Бидайдың тұзға төзімділігі мен өнімділігін арттыру үшін цитокинин медиаторын қолданудың тиімділігін зерттеу

Авторлар

  • Zh. М. Bassygaraev Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, Алматы қ.
  • G. А. Arystanova Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан, Алматы қ.
  • E. А. Bukenova Л.Н. Гумилев атындағы Евразия ұлттық университеті, Қазақстан, Астана қ.
  • N. N. Pravin Қазақстан-Ресей медициналық университеті, Қазақстан, Алматы қ.
        118 50

Кілттік сөздер:

цитокинин медиаторы, стресстік факторлар, тұздану, жаздық бидай сорттары, биореттегіш.

Аннотация

Қазақстанның көп жерлерінде өсімдіктер топырағы тұзданған жерлерде өседі. Осы жағдай бүгінгі күні үлкен проблемаға айналып отыр. Осы мақалада цитокинин медиаторымен жаздық жұмсақ бидай дәндерін өңдеу тұзданудың алдын алып, дәндердің өну көрсеткіштері мен тұзды стреске төзімділігін жоғарылататындығы келтірілген. Мақаланың өзектілігі - Қазақстанның экологиялық жағдайына бейімделген ауылшаруашылығы өсімдіктерінің стресстік жағдайға төзімділігін және өнімділігін арттыратын жаңа биореттегіштің зерттелуі. Биореттегіш цитокинин медиаторы өсімдіктерге өте аз концентрацияда әрекет ете отырып, олардың өсуі мен дамуын және бейімделуін реттейді. Сондықтан да цитокинин медиаторын өсімдіктердің өсуін жеделдетуші және стреске төзімділігін арттырушы препарат ретінде қолдану тиімді және экономикалық жағынан қолайлы. Зерттеу жұмыстарының нәтижесінде жаздық жұмсақ бидай сорттарының дәндері үшін цитокинин медиаторының ең оптималды концентрациясы 100 нг/мл екендігі анықталды. На территории Казахстана многие растения произрастают в засоленных почвах, которое является для них очень не благоприятным. На сегодняшний день эта ситуация стала актуальной проблемой. В связи с этим, в данной статье приведены результаты работ по обработке семян сортов мягкой яровой пшеницы медиатором цитокинина, который повышает показатели роста семян и устойчивость к солевому стрессу. Основной задачей являлась изучение нового биорегулятора роста сельскохозяйственных растений, положительно влиящего на плодородность и устойчивость к стрессовым факторам растений. Известно что, биорегулятор медиатор цитокинина в очень малых концентрациях влияет на рост и развитие, а также на приспособление растений к окружающим условиям. Поэтому применение медиатора цитокинина в качестве ускорителя роста и повышение устойчивости к стрессовым факторам растений является очень выгодным и экономический эффективным. В результате исследований было выявлено, что самой оптимальной концентрацией медиатора цитокинина для сортов мягкой яровой пшеницы является 100 нг/мл. In territory of Kazakhstan, many plants grow in saline soils, which is not very favorable for them. Today this situation has become an actual problem. The article presents the results of studies on the processing seed varieties of spring wheat cytokinin mediators, which increases the growth of seeds and resistance to salt stress. The main objective was investigation of the new growth-bioregulator of agricultural plants, positively effect on fertility and resistance to stressful factors of plants. It is known that, the bioregulator of cytokinin mediator in very small concentration influences growth and development, and also the adaptation of plants to environmental conditions. Therefore application of cytokinin mediator as the accelerator of growth and increase of resistance to stressful factors of plants is very advantageous and economic effective. The studies revealed that the most optimal concentration of cytokinin mediators for varieties of spring wheat is 100 ng / ml.

Библиографиялық сілтемелер

Әдебиеттер

1. Дильбарканова Р., Гильманов М.К. Строение и функции сферосом растительной клетки. - Алматы: Гылым, 1997. - С.164.
2. Верзилов В.Ф. Регуляторы роста и их применение в растениеводстве. - М.: Наука, - 1971, - С. 116.
3. Веселов Т.В., Веселовский В.А., Черновский Д.С. Стресс у растений. - М.: Изд. МГУ, 1993. - С.144.
4. Vysotskaya L.B., Korobova A.V., Veselov S.Yu., Dodd I.C., Kudoyarova G.R. ABA mediation of shoot cytokinin oxidase activity: assessing its impacts on cytokinin status and biomass allocation of nutrient deprived durum wheat // Funct. Plant Biol. 2009. V. 36. No 1. P. 66-72. 17.
5. Кулаева О.Н., Кузнецов В.В. (2002) Новейшие достижения и перспективы в области изучения цитокининов. Физиология растений, 49(4), 626-640.
6. Генкель П.А. Физиология жаро – и засухоустойчивости растений. М. Наука, 1982, - С.280.
7. Гильманов М.К., Султанбаев Б.Е. Цитокинины индуцируют появление НАДФ специфичных глютаматдегидрогеназ в прорастающем зерне пшеницы // Физиология растений. – 1989. – Т. 36, вып. 5. – C. 1035-1037.

References

1. Dil'barkhanova R., Gil'manov M.K. Stroyeniye i funktsii sferosom rastitel'noy kletki. - Almaty: Gylym, 1997. - S.164.
2. Verzilov V.F. Regulyatory rosta i ikh primeneniye v rasteniyevodstve. - M.: Nauka, - 1971, - S. 116.
3. Veselov T.V., Veselovskiy V.A., Chernovskiy D.S. Stress u rasteniy. - M.: Izd. MGU, 1993. - S.144.
4. Vysotskaya L.B., Korobova A.V., Veselov S.Yu., Dodd I.C., Kudoyarova G.R. ABA mediation of shoot cytokinin oxidase activity: assessing its impacts on cytokinin status and biomass allocation of nutrient deprived durum wheat // Funct. Plant Biol. 2009. V. 36. No 1. P. 66-72. 17.
5. Kulayeva O.N., Kuznetsov V.V. (2002) Noveyshiye dostizheniya i perspektivy v oblasti izucheniya tsitokininov. Fiziologiya rasteniy, 49(4), 626-640.
6. Genkel' P.A. Fiziologiya zharo – i zasukhoustoychivosti rasteniy. M. Nauka, 1982, - S.280.
7. Gil'manov M.K., Sultanbayev B.Ye. Tsitokininy indutsiruyut poyavleniye NADF spetsifichnykh glyutamatdegidrogenaz v prorastayushchem zerne pshenitsy // Fiziologiya rasteniy. – 1989. – T. 36, vyp. 5. – C. 1035-1037.

Жүктелулер

Как цитировать

Bassygaraev Z. М., Arystanova G. А., Bukenova E. А., & Pravin, N. N. (2016). Бидайдың тұзға төзімділігі мен өнімділігін арттыру үшін цитокинин медиаторын қолданудың тиімділігін зерттеу. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 63(1), 200–205. вилучено із https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/1028

Шығарылым

Бөлім

ФИЗИКО-ХИМИЧЕСКАЯ БИОЛОГИЯ И НАНОТЕХНОЛОГИИ