ӨСІМДІК АЛКАЛОИДТАРЫНЫҢ НЕЙРОТРОПТЫ БЕЛСЕНДІЛIГІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v88.i3.14Кілттік сөздер:
алкалоидтар, гармин, дельфинифолин, эхинопсин, зонгорамин, нейротропты әсер, эксперименттік модельАннотация
Табиғи алкалоидтар жаңа отандық нейротропты препараттарды жасау үшін перспективті қосылыстар болып табылады. Мақалада өсімдік алкалоидтарының (гармин, дельфинифолин, эхинопсин, зонгорамин) нейротропты әсерін зерттеу нәтижелері келтірілген. Алкалоид үлгілерінің нейротропты әсеріне бағалау жүргізу «Ашық алаң» және «Крест тәрізді көтеріңкі лабиринт» тестілерін қолдана отырып, эксперименттік күйзеліс моделінде жүзеге асырылды. Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде дельфинифолин, гармин, эхинопсин және зонгорамин өсімдік алкалоидтарының үлгілері 10 мг/кг дозада «Ашық алаң» мен «Крест тәрізді көтеріңкі лабиринт» тестілерінде жануарлардың бағдарлау-зерттеу қызметінің деңгейін жоғарылатып, сондай-ақ мазасыздық деңгейін, қорқыныш пен алаңдаушылық сезімін төмендете отырып, нейротропты әсер ететіні анықталды. Гармин, дельфинифолин, зонгорамин және эхинопсин молекулаларында арил тобының болуы олардың нейротропты белсенділігі үшін өте маңызды болып табылады. «Құрылым-белсенділік» талдауы көрсеткендей, экспериментте анықталған дельфинифолин мен зонгораминнің нейротропты белсенділігі олардың молекулаларының құрылымында тиісті рецепторлармен өзара әрекеттесетін N-этил тобының, эхинопсин молекулаларында пиридин бөлігінің N-метил тобының, гармин молекулаларында индол сақинасындағы NH-тобының болуымен байланысты.
Библиографиялық сілтемелер
Aarons D.H., Rossi G.V., Orzechowski R.F. (1977) Cardiovascular actions of three harmala alkaloids: harmine, harmaline and harmalol. J. Pharm. Sci. vol. 66. pp. 1244–1248
Abdel Fattah A.F.M., Matsumoto K., Murakami Y., El-Hady K.A.W., Mohamed M.F., Watanabe H. (1996) Inhibitory effect of harmaline on the tryptophan induced 5-hydroxy syndrome and body temperature changes in pargylinepretreated rats. J. Pharmacol. vol.72. pp. 39–47
Arpita Roy. (2017) A Review on the Alkaloids an Important Therapeutic Compound from Plants. International Journal of Plant Biotechnology. vol. 3, no.2. pp. 1-9.
Antkiewisz-Michaluk Lucyna, Rommelspacher Hans. (2012) Current topics in neurotoxicity: isoquinolines and b-carbolines as nerotoxins and neuroprotectants. Springer.
Cao R., Peng W., Wang Z., Xu A. (2007) b-Carboline alkaloids: biochemical and pharmacological functions. Curr. Med. Chem. vol. 14. pp. 479–500.
Ferraz C.A.A., de Oliveira Júnior R.G., Picot L., da Silva Almeida J.R.G., Nunes X.P. (2019) Pre-clinical investigations of β-carboline alkaloids as antidepressant agents: A systematic review. Fitoterapia. –vol. 137.
Fortunato J.J., Réus G.Z., Kirsch T.R., Stringari R.B., Fries G.R., Kapczinski F., Hallak J.E., Zuardi A.W., Crippa J.A., De J.L. (2010) Quevedo Effects of β-carboline harmine on behavioral and physiological parameters observed in the chronic mild stress model: Further evidence of antidepressant properties // Brain Research Bulletin. vol. 81, nо. 4-5. pp. 491-496.
Ganapathy K., Datta I., Sowmithra S., Joshi P., Bhonde R. (2016) Influence of 6-hydroxydopamine toxicity on α-synuclein phosphorylation, resting vesicle expression, and vesicular dopamine release. J. Cell. Biochem., vol. 117. pp. 2719-2736. https://doi.org/10.1002/jcb.25570
Herrize T., Gonzalez D., Antsin-Aspilicueta S., Aran V.J., Guillen H. (2010) Beta-carboline alkaloids in Peganum harmala and inhibition of human monoamine oxidase (MAO). Food Chem Toxicol. vol. 48. pp. 839-845.
Herraiz T. (2007) Identification and occurrence of beta-carboline alkaloids in raisins and inhibition of monoamine oxidase (MAO). J. Agric. Food Chem. vol. 55. pp. 8534–8540.
Hadley S.G., Muraki A.S., Spitzer K. (1974) The fluorescence and phosphorescence spectra and phosphorescence decay time of harmine, harmaline, harmalol, harmane and norharman in aquous solutions and EPA at 77 K. J. Forensic Sci. vol. 19. pp. 657–669.
Javeed M., Rasul A., Hussain G., Jabeen F., Rasool B., Shafiq N., Riaz A., Kaukab G., Ali M. (2018) Harmine and its derivatives: Biological activities and therapeutic potential in human diseases. Bangladesh J. Pharmacol. vol. 13. pp. 203-213.
Javeed M., Rasul A., Hussain G., Jabeen F., Rasool B., Shafiq N., Riaz A., Kaukab G., Ali M. (2018) Harmine and its derivatives: Biological activities and therapeutic potential in human diseases. Bangladesh J. Pharmacol., vol. 13, pp. 203-213.
Katchborian-Neto A., Santos W.T., Nicácio K.J., Corrêa J.O.A., Murgu M., etc. (2020) Neuroprotective potential of Ayahuasca and untargeted metabolomics analyses: applicability to Parkinson’s disease. J. Ethnopharmacol., vol. 255, pp. 1-16. doi: 10.1016/j.jep.2020.112743
Kulkarni SK, Dhir A. (2008) On the mechanism of antidepressant-like action of berberine chloride. Eur J. Pharmacol., vol. 589, pp. 163-172.
Liu S.F., Zhang Y.Y., Zhou L., Lin B., Huang X.X., Wang X.B., Song S.J. (2018) Alkaloids with neuroprotective effects from the leaves of Isatis indigotica collected in the Anhui Province, China. Phytochemistry., vol. 149, pp. 132-139. doi: 10.1016/j.phytochem.2018.02.016.
Liu Y.P., Guo J.M., Liu Y.Y., Hu S., Yan G., Qiang L., Fu Y.H. (2019) Carbazole Alkaloids with Potential Neuroprotective Activities from the Fruits of Clausena lansium. J. Agricultural and Food Chem., vol. 67, pp. 5764-5771. doi: 10.1021/acs.jafc.9b00961.
Mahmoudian M., Jalilpour H., Salehian P. (2002) Toxicity of Peganum harmala: review and a case report. Iran J. Pharmacol. Therap. vol. 1. pp. 1–4.
Nesterova Y.V., Povetieva T.N., Suslov N.I. et al. (2011) Antidepressant Activity of Diterpene Alkaloids of Aconitum baicalense Turcz. Bull Exp Biol Med. vol. 151. pp. 425.
Patel K., Gadewar M., Tripathi R., Prasad S.K., Patel D.K. (2012) A review on medicinal importance, pharmacological activity and bioanalytical aspects of b-carboline alkaloid ‘‘Harmine’’. Asian Pac. J. Trop. Biomed. p. 660–664.
Pelletier S.W. (1983) The nature and definition of an alkaloids. Alkaloids: Chemical and Biological Perspectives. vol. 11. pp. 398.
Park H., Lee C., Kim K. (2017) Humulus japonicus prevents dopaminergic neuron death in 6-hydroxydopamine-induced models of. Parkinson’s Dis. J. Med Food., vol. 20, nо. 2, pp. 116–123.
Razuyeva YA.G., Kukharenko N.S., Ivanova YU.L. i dr. (2014) Neyroprotektornoye deystviye sukhogo ekstrakta Humulus Lupulus pri khronicheskom emotsional'nom stresse. Sibirskiy meditsinskiy zhurnal., no 6, pp.125-127.
Romanenko Ye. B., Levitskaya N. G., Kamenskiy A. A.. (2007) Issledovaniye nootropnoy aktivnosti Betametsina. Eksperimental'naya i klinicheskaya farmakologiya., vol. 70, no 4. pp. 7 – 10.
Romanova М.А., Seidakhmetova R.B., Toktarkhan N.A., Zhanymkhanova Zh., Adekenov S.M. (2019) The study of neurotropic action of alkaloids and their derivatives. News of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan. Series of biological and medical., no 3, pp.56-63.
