ҚАЗАҚСТАННЫҢ ОҢТҮСТІК-ШЫҒЫСЫ ЖАҒДАЙЫНДА ОРГАНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ БИОЛОГИЯЛЫҚ ТЫҢАЙТҚЫШТАРДЫҢ ҚАУЫН ДАҚЫЛЫНЫҢ ӨСУ ҮРДІСТЕРІНЕ, ӨНІМІДІЛІГІ МЕН САПАСЫНА ӘСЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2022.v92.i3.02Аннотация
Аңдатпа
Қазақстанда экологиялық таза бақша өндірісі дамудың бастапқы сатысында тұр. Өндіріс жағдайында химиялық бақша шаруашылығын биологиялық бағытқа бұрудың ең қолжетімді және реттелмелі тәсілдеріне органикалық тыңайтқыштар мен биологиялық препараттарды қолдану жатады.
Ғылыми-зерттеулер барысында алынған мәліметтер органикалық және биологиялық тыңайтқыштарды қолдану, өсімдіктердің жасыл массасының ұлғаюына және жемістердің орташа есеппен 3-5 тәулікке ерте пісіп-жетілуіне ықпал етті. Биологиялық тыңайту жүйесінде қауын өнімділігі 37,32%-ға артты. Тыңайтылмаған бақылау нұсқасымен салыстарғанда қауын жемістерінің барлық сапалық көрсеткіштері жақсарды.
Жоғарыда айтылғандарды тұжырымдай отырып, органикалық тыңайтқыштардың төмен өзіндік құны мен жоғары өтімділігін және өнідірілетін өнім өнімділігі мен экологиялық тазалығына оң әсерін ескерсек, еліміздің дәстүрлі бақша шауашылығын альтернативті өндіріс бағытына бұру мүмкіндігі туралы қорытынды жасауға болады.
Библиографиялық сілтемелер
Chychkalo-Kondrats'ka I.B., Novyts'ka I.V. World experience of development of organic production. Agrosvit. No. 17-18. (2020): 23-27. DOI: 10.32702/2306-6792.2020.17-18.23.
Viniukova O.B., Chuhrij H.A. Organic products market in Ukraine: problems and prospects of its development. Prychornomors'ki economichni studii. Т. 26/1. (2018): 42-47. doi.org/10.21511/im.14(2).2018.02.
Tiutiunnyk H. Basis of the develop& ment of organic farming national market in Ukraine. Halyts'kyj ekonomichnyj visnyk. Т.3. № 46. (2014): 46-52.
Tilman D., Socolow R., Foley J.A., Hill J., Larson E., Lynd L., Pacala S., Reilly J., Searchinger T., Somerville C. & Williams R. Beneficial biofuels-the food, energy, and environment trilemma. Science. No. 325. (2009): 270-271. doi.org/10.1126/science.1177970.
Dovban K.I. Development of scientific foundations and technologies of ecological agriculture based on the use of green fertilizers and environmentally friendly use of soil resources. Natural resources and the environment: collection of scientific materials. Minsk: Belarusian Science. (2016): 126-129.
Omarova Z.M. The effect of pesticides on human health. Russian Bulletin of Perinatology and Pediatrics. No. 1. (2010): 59-60.
Zdravkovska M., Agic R., Popsimonova G., Bogevska Z., & Davitkovska M. Morphological characteristics and yield of carrot (Daucus Carota L.) Grown with application of microbiological fertilizers. J. of Agricultural, Food and Environmental Sciences, JAFES. Т.68. (2016): 63-67. Оnline ISSN 2545-4315.
Philip J. Landrigan, Charles Benbrook. GMO-s, Herbicides, and Public Health. The new England journal of Medicine. No. 373. (2015): 693-695. DOI: 10.1056/NEJMp1505660.
Charles M. Benbrook. Trends in glyphosate herbicide use in the United States and globally. Environmental Sciences Europe. Т. 28. No. 1. (2016): 2-8. ISSN 2190-4715. - doi:10.1186/s12302-016-0070-0.
Kussainov T.A. Estimating yield trends in agriculture: accounting for the changes in technologies and weather conditions. Science Review. № 1(11). (2013): 15-17.
Otutumi A.T., Oliveira T.S., Mendonça E.S. and Lima P.J. Qualidade do Solo em Sistemas de Cultivo Agroecológicos no Município de Tauá - CE. In: Oliveira T. S. (coord.) Solo e Água: aspectos de uso e manejo com ênfase no semi-árido nordestino. Fortaleza, Departamento de Ciências do Solo, UFC. (2004): 1-30.
Gabriel D., Sait S. M., Kunin W.E. and Benton T.G. Food production vs. biodiversity: comparing organic and conventional agriculture. J. Apple Ecol. No. 50. (2013): 355-364. doi.org/10.1111/1365-2664.12035.
Babadzhanov D.D., Shokirov R.S., Abdulloeva M.G., Khasanov M.M. Trends in the development of the organic sector of agriculture in the world economy. Bulletin of the Tajik State University of Law, Business and Politics. Humanities Series. No. 3. (2009): 67-73.
Kaminska A. World experience of development of organic production. Аgrosvit. No. 17-18. (2020): 23.
Wilier H., Lernoud J. The World of Organic Agriculture. Statistics and Emerging Trends. Research Institute of Organic Agriculture (FiBL), Frick, and IFOAM - Organics International, Bonn. (2016): 38-40.
Matthew H., Anne М. The World of Organic Agriculture. Statistics and Emerging Trends. FiBL-IFOAM Report. IFOAM.and FiBl. Frick. (2012): 277-282.
National Organic Union Media Review. Оrganics. (2018): 10.
Grigoruk V.V., Klimov E.V. Development of organic agriculture in the world and Kazakhstan. Food and Agriculture Organization of the United Nations. Ankara. (2016): 3.
Internet link: The market for organic products has exceeded 106 billion US dollars and beaten the arms market, while in Kazakhstan, on the contrary, the acreage for organic products is decreasing (-25%). 11.11.2020. URL: www.energyprom.kz/ru/a/monitoring/rynok-organicheskoj-produkcii-prevysil-106-milliardov-dollarov-ssha-i-obognal-rynok-vooruzheniya (11.11.2020).
Internet link: Certification as a tool to boost organic food development in Kazakhstan. 17.06.2020. URL: www.undp.org/kazakhstan/news/certification-tool-boost-organic-food-development-kazakhstan (17.06.2020).
Aitbayev T.E., Mamyrbekov Zh.Zh., Aitbayeva A.T., Turegeldiyev B.A., Rakhymzhanov, B.S. The influence of biorganic fertilizers on productivity and quality of vegetables in the system of "green" vegetable farming in the conditions of the south-east of Kazakhstan. OnLine Journal of Biological Sciences. No. 18(3). (2018): 277-284. DOI: 10.3844/ojbsci.2018.277.284.
Dospekhov BA Method of field experiment (with the basics of statistical processing of research results). Moscow, Kolos. (1985): 418.
Methodology of experimentation in vegetable growing and melon cultivation (edited by V.F. Belik). Moscow. (1992): 320.
Gutsalyuk T.G. Method for breeding watermelon and melon. Kainar. (1998): 4-29.
Koleboshina T.G., Belov S.I. New agricultural practices of watermelon cultivation and its influence on the yield and quality of watermelon fruits in Volgograd Zavolzhye. Proceedings of the Nizhnevolzhsk Agricultural University Complex: Science and higher professional education. No. 3 (39). (2015): 60-64.
Agafonova E.V., Barykina V.S., Guzhvina S.A. and Chernova A.Ya. The efficacy of combined application of mineral and bacterial fertilizers for watermelon. Bulletin of Agrarian Science of the Don. No. 1. (2010): 76-85.
Medvedev G.A., Tarassova E.M. The effects of biologically active substances in the cultivation of cucurbits. Proceedings of the Nizhnevolzhsk Agricultural University Complex: No.1 (17). (2010): 2-8.
