ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАННЫҢ МҰНАЙМЕН ЛАСТАНҒАН ТОПЫРАҒЫНАН БӨЛІНІП АЛЫНҒАН КӨМІРСУТЕГІН ТОТЫҚТЫРУШЫ МИКРООРГАНИЗМДЕРДІ ИДЕНТИФИКАЦИЯЛАУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v87.i2.09Аннотация
Қазіргі таңда әлемнің көптеген елдерінде және Қазақстанда мұнай өндірісі саласы экономикалық көрсеткіштердің өсуінің негізгі бағыты болып табылады. Алайда, мұнай өндірісінің қарқынды дамуы қоршаған ортаға айтарлықтай кері әсерін тигізуде. Мұнай өндіру технологиясының жақсы жетілдірілмеуі, тасымалдау кезіндегі апаттар және мұнай өнімдерін сақтау орындары атмосфера, ағын сулар мен топырақтың ластануына алып келеді. Мұнаймен ластанған ортаны тазарту мәселелерін шешу үшін қазіргі таңда мұнай және мұнай өнімдерінің микробиологиялық деструкциясына негізделген биологиялық әдістер сәтті қолданылуда. Әлем ғалымдарының зерттеулері бойынша, көмірсутегін тотықтырушы микроорганизмдер мұнай және мұнай өнімдерін ыдырата алатындығы дәлелденіп, жоғары нәтижеге қол жеткізілген.
Бұл жұмыстың негізгі мақсаты құрғақ климатты Оңтүстік Қазақстанның мұнаймен ластанған топырақтан бөлініп алынған көмірсутегін тотықтырушы микроорганизмдерді идентификациялау болып табылады.
Оңтүстік Қазақстанның мұнаймен ластанған топырағынан мұнай қалдықтарын тазалауда пайдалануға болатын көмірсутегін тотықтырушы микроорганизмдердің белсенді 5 штамына идентификация жасалды. Микроорганизмдердің культуралды-морфологиялық және таксономиялық белгілері анықталды.
Молекулярлық-генетикалық зерттеу нәтижелері бойынша бөлініп алынған микроорганизмдер әртүрлі физиологиялық топтарға жатқызылды: Pseudomonas thivervalensis КМА4.1, Devosia neptuniae RMA7, Glutamicibacter arilaitensis MMA4, Aspergillus flavus Mach1, Penicillium chrysogenum Mach2. Зерттелген штамдардың ең жақын туыстас штамдармен филогенетикалық талдаулары құрылды.
Библиографиялық сілтемелер
ZHukova O.V. Formirovanie konsorciuma mikroorganizmov dlya ochistki stochnyh vod proizvodstv organicheskogo sinteza ot uglevodorodov nefti // avtoref. kand.diss: 03.02.08-ekologiya, -Kazan', -2012, -S. 3.
Bacosa H.P., Erdner D.L., Rosenheim B.E., Shetty P, Seitz K.W., Baker B.J., et al. (2018). Hydrocarbon degradation and response of seafloor sediment bacterial community in the northern Gulf of Mexico to Light Louisiana sweet crude oil. ISME J. 12, 2532-2543. doi: 10.1038/s41396-018-01901.
Abbasian F, Lockington R, Mallavarapu M, Naidu R. (2015). A comprehensive review of aliphatic hydrocarbon biodegradation by bacteria. Appl. Biochim. Biotechnol. 176, 670-699. doi: 10.1007/s12010-015-1603-5
Issayeva AU, Uspabayeva AA, Sattarova AM, Shingisbayeva ZA, Isaev RA (2017) Consortium of Hydrocarbon-Oxidizing Microorganisms as a Basis for a Biological Product for Treating Petroleum Industry Waste in Southern Kazakhstan. Ecology. -№26(100), -S. 1-10.
Bagdasarova, YU.A. Obezvrezhivanie neftezagryaznennyh gruntov metodom biodestrukcii - // Ekologicheskie problemy gornopromyshlennyh regionov: Sb. dokl. mezhdunar. molodezhnoj konf. – Kazan': KNITU, -2012 . -S. 39-42.
Bahonina, E.I. Sovremennye tekhnologii pererabotki i utilizacii uglevodorodsoderzhashchih othodov. Soobshchenie 2. Fiziko-himicheskie, himicheskie, biologicheskie metody utilizacii i obezvrezhivaniya uglevodorodsoderzhashchih othodov // Bashkirskij himicheskij zhurnal. – 2015. – T. 22, № 2. – S. 41-49.
Voevodina, T.S. Vliyanie nefti na himicheskie svojstva chernozema obyknovennogo YUzhnogo Predural'ya / T.S. Voevodina, A.M. Rusanov, A.V. Vasil'chenko // Vestnik OGU. – 2015. – № 10(185). – S. 157-161.
R. J. W. Brooijmans, M. I. Pastink, and R. J. Siezen, “Hydrocarbon-degrading bacteria: the oil-spill clean-up crew,” Microbial Biotechnology, vol. 2, no. 6, -2009, -P. 587–594.
Volchenko, N.N. Skrining uglevodorodokislyayushchih bakterij – producentov poverhnostno-aktivnyh veshchestv biologicheskoj prirody i ih primenenie v opyte po remediacii neftezagryaznennoj pochvy i nefteshlamma // Biotekhnologiya. – 2006. – № 2. – S. 57-62.
Gogoleva, O.A. Uglevodorodokislyayushchie mikroorganizmy prirodnyh ekosistem // Byulleten' Orenburgskogo nauchnogo centra UrO RAN. -2012. -№2. – S. 1-7.
Dzhusupova, D.B. Bioremediaciya ob"ektov okruzhayushchej sredy yglevodorodokislyayushchimi mikroorganizmami roda Pseudomonas: avtoref. diss. d-ra biol. nauk: 03.00.07, 03.00.16 / Dzhusupova Dariya Bekajdarovna. − Almaty, -2010, −S. 40.
Ajtkel'dieva S.A., Fajzulina E.R., Auezova O.N., Tatarkina L.G., Spankulova G.A. Termotolerantnye kul'tury nefteokislyayushchih mikroorganizmov dlya bioremediacii neftezagryaznennyh pochv zapadnogo Kazahstana // Mezhdunarodnyj kongress: Biotekhnologiya: sostoyanie i perspektivy razvitiya. - Minsk, -2019. -S.613-614.
Kurmanbaev A.A. Problemy indikacii mikroorganizmov, vnosimyh v pochvu // Vestnik NAN RK. Seriya biol.-2002.-№3. –S.29-30.
Kvasnikov I.E., Klyuchnikova T.M. Mikroorganizmy-destruktory nefti i vodnyh bassejnah. –Kiev: Naukova dumka, 1981. –S. 165.
Bezza F.A., Evans Chirwa. Petroleum Hydrocarbon Spills in the Environment and Abundance of Microbial Community Capable of Biosurfactant Production // Journal of Petroleum and Environmental Biotechnology. -2015. -P. 8-17.
Medvedeva A.V. Mikrobnaya degradaciya policiklicheskih aramaticheskih uglevodorodov // Izvestiya NANRK. -2013. -№5, -Vol. 299. –S. 98-101.
Van Hamme J.D., Singh A., Ward O.P., Recent advances in petroleum microbiology // Microbiol. Mol. Biol. Rev. -2003. –Vol. 67. -№4. -P. 503-549.
Ganzhara N.F., Borisov B.A., Bajbekov R.F. Praktikum po pochvovedeniyu. -Moskva, -2002. -S. 8-13
Koncevaya I.I. Mikrobiologiya. Prakticheskoe posobie. -Gomel', -2012. -S. 18-51.
Degtyareva, I.A. Metodika vydeleniya adaptirovannyh k mestnym usloviyam mikroorganizmov / I.A. Degtyareva, I.A. YApparov, A.YA. Hidiyatullina // - Kazan', -2011. –S. 24.
Haschke M., Ahmadian J., Zeidler L., Hubrig T. Procedia Engineerind. In-Situ Recorvery of Critical Technology Elements. “SYMPHOS 2015”, 3rd International Symposium on Innovation and Technology in the Phosphate Industry. ---2016, -R. 248-257.
Holt, J.G., Krieg, N.R., Sneath, P.H.A., Stanley, J.T. and William, S.T. Bergey’s manual of determinative for bacteriology. 9th ed. New York: Williams and Wilkins, -1994. –R. 787.
Wilson N.R. Preparation of genomic DNA from bacteria// Current Protocols in Molecular Biology. -1987. –R. 241-245.
Werle E., Schneider C., Renner M., Volker M., Fihn W. Convenient single-step, one tube purification of PCR products for direct sequencing //Nucleic Acids Res. -№ 28. -1994. -R. 4354-4355.
Vegas E.Z.S., Nieves B., Araque M., Velasco E., Ruiz J., Vila J. Outbreak of infection with Acinetobacter strain RUH 1139 in an intensive care unit // Infection Control and Hospital Epidemiology. -Vol. 27. -2006. –R. 397-404.
