Генетика устойчивости к листовой ржавчине избранных образцов пшеницы мировой коллекции

Авторлар

  • A. A. Тokubayeva Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан;
  • К. К. Shulembaeva Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан;
  • А. Т. Sarbaeбаеv Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан;
        55 45

Кілттік сөздер:

пшеница, бурая ржавчина, аллель, ген, локализация, идентификация.

Аннотация

Қысқасабақты линияларының СИМ79/279 және к-24/20989 төзіділігі эпистаз және комплементарлы гендердің әсер ету типі бойынша тұқымқуалайды. СИМ79/279 линиясының қоңыр татқа төзімді гендері Thatcher сортының эффективтілігі жоғары тестерлі гендеріне , Lr10, Lr26, Lr28, Lr29, Lr34, Lr39, Lr50 аллельді, ал к-24/20989 линиясы - Lr1, Lr9, Lr10, Lr28, Lr29, Lr39, Lr50 аллельді. СИМ79/279 және к-24/20989 линияларының қоңыр татқа төзімділігі бойынша жоғары негізгі гендері, сәйкесінше 1В, 1А және 6В, 5D хромосомаларында локализацияланған. Популяция гибридов F2 расщеплялась на устойчивые и восприимчивые растения, соответствующие ди- и моногенному наследованию, кроме гибридов, полученных с участием изогенных линий Lr1, Lr10, Lr26, Lr28, Lr29, Lr34, Lr39, Lr50 с короткостебельным образцом СИМ79/279 и Lr1, Lr9, Lr10, Lr28, Lr29, Lr34, Lr39, Lr50 к-24/20989. Устойчивость короткостебельных образцов линии СИМ79/279 и к-24/20989 наследуется по типу эпистаза и комплементарного взаимодейстия генов. Гены устойчивости к листовой ржавчине СИМ79/279 аллельны высокоэффективным тестерным генам Lr1, Lr10, Lr26, Lr28, Lr29, Lr34, Lr39, Lr50, а линия к-24/20989 - Lr1, Lr9, Lr10, Lr28, Lr29, Lr39, Lr50 сорта Thatcher. Основные гены высокой устойчивости к листовой ржавчине линии СИМ79/279 и к-24/20989 локализованы в хромосомах 1В, 1А и 6В, 5D соответственно. У линии СИМ79/279 и к-24/20989 тип устойчивости к 56 расе листовой ржавчины показали “0” баллов. Причем обе иммунные линии оказались гетерозиготными по нескольким генам устойчивости. Resistance of short stature sample line SIM79/279 and k-24/20989 inherited by the type of epistasis and complementary interaction of genes. Genes resistance to leaf rust SIM79/279 allelic to highly effective tester genes , Lr10, Lr26, Lr28, Lr29, Lr34, Lr39, Lr50 and line k-24/20989 - Lr1, Lr9, Lr10, Lr28, Lr29, Lr39, Lr50 of variety Thatcher. Main genes high resistance to leaf rust of lines SIM79/279 and k-24/20989 localized in chromosome 1B, 1A and 6B, 5D, respectively.

Авторлардың биографисы

A. A. Тokubayeva, Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан;

Токубаева Анар Адильхановна – әл-Фараби атындағы КазҰУ-нің молекулалық биология және генетика кафедрасының оқытушысы.

К. К. Shulembaeva, Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан;

Шулембаева Кульзия Конуспаевна - б.ғ.д., профессор, әл-Фараби атындағы КазҰУ, биология және биотехнология факультеті молекулалық биология және генетика кафедрасының профессоры

А. Т. Sarbaeбаеv, Казахский национальный университет им. аль-Фараби, Алматы, Казахстан;

Сарбаев Амангельди Таскалиевич - б.ғ.д., В.Р. Вильямс атындағы АО «Казагроинновация» жертану және өсімдіктану институтының өсімдіктер иммунитеті зертханасының меңгерушісі

Библиографиялық сілтемелер

Литература

1. Rsaliev Sh.S., Tileubayeva Zh.S., Rsaliev A.S., Agabayeva A.Ch. The selection of varieties of cereals among foreign breeding material (methodological approaches) // International scientific-practical conference dedicated to the 90th anniversary of JT Dzhiembaeva "Modern problems of plant protection and quarantine". – Almaty: Aleiron, 2005. – P.255-261.
2. Rsaliev Sh.S., Rsaliev A.S. Differentiation of stem rust pathotypes in Kazakhstan // Abstracts of posters, "The Second Central Asian Conference on crops", 13-16 June 2006, city Cholpan-Ata, Issyk kul. – Bishkek, – 2006. – P.139-140.
3. Rsaliev A.S., Rsaliev Sh.S., Sarbayev A.T. Resistance to rust in wheat cultivars adapted and introduced smut. Izdenister, natijeler. – Almaty: Agrouniversitet. – 2008. - №1. – P.75-80.
4. Koishybaev M. Seasonal and long-term dynamics of brown rust in northern Kazakhstan. - The results and the prospect of spring wheat breeding for resistance to biotic and abiotic environmental factors. – Shortandy. – 2001. - P. 75-84.
5. Tyryshkin L.G., Zyev Е.V., Kurbanova P.М., Kolesova М.А. // Quarantine and protection of plants. – 2008. – №6. – P.39.
6. Tyryshkin L.G., Kolesova М.А., Kurbanova P.М., Kurkyev К.U., Sarukhanov I.G. Genotypedepending induction stability cereal leaf rust under the influence of the benzimidazole // Vestnik RASHN. – 2008. – №6. – P.61-63.
7. Tyryshkin L.G., Kurbanova P.M., Mironenko N.V. Research of gene expression of adult plant leaf rust in wheat germ // Mikologiya I fitopotologiya. – 2009а. – Т.43. – №.1. –P.75-80.
8. Mihailova L.A., Gultayeva E.I., Mironenko N.V. Methods of researches structure of populations causative agent of leaf rust of wheat Puccinia recondita Rob. ex Desm. f. sp. tritici. - SPB.: RASHN, VNIIZR. – 2000. P. 114-119.
9. Dospehov B.A. Metodika polevogo opyta. – M.: Kolos, 1979. – s.415.
10. Mains E. B., Jackson H. S. Physiologic specialization leaf rust of wheat p. triticina Erikss // Phytopathology. – 1926. – №16. – P. 89 - 120.

References

1. Rsaliev Sh.S., Tileubayeva Zh.S., Rsaliev A.S., Agabayeva A.Ch. The selection of varieties of cereals among foreign breeding material (methodological approaches) // International scientific-practical conference dedicated to the 90th anniversary of JT Dzhiembaeva "Modern problems of plant protection and quarantine". – Almaty: Aleiron, 2005. – P.255-261.
2. Rsaliev Sh.S., Rsaliev A.S. Differentiation of stem rust pathotypes in Kazakhstan // Abstracts of posters, "The Second Central Asian Conference on crops", 13-16 June 2006, city Cholpan-Ata, Issyk kul. – Bishkek, – 2006. – P.139-140.
3. Rsaliev A.S., Rsaliev Sh.S., Sarbayev A.T. Resistance to rust in wheat cultivars adapted and introduced smut. Izdenister, natijeler. – Almaty: Agrouniversitet. – 2008. - №1. – P.75-80.
4. Koishybaev M. Seasonal and long-term dynamics of brown rust in northern Kazakhstan. - The results and the prospect of spring wheat breeding for resistance to biotic and abiotic environmental factors. – Shortandy. – 2001. - P. 75-84.
5. Tyryshkin L.G., Zyev Е.V., Kurbanova P.М., Kolesova М.А. // Quarantine and protection of plants. – 2008. – №6. – P.39.
6. Tyryshkin L.G., Kolesova М.А., Kurbanova P.М., Kurkyev К.U., Sarukhanov I.G. Genotypedepending induction stability cereal leaf rust under the influence of the benzimidazole // Vestnik RASHN. – 2008. – №6. – P.61-63.
7. Tyryshkin L.G., Kurbanova P.M., Mironenko N.V. Research of gene expression of adult plant leaf rust in wheat germ // Mikologiya I fitopotologiya. – 2009а. – Т.43. – №.1. –P.75-80.
8. Mihailova L.A., Gultayeva E.I., Mironenko N.V. Methods of researches structure of populations causative agent of leaf rust of wheat Puccinia recondita Rob. ex Desm. f. sp. tritici. - SPB.: RASHN, VNIIZR. – 2000. P. 114-119.
9. Dospehov B.A. Metodika polevogo opyta. – M.: Kolos, 1979. – s.415.
10. Mains E. B., Jackson H. S. Physiologic specialization leaf rust of wheat p. triticina Erikss // Phytopathology. – 1926. – №16. – P. 89 - 120.

Жүктелулер

Как цитировать

Тokubayeva A. A., Shulembaeva К. К., & Sarbaeбаеv А. Т. (2016). Генетика устойчивости к листовой ржавчине избранных образцов пшеницы мировой коллекции. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 63(1), 154–158. вилучено із https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/1020

Шығарылым

Бөлім

Экспериментальная биология. Биолог-кие осн. генофонда и развитие науч. исслед. в обл. селек-генетич. исслед. с/х культур