. 352–364.
Takada M., Tachihara K., Kon T., Yamamoto G., Iguchi K., Miya M. and Nishida M. 2010. Biogeography and evolution of the Carassius auratus-complex in East Asia. BMC Evolutionary Biology, 10: 7.
Sakai H., Iguchi K., Yamazaki Y., Sideleva V.G. and Goto A. 2009. Morphological and mtDNA sequence studies on three crucian carps (Carassius: Cyprinidae) includ ing a new stock from the Ob River system,Kazakhstan. Journal of Fish Biology, 74: 1756–1773.
FISHERIES AND AQUACULTURE IN THE REPUBLIC OF KAZAKHSTAN:A REVIEW. FAO Fisheries and Aquaculture Circular No. 1030/2. - 2010. -p. 76.
Alekin O. A. Osnovy gidrohimii. – L.,: Gidrometizdat, 1970.- 444 s.
SHishkina L. A. Gidrohimiya. M.: Gidrometeoizdat, 1974.- 326 s.
Pravdin I.F. 1966. Rukovodstvo po izucheniyu ryb. M.; Pishchevaya promyshlennost'. 376 s.
Reshetnikov YU.S. , Popova O.A.Zametki po metodikam ihtiologicheskih issledovanij.Institut problem ekologii i evolyucii im.A.N.Severcova RAN, Moskva. - 2015. [Elektronnyj resurs]. Rezhim dostupa. Princip razdeleniya ryb po ih geograficheskim arealam: (vniro.ru). [Data obrashcheniya 02.09.2021]
Mina M.V., Reshetnikov YU.S., Dgebuadze YU.YU. Taksonomicheskie novshestva i problemy pol'zovatelej // Vopr. ihtiologii. 2006. - T. 46. -№. 4.-S. 553-557.
Lakin G. F. Biometriya. M: Vysshaya shkola, 1980. - 294 s.
Ob utverzhdenii perechnya rybohozyajstvennyh vodoemov i (ili) uchastkov mestnogo znacheniya. Postanovlenie akimata Zapadno-Kazahstanskoj oblasti ot 22 dekabrya 2014 goda № 325. Zaregistrirovano Departamentom yusticii Zapadno-Kazahstanskoj oblasti 27 yanvarya 2015 goda № 3781.
Zargar1 U. R.,. Yousuf1 A. R., Basharat Mushtaq, Dilafroza Jan Length–Weight Relationship of the Crucian carp, Carassius carassius in Relation to Water Quality, Sex and Season in Some Lentic Water Bodies of Kashmir Himalayas. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 12.- 2012. -pp.683-689. DOI: 10.4194/1303-2712-v12_3_17.
Zhelev1 Z, Boyadzhiev P, Angelov M. Analysis of size-age, sexual structure and condition of populations of Carassius gibelio (Pisces: Cyprinidae) from two water basins in Galabovo region (Southern Bulgaria). Trakia Journal of Sciences, No 2. - 2015. -pp. 185-195. doi:10.15547/tjs.2015.02.013.
Takada M., Tachihara K. Comparisons of age, growth, and maturity between male and female, and diploid and triploid individuals in Carassius auratus from Okinawa‐jima Island, Japan. Aquatic Conservation Marine and Freshwater Ecosystems 19(7):806 - 814. - 2019. DOI:10.1002/aqc.1032.
Lastein S., Höglund. E., Mayer I., Overli O., Kjell B. Døving Female Crucian Carp, Carassius carassius, Lose Predator Avoidance Behavior when Getting Ready to Mate. Journal of Chemical Ecology. - V. 34. - 2008. - pp. 1487–1491.
Reshetnikov YU.S. (red) - Annotirovannyj katalog kruglorotyh i ryb kontinental'nyh vod Rossii. - 1998.
G.E.Nilsson BONY FISHES | Crucian Carp. Encyclopedia of Fish Physiolog . From Genome to Environment. - 2011, -pp.1824-1830. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-374553-8.00157-X.
YAnkova N.V. Ekologo-morfologicheskie osobennosti diploidno-triploidnyh kompleksov serebryanogo karasya Carassius auratus gibelio (Bloch) na primere ozer mezhdurech'ya Tobol-Tavda. Avtoreferat na soiskanie kandidata biologicheskih nauk. - 2006. - Tyumen'. - 24 s.
ZHizn' stepnyh ozer Kazahstana. Estestvennaya gibridizaciya ryb - forma vnutripopulyacionnoj adaptacii. [Elektronnyj resurs]. Rezhim dostupa. (articlekz.com). [Data obrashcheniya 02.09.2021].
