BEAUVERIA BASSIANA САҢЫРАУҚҰЛАҚ ШТАММДАРЫН УЫТТЫЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ БОЙЫНША LOCUSTA MIGRATORIA L. ДЕРНӘСІЛДЕРІНЕ ҚАТЫСТЫ СКРИНИНГТЕУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v88.i3.06Кілттік сөздер:
энтомопатоген, уыттылық, Beauveria bassiana, штамм, культура, Locusta migratoria migratoria L., конидия, саңырауқұлақ, скринингАннотация
Мақалада Beauveria bassiana саңырауқұлағының әртүрлі систематикалық топтарына жататын бунақденелілерден бөлініп алынған 25 изоляттарының уыттылық белгілері бойынша азиялық шегірткесінің 2-3 жас шамасындағы дернәсілдеріне алқашқы скрининг жасалды. 25 штаммның ішінен алты штамм 21 тәулікте (BCo1-14, BSc1-15, BSc2-15, BTr1-16, BPit-16, ВСa3(m)-09) инокуляция процесі аяқталған соң, дернәсілдердің өлім деңгейі 90-100% жетіп, оларға қарсы жоғары биологиялық белсенділік көрсетті. Қожайын организмнің өлімге ұшырау деңгейі мен жылдамдығы бойынша ең жақсы әсер еткен штаммдар - BCo1-14, BSc1-15, BSc2-15, BTr1-16, BPit-16, ВСa3(m)-09. Ал ең жоғарғы биологиялық белсенділік BSc1-15 штаммында байқалды, себебі залалданғаннан соң бар-жоғы 15-тәулікте тест-бунақденелілердің өлу деңгейі 100% құрады. Ең төменгі белсенділікті BCi4-14 штаммы 35,0-62,5% аралығында көрсетті. Бақылау нұсқасындағы (өңдеусіз) азиялық шегіртке дернәсілдерінің 21-тәулікте өлу деңгейі 15,0±2,88% байқалды. Осылайша зерттеуге алынған штаммдардың жалпы санынан жоғары уыттылыққа (өлуі 80-100%) ие формаларының үлесі 48%-дан аспады, ал әлсіз уытты формаларының меншікті салмағы (белсенділігі 60%-дан төмен) 20%-ды құрағандығы анықталды.
Библиографиялық сілтемелер
Abdukerim R.ZH., Tulengutova K.N., Khidirov K.R., Zhunusova A.S., Alimkulova M.K. (2017) Biologicheskaya aktivnost' entomopatogennykh gribov vydelennykh iz koroyeda na nasekomykh iz drugikh sistematicheskikh grupp [Biological activity of entomopathogenic fungi isolated from bark beetles on insects from other systematic groups] // Ízdeníster, nətizheler – Issledovaniya, rezul'taty. Almaty, № 4 (76). рр. 222-228.
Bilay V.I. (1982) (red.) Metody eksperimental'noy mikologii Spravochnik [Methods of experimental mycology]. Kiyev, "Naukova dumka", – рр. 550.
Burge M. N. (1988) The scope of fungi in biological control. // Fungi in biological control systems. Manchester - New York: Manchester University Press, - рр. l - 18.
Charnley, A.K. (2007) Entomopathogenic Fungi and Their Role in Pest Control / A.K. Charnley, S.A. Collins // Environmental and Microbial Relationships. The Mycota: A Comprehensive Treatise on Fungi as Experimental Systems for Basic and Applied Research. - рр. 159-187.
Cliquet S., Jackson M.A. (1997) Comparison of air - drying methods for evaluating the desiccation tolerance of liquid culture - produced blastospores of Paecilomyces fumosoroseus. // World J. Microbiol. Biotech. V. 13. - рр. 299 - 303.
Faria, M., Wraight, S.P. (2007) Mycoinsecticides and Mycoacaricides: A comprehensive list with worldwide coverage and international classification of formulation types. //Biological Control. V.43, - рр. 237-256.
Geshtovt N.YU. (2002) Entomopatogennyye griby. Biotekhnologicheskiye aspekty [Entomopathogenic fungi. Biotechnological aspects]/ N.YU. Geshtovt. - Almaty,– рр. 288.
Glupov V.V. (2001) Patogeny nasekomykh: strukturnyye i funktsional'nyye aspekty [Insect pathogens: structural and functional aspects]. / Pod.red - M.: Kruglyy god, -рр. 736.
Kambulin V.Ye., Yskak S., Toleubayev K.M. (2010) Dinamika populyatsiy stadnykh saranchovykh v Kazakhstane [Dynamics of herd locust populations in Kazakhstan] // Zashchita i karantin rasteniy. –– №4. – рр.17-20.
Kryukov V.YU. i dr. (2007) Perspektivy primeneniya entomopatogennykh gifomitsetov (Deuteromycota, Hyphomycetes) dlya regulyatsii chislennosti nasekomykh [Prospects for the use of entomopathogenic hyphomycetes (Deuteromycota, Hyphomycetes) to regulate the number of insects]// Yevraziatskiy entomologicheskiy zhurnal. T. 6. № 2. рр. 195-204.
Kryukov V.YU., Yaroslavtseva O.N., Levchenko M.V., Lednev G.R., Glupov V.V. (2009) Fenotipicheskaya izmenchivost' prirodnykh izolyatov entomopatogennogo griba Beauveria bassiana [Phenotypic variability of natural isolates of the entomopathogenic fungus Beauveria bassiana]. //Mikologiya i fitopatologiya. T. 43. N 6. рр. 514–521.
Labinskaya A.S. (1963) Prakticheskoye rukovodstvo po mikrobiologicheskim metodam issledovaniya [Practical guide to microbiological research methods]. – M.: Gos. izd.-vo med. lit.-ry., –рр. 463 .
Lachininskiy A.V., Sergeyev M.G., Chil'debayev M.K., Chernyakhovskiy M.Ye., Lokvud A.Dzh., Kambulin V.Ye., Gapparov F.A. (2002) Saranchovyye Kazakhstana, Sredney Azii i sopredel'nykh territoriy [Locusts of Kazakhstan, Central Asia and adjacent territories]. – SSHA, Larami: Mezhdunarod. assots. prikl. Akridologii i universitet Vayominga, – рр. 387.
Levchenko M.V. (2007) Biologicheskoye obosnovaniye ispol'zovaniya entomopatogennykh gifomitsetov dlya podavleniya chislennosti vrednykh saranchovykh [Biological justification of the use of entomopathogenic hyphomycetes to suppress the number of harmful locusts]: Dis. kand. biol.nauk: 03.00.09 / Levchenko Maksim Vladimirovich. – SPb, – рр. 138.
Lomer C. J., Bateman R. P., Johnson D. L., Langewald J., Thomas M. B. (2001) Biological control of locusts and grasshoppers. // Ann. Review Entomol. V. 46. рр. 667-702
Lukina A.V., Lednev G.R., Duysembekov B.A., Levchenko M.V., Slyamova N.D., Smagulova SH.B. (2006) Poisk i vydeleniye novykh shtammov entomopatogennykh gribov v yugo-vostochnom Kazakhstane [1. Search and isolation of new strains of entomopathogenic fungi in south-eastern Kazakhstan]// I-ya Mezhd. nauchn. konf. molodykh uchenykh i aspirantov «Aktual'nyye problemy zashchity i karantina rasteniy». – Almaty, – рр. 99-101.
Serebrov V.V., Kiselev A.A., Glupov V. V. (2003) Izucheniye nekotorykh faktorov sinergizma mezhdu entomopatogennymi gribami i khimicheskimi insektitsidami [Study of some factors of synergy between entomopathogenic fungi and chemical insecticides]// Mikologiya i fitopatologiya. –T. 37. - V. 1. - рр.76 -81.
Slyamova N.D., Smagulova SH.B., Abdukadyrova A.D., Bolatbekova B.K., Uspanov A.M. (2017) Ekologicheski bezopasnyye metody kontrolya chislennosti koloradskogo zhuka s ispol'zovaniyem entomopatogennykh gribov v usloviyakh Yugo-Vostoka Kazakhstana [Environmentally safe methods of population control of the Colorado potato beetle using entomopathogenic fungi in the conditions of the South-East of Kazakhstan]// Ízdeníster, nətizheler – Issledovaniya, rezul'taty. Almaty, № 4 (76) рр. 436-442.
Smagulova SH.B., Duysembekov B.A., Slyamova N.D., Uspanov A.M., Lednev G.R., Levchenko M.V. (2017) Entomopatogennyye anamorfnyye askomitsety v populyatsiyakh zhukovkoroyedov v Yugo-Vostochnom Kazakhstane i otsenka ikh spetsifichnosti [Entomopathogenic anamorphic ascomycetes in beetle-eating populations in South-Eastern Kazakhstan and assessment of their specificity] // Ízdeníster, nətizheler – Issledovaniya, rezul'taty. №4 (76) - рр. 449-457.
Shternshis M.V., Tsvetkova V.P. (2002) Mikrobiologicheskiy metod kontrolya saranchovykh [Microbiological method of locust control]. // Zashchita i karantin rasteniy. № 6. рр. 26-27.
Shternshis M.V. (2004) Biologicheskaya zashchita rasteniy [Biological plant protection]: Ucheb. pos. dlya VUZov. Pod red.– M.: KolosS. –рр. - 264.
Shternshis M.V., Yermakova N.I., Zurabova E.R., Isangalin F.S. (1990) Metodicheskiye rekomendatsii [Methodological recommendations]. - M., –рр. 14.
Uspanov A.M. (2013) Biologicheskoye obosnovaniye otbora shtammov griba Veauveria bassiana s.l. dlya snizheniya chislennosti saranchovykh v Кazakhstane[Biological justification for the selection of strains of the fungus Seauveria bassiana s. l. to reduce the number of locusts in Kazakhstan]: Dis. kand. biol.nauk: 06.01.07 / Uspanov Alibek Maratovich. – SPb, -pp.123.
Yegorova N.S. (1989) Promyshlennaya mikrobiologiya[Industrial Microbiology]: Ucheb. pos. dlya VUZov. Pod red.– M.: Vyssh. shk. – рр. 688.
Yevlakhova A.A. (1974) Entomopatogennyye griby. Sistematika, biologiya, prakticheskiye znacheniye[Entomopathogenic fungi. Systematics, biology, practical significance]. L.: Nauka, – рр. 260.
