Шығыс Қазақстанда кездесетін Rhodiola rosea L. дәрілік өсімдігінің анатомиялық құрылымы ерекшеліктері
72 123
Кілттік сөздер:
Rhodiola rosea L., морфология, тамыр, анатомия, ксилема, флоэма.Аннотация
Бұл мақалада жасаңшөптер тұқымдасы Crassulaceae DC. семізот туысына Rhodiola L. жататын көп жылдық, екі үйлі, өте бағалы дәрілік қызғылт семізот R.rosea L. өсімдігінің анатомиялық құрылымын зерттеу барысында алынғандиагностикалық белгілері берілген. Болашақта флора әлемініңжекелеген түрлерінің генетикалық қорын жойылудан сақтап қалу үшін құнды дәрілік өсімдіктердің бірі - Rhodiola roseaL.-ні қорғау және ұтымды пайдалану мәселелері өзекті. Қызғылт семізот өсімдігі алтын тамыр атымен кеңінен таралған, жылтыр сары алтын түстес тамыры халық медицинасында ертеден маңызды. Ерекше химиялық құрамына қарамастан, Қазақстан Республикасының мемлекеттік фармакопеясында ресми мақала тіркелмегендіктен, ең алдымен елімізде өсетін R. rosea L. өсімдігінің анатомиялық ерекшелігін зерттеу өзекті мәселе болып табылады. Зерттеу негізінде қызғылт семізоты өсімдігінің жапырағы, сабағы және тамырсабағының көлденең кесіндесінен анатомиялық құрылысы анықталды, жапырақ эпидермисінде моторлы клеткалар, сабақта танниндердің таралып, шоғырлануы, тамырсабағындаритидом кездесті, өзек паренхимасында көп мөлшерде крахмалдық криссталлдардың орналасу орны белгіленді.Rhodiola rosea L. өсімдігінде жинақталған биологиялық белсенді заттардың орналасуын анықтау барысында, алғаш рет идиобластарда илік заттар орналасқан орны айқындалды.
Библиографиялық сілтемелер
1. Environmental protection and sustainable development of Kazakhstan // Statistical collection / Agency on statistics of the Republic of Kazakhstan.– Astana, 2008.– 269 p.
2. Arystangaliev S.A., Ramazanov E.E. Plants of Kazakhstan .// Almaty: "Science" 1977- p.-112
3. Kulagin O.L., Kurkin V.A., Tsareva A.A., Dodonova N.A. Application of phytopreparations of Rhodiola rosea as possible hepatoprotectors. Correction of environmental problems. // Food - 2010 - pp 2065-2067.
4. Khapilina ON, Kupeshev Zh.S., Danilova AN, Calendar R.N. Culture of Rhodiola Rosea L. // In vitro - 2016 - DOI - 10.11134 - btp.4.2016.1.
5. Erst A.A. et al. In vitro reproduction of a rare species Rhodiola rosea from Altai. // Turczaninowia - 2018 - volume 21 - №4. - S. 78-86.
6. Flora of Kazakhstan. - Almaty: // "Gylym", - 2001. - Volume 2.
7. Kostenko A.A. Smart herbs for your health // M .: AST publishing house, 2016.- 272 p.
8. Maznev N.I. 300 best healing plants // Moscow AST Astrel 2014 - 441 p.
9. All about medicinal plants: Atlas-reference book. Vilnius: UAB "Bestiary", St. Petersburg, LLC "SZKEO"
10. Safonov N.N. Complete atlas of medicinal plants. M .: Publishing house Eksmo, 2007 - 312 p.
11. Olsson E, Sche'ele B, Panossian A. A randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group study of thestandardized extract SHR-5 of the roots of Rhodiola roseain the treatment of subjects with stress-related fatigue. // Planta Med - 2009 - 75 - 105–112.
12. Chen X, Liu J, Gu X et al Salidroside attenuates gluta-mate-induced apoptotic cell death in primary culturedhippocampal neurons of rats.// Brain Res - 2008 - 1238 - 189-198.
13. Wu Y, Lian L, Jiang Y et al Hepatoprotective effects of salidroside on fulminant hepatic failure induced by byd-galactosamine and lipopolysaccharide in mice // J PharmPharmacol - 2009 - 61 (10) - 1375-1382.
14. Chen X, Zhang Q, Cheng Q et al Protective effect of salidroside against H2O2-induced cell apoptosis in primaryculture of rat hippocampal neurons.// Mol Cell Biochem - 2009 - 332 (1-2) - 85–93.
15. Wang H, Ding Y, Zhou J The in vitro and in vivoantiviral effects of salidroside from Rhodiola rosea L.against coxsackievirus B3.// Phytomedicine - 2009-16 (2-3) - 146-155.
16. Hu X, Zhang X, Qiu S Salidroside induces cell-cyclearrest and apoptosis in human breast cancer cells.// BiochemBiophys Res Commun - 2010 - 398 (1) - 62–67
17. Guan S, Feng H, Song B et al Salidroside attenuates LPS-induced pro-in fl ammatory cytokine responses and improves survival in murine endotoxemia. // IntImmunopharmacol - 2011 - 11 (12) - 2194-2199 Guan.
18. Chiang H, Chen H, Wu C Rhodiola plants: chemistry andbiological activity // J Food Drug Anal - 2015 - 23 - 359-369.
19. Bai Y, Bi H, Zhuang Y et al Production of salidroside inmetabolically engineered Escherichia coli // Sci Rep. Doi - 2014 - 10.1038 - srep06640.
20. Mossberg B, Stenberg L Den nya nordiska fl oran. Stockholm, // Wahlstro¨m and Widstrand, - 2003 - p 928.
21. Cuerrier A, Archambault M, Rapinski M et al Taxonomyof Rhodiola rosea L., with special attention to molecularanalyses of Nunavik (Que´bec) populations. In: Cuerrier A, Ampong-Nyarko K (eds) Rhodiola rosea. // Traditionalherbal medicines for modern times. // CRC Press - Taylor & Francis Group - 2015 - pp 1–34
22. Marchev A, Haas C, Schulz S et al Sage in vitrocultures: a promising tool for the production of bioactiveterpenes and phenolic substances.// Biotechnol Lett - 2014 - 36 - 211–221
23. Zhumagul M.Zh. Kurmanbayeva M.S Kudrina N.O. Tolenova K.D Seilkhan A.S. Maria Hohn..GC-MS analysis of the lipophilic compounds of medicinal plant Rhodila rosea L. // International Journal of Biology and Chemistry - №1 - 2019 - P103-111.
24. Pisarev D.A., Novikov A.A., Bocharinkova M.A., Vasilyeva Yu.G., Malyutina A.Yu. Development of a method for determining the content of squalene in some vegetable fatty oils. Scientific result. // Medicine and Pharmacy - 2016 -Т2, №4 - DOI - 10.18413 - 2313-8955-2016-2-4-43-53.
25. Mihai Costică, NAELA Costică, Ovidiu Toma. Phytocoenological, histo - anatomical and biochimical aspects in Rhodiola rosea L. Species from Romania. Scientific Annals of the "Alexandru Ioan Cuza" University, // Genetics and Molecular Biology Section - 2010 - TOM VIII.
26. Kurkin V.A., Ryzhov V.M. Anatomical and morphological study of rhizomes and roots of Rhodiola rosea. // Bulletin of Pharmacy - 2015 - №2 (68) - pp. 18-21
27. Daniel-Ioan Maftei, Diana-Elena Maftei Preliminary histo-anatomical research on Rhodiola Rosea L. in conventional and in vitro cultures. // Studies and research March Biology - 2018 - 27/1 - 58-62 - “Vasile Alecsandri” University of Bacău.
28. Daniel-Ioan Maftei, Diana-Elena Maftei. Several histo-anatomical aspects on the rhizome structure in Rhodiola Rosea L. // Studies and Research March Biology - 2015 - 24/1 - 109-111 - “Vasile Alecsandri” University of Bacău.
29. Baytenov M.S. Flora of Kazakhstan. - Almaty: // Gylym, 2001 .-- T. 1-2.
30. Permyakov A.I. Microtechnics. - M. // Publishing house of Moscow State University - 1988.3-20 bb.
31. Isachenko A.G. Methods of field landscape research and landscape-ecological mapping. // SPb - 1998 -112
32. Esau K. Anatomy of seed plants. // Moscow, - 1980. - T. 1, - 580 p.
33. Barkina R.P. Handbook of botanical microtechnology. Basics and Methods. - M :. // Moscow State University, - 2004.- p. 312
2. Arystangaliev S.A., Ramazanov E.E. Plants of Kazakhstan .// Almaty: "Science" 1977- p.-112
3. Kulagin O.L., Kurkin V.A., Tsareva A.A., Dodonova N.A. Application of phytopreparations of Rhodiola rosea as possible hepatoprotectors. Correction of environmental problems. // Food - 2010 - pp 2065-2067.
4. Khapilina ON, Kupeshev Zh.S., Danilova AN, Calendar R.N. Culture of Rhodiola Rosea L. // In vitro - 2016 - DOI - 10.11134 - btp.4.2016.1.
5. Erst A.A. et al. In vitro reproduction of a rare species Rhodiola rosea from Altai. // Turczaninowia - 2018 - volume 21 - №4. - S. 78-86.
6. Flora of Kazakhstan. - Almaty: // "Gylym", - 2001. - Volume 2.
7. Kostenko A.A. Smart herbs for your health // M .: AST publishing house, 2016.- 272 p.
8. Maznev N.I. 300 best healing plants // Moscow AST Astrel 2014 - 441 p.
9. All about medicinal plants: Atlas-reference book. Vilnius: UAB "Bestiary", St. Petersburg, LLC "SZKEO"
10. Safonov N.N. Complete atlas of medicinal plants. M .: Publishing house Eksmo, 2007 - 312 p.
11. Olsson E, Sche'ele B, Panossian A. A randomized, double-blind, placebo-controlled, parallel-group study of thestandardized extract SHR-5 of the roots of Rhodiola roseain the treatment of subjects with stress-related fatigue. // Planta Med - 2009 - 75 - 105–112.
12. Chen X, Liu J, Gu X et al Salidroside attenuates gluta-mate-induced apoptotic cell death in primary culturedhippocampal neurons of rats.// Brain Res - 2008 - 1238 - 189-198.
13. Wu Y, Lian L, Jiang Y et al Hepatoprotective effects of salidroside on fulminant hepatic failure induced by byd-galactosamine and lipopolysaccharide in mice // J PharmPharmacol - 2009 - 61 (10) - 1375-1382.
14. Chen X, Zhang Q, Cheng Q et al Protective effect of salidroside against H2O2-induced cell apoptosis in primaryculture of rat hippocampal neurons.// Mol Cell Biochem - 2009 - 332 (1-2) - 85–93.
15. Wang H, Ding Y, Zhou J The in vitro and in vivoantiviral effects of salidroside from Rhodiola rosea L.against coxsackievirus B3.// Phytomedicine - 2009-16 (2-3) - 146-155.
16. Hu X, Zhang X, Qiu S Salidroside induces cell-cyclearrest and apoptosis in human breast cancer cells.// BiochemBiophys Res Commun - 2010 - 398 (1) - 62–67
17. Guan S, Feng H, Song B et al Salidroside attenuates LPS-induced pro-in fl ammatory cytokine responses and improves survival in murine endotoxemia. // IntImmunopharmacol - 2011 - 11 (12) - 2194-2199 Guan.
18. Chiang H, Chen H, Wu C Rhodiola plants: chemistry andbiological activity // J Food Drug Anal - 2015 - 23 - 359-369.
19. Bai Y, Bi H, Zhuang Y et al Production of salidroside inmetabolically engineered Escherichia coli // Sci Rep. Doi - 2014 - 10.1038 - srep06640.
20. Mossberg B, Stenberg L Den nya nordiska fl oran. Stockholm, // Wahlstro¨m and Widstrand, - 2003 - p 928.
21. Cuerrier A, Archambault M, Rapinski M et al Taxonomyof Rhodiola rosea L., with special attention to molecularanalyses of Nunavik (Que´bec) populations. In: Cuerrier A, Ampong-Nyarko K (eds) Rhodiola rosea. // Traditionalherbal medicines for modern times. // CRC Press - Taylor & Francis Group - 2015 - pp 1–34
22. Marchev A, Haas C, Schulz S et al Sage in vitrocultures: a promising tool for the production of bioactiveterpenes and phenolic substances.// Biotechnol Lett - 2014 - 36 - 211–221
23. Zhumagul M.Zh. Kurmanbayeva M.S Kudrina N.O. Tolenova K.D Seilkhan A.S. Maria Hohn..GC-MS analysis of the lipophilic compounds of medicinal plant Rhodila rosea L. // International Journal of Biology and Chemistry - №1 - 2019 - P103-111.
24. Pisarev D.A., Novikov A.A., Bocharinkova M.A., Vasilyeva Yu.G., Malyutina A.Yu. Development of a method for determining the content of squalene in some vegetable fatty oils. Scientific result. // Medicine and Pharmacy - 2016 -Т2, №4 - DOI - 10.18413 - 2313-8955-2016-2-4-43-53.
25. Mihai Costică, NAELA Costică, Ovidiu Toma. Phytocoenological, histo - anatomical and biochimical aspects in Rhodiola rosea L. Species from Romania. Scientific Annals of the "Alexandru Ioan Cuza" University, // Genetics and Molecular Biology Section - 2010 - TOM VIII.
26. Kurkin V.A., Ryzhov V.M. Anatomical and morphological study of rhizomes and roots of Rhodiola rosea. // Bulletin of Pharmacy - 2015 - №2 (68) - pp. 18-21
27. Daniel-Ioan Maftei, Diana-Elena Maftei Preliminary histo-anatomical research on Rhodiola Rosea L. in conventional and in vitro cultures. // Studies and research March Biology - 2018 - 27/1 - 58-62 - “Vasile Alecsandri” University of Bacău.
28. Daniel-Ioan Maftei, Diana-Elena Maftei. Several histo-anatomical aspects on the rhizome structure in Rhodiola Rosea L. // Studies and Research March Biology - 2015 - 24/1 - 109-111 - “Vasile Alecsandri” University of Bacău.
29. Baytenov M.S. Flora of Kazakhstan. - Almaty: // Gylym, 2001 .-- T. 1-2.
30. Permyakov A.I. Microtechnics. - M. // Publishing house of Moscow State University - 1988.3-20 bb.
31. Isachenko A.G. Methods of field landscape research and landscape-ecological mapping. // SPb - 1998 -112
32. Esau K. Anatomy of seed plants. // Moscow, - 1980. - T. 1, - 580 p.
33. Barkina R.P. Handbook of botanical microtechnology. Basics and Methods. - M :. // Moscow State University, - 2004.- p. 312
Жүктелулер
Как цитировать
Zhumagul, M. Z., Kurmantayeva А. А., & Hohn М. (2021). Шығыс Қазақстанда кездесетін Rhodiola rosea L. дәрілік өсімдігінің анатомиялық құрылымы ерекшеліктері. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 85(4), 4–14. вилучено із https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/1532
Шығарылым
Бөлім
БОТАНИКА
