АЛМАТЫ ОБЛЫСЫ ТҮЙЕЛЕРІН СҮТТІЛІКТІҢ CSN2 ГЕНІ БОЙЫНША ГЕНОТИПТЕУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v87.i2.10Аннотация
Түйе сүті өзінің емдік қасиеттері мен тағамдық құндылығының жоғарылығы үшін өте бағаланады. Түйе сүті мен одан дайындалатын сүт өнімдері оңай сіңімді, сондықтан адам ағзасы үшін табиғи болып табылады. Осылайша, түйелердің генетикалық әртүрлілігін зерттеу және оларды «жағымды» генотиптер бойынша сұрыптау жұмыстарын жүргізу Қазақстандағы түйе шаруашылығының маңызды құрамдас бөлігі болып табылады.
CSN2 генімен кодталатын β-казеин белогы түйе сүтінің казеинді фракциясының басым бөлігін құрайды және экспрессияның әртүрлі деңгейлерімен байланысты аллельдердің болу-болмауының негізіг гені болып саналады. g.2126A>G транзициясы CSN2 генінің промоторының ТАТА-бокс аймағында орналасқан және осы геннің экспрессиясының қарқындылығын анықтайтын транскрипция факторының байланысу белсенділігіне әсер ету ықтималдылығы бар. Жалпы саны 53 басты құрайтын зерттеуге алынған Алматы облысында өсірілетін түйелер популяцияларында G аллелінің жиілігі 0,36 көрсеткішіне ие болды, ал А аллелінің жиілігі 0,64 құрады. Сонымен қатар, Харди-Вайнберг тепе-теңдігі анықталды және оның мәні 0,006 тең болды. Полиморфизм деңгейі 1-, 2- және 4-популяцияларда жоғары болып 100% құраса, 3-популяцияда бұл көрсеткіш 66,67% тең болды. Зерттелінді популяцияларда генотиптердің кездесу жиілігі, анықталған және эффективті аллельдер саны, Nei бойынша гендердің әртүрлілігі және т.б. статистикалық көрсеткіштер анықталды. Бұл көрсеткіштер популяцияларға популяциялық-генетикалық сипаттама береді.
Библиографиялық сілтемелер
2. https://www.kazportal.kz/verblyudovodstvo-v-kazahstane/
3. Berhe T., Seifu E., Ipsen R., Kurtu M.Y., Hansen, E.B. Processing challenges and opportunities of camel dairy products // Int. J. Food Sci. - 2017. - Vol. 2. - P. 1–8.
4. Pauciullo A., Giambra I., Iannuzzi L., Erhardt G. The β-casein in camels: molecular characterization of the CSN2 gene, promoter analysis and genetic variability // Gene. - 2014. - Vol. 547. - P. 159–168.
5. Pauciullo A., Shuiep E.S., Cosenza G., Ramunno L., Erhardt G. Molecular characterization and genetic variability at β-casein gene (CSN3) in camels // Gene. - 2013. - Vol. 513. - P. 22-30.
6. Ryskaliyeva A., Henry C., Miranda G., Faye B., Konuspayeva G., Martin P. Alternative splicing events expand molecular diversity of camel CSN1S2 increasing its ability to generate potentially bioactive peptides // Sci. Rep. - 2019. - Vol. 9. - P. 5243.
7. Avila F., Baily M.P., Perelman P., Das P.J., Pontius J., Chowdhary R. et al. A comprehensive whole-genome integrated cytogenetic map for the alpaca (Lama pacos) // Cytogenet. Genome Res. - 2014a. - Vol. 144. - P 196–207.
8. Pauciullo A, Shuiep E.T., Ogah M.D., Cosenza G., Di Stasio L., Erhardt G. Casein Gene Cluster in Camelids: Comparative Genome Analysis and New Findings on Haplotype Variability and Physical Mapping // Front. Genet. - 2019. - Vol. 10, - No 748.
9. Amigo L., Recio I., Ramos M. Genetic polymorphism of ovine milk proteins: its influence on technological properties ofmilk – a review // Int. Dairy J. - 2000. -Vol. 10. - P. 135–149.
10. Soyudal B., Ardicli S., Samli H., Dincel D., Balci F. Association of polymorphisms in the CSN2, CSN3, LGB and LALBA genes with milk production traits in Holstein cows raised in Turkey // J. Hellenic Vet. Med. Soc. - 2018. - Vol. 69. - P. 1271–1282.
11. Corral J., Padilla J., Izquierdo M. Associations between milk protein genetic polymorphisms and milk production traits in Merino sheep breed // Livest. Sci. - 2010. - V. 129. - P. 73–79.
12. Lee S.M., Kim H.M., Moon S.J., Kang M.J. Cloning and molecular characterization of porcine β-casein gene (CNS2) // Asian-Austral. J. Anim. - 2012. - V. 25. - P. 421–427.
13. Chessa S., Rignanese D., Berbenni M., Ceriotti G., Martini M., Pagnacco G., Caroli A. New genetic polymorphisms within ovine β- and αs2-caseins // Small Ruminant Res.- 2010. - Vol. 88. - P. 84-88.
14. Cosenza G., Pauciullo A., Colimoro L., Mancusi A., Rando A., Di Berardino D., Ramunno L. An SNP in the goat CSN2 promoter region is associated with the absence of β -casein in milk // Anim. Genet. - 2007. - Vol. 38. - P. 655-658.
15. Caroli A.M., Chessa S., Erhardt G.J. Milk protein polymorphisms in cattle: effect on animal breeding and human nutrition // J. Dairy Sci. - 2009. - Vol. 92. - P. 5335-5352.
16. Suteu M., Vlaic A., Daraban S.V. Characterization of a novel porcine CSN2 polymorphism and its distribution in five European breeds // Animals. - 2019. - Vol. 9. - No 7. - P. 419.
17. Novier A.M., Ramadan Sh. I. Association of β-casein gene polymorphism with milk composition traits of Egyptian Maghrebi camels (Camelus dromedarius) // Arch. Anim. Breed. - 2020. - Vol. 63. - P. 493–500.
18. Амандыкова М.Д., Досыбаев К.Ж., Байбагысов А.М., Литус И.А., Икласов М.К., Мусаева А.С., Бекманов Б.О., Сайто Н. Чacтoтa pacпpeдeлeния гeнa CSN3 y вepблюдoв Aлмaтинcкoй oблacти // Вестник КазНУ. Серия биологическая. - 2019. - Т. 81, № 4. - С. 34-42.
19. https://docplayer.ru/63720103-Instrukciya-dnk-sorb-s-m.html
20. Бекманов Б.О., Амиргалиева A.С., Мусаева А.С., Оразымбетова З.С., Досыбаев К.Ж., Хусаинова Э.М., Жапбасов Р.Ж., Жомартов A.M., Тулекей М.Д. Молекулярно-генетический анализ овец Едилбайской породы // Известия НАН РК. - 2015. № 3. - С. 28-33.
21. Nagy P., Fabri Zs.N., Varga L., Reiczigel J., Juhasz, J. Effect of genetic and nongenetic factors on chemical composition of individual milk samples from dromedary camels (Camelus dromedarius) under intensive management // J. Dairy Sci. - 2017. - V. 100. - P. 8680–8693.
22. Motoo Kimura, James F. Crow The number of alleles that can be maintained in a finite population // Genetics. - 1964. - Vol. 49. No 4. - P. 725-738.
23. Masatoshi Nei Analysis of gene diversity in subdivided populations // PNAS. - 1973. - V. 70 . - No 12., P. 3321-3323.
24. Lewontin R.C. The Apportionment of Human Diversity. In: Dobzhansky T., Hecht M.K., Steere W.C. (eds) // Evolutionary Biology. Springer. - 1972.
25. Смекенов И.Т., Акишев Ж.Д., Алтыбаева Н.А., Мухитдинов Н.М., Бисенбаев А.К. Оценка генетического полиморфизма популяции Berberis iliensis Или-Балхашского региона на основе ISSR-маркеров // Доклады Национальной Академии наук Республики Казахстан. - 2012. - № 4. - C. 49-57.
26.https://www.britannica.com/science/evolution-scientific-theory/Genetic-differentiation-during-speciation#ref311720
