ҚОРҒАСЫН АЦЕТАТЫМЕН УЛАНҒАН КЕЗДЕ МАМАНДАНДЫРЫЛҒАН ШОКОЛАД ТҰТЫНҒАН ЕГЕУҚҰЙРЫҚТАРДЫҢ АНТИОКСИДАНТТЫҚ КҮЙІН ЗЕРТТЕУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/bb2025103212Кілттік сөздер:
антиоксиданттық күй, шоколад, бие сүті, ресвератрол, Е дәрумені, токсикалық улануАннотация
Мақалада бие сүті негізінде дайындалған, ресвератрол мен Е дәрумені қосылған мамандандырылған шоколадты тұтынған жануарлардың антиоксиданттық күйін бағалауға бағытталған эксперименттік зерттеу нәтижелері баяндалады. Зерттеу барысында егеуқұйрықтарға 30 күн бойы асқазан ішіне қорғасын ацетаты енгізілгеннен кейін, олардың қан сарысуында липидтердің асқын тотығу процестерінің күшеюі байқалды. Бұл өзгерістер липидтердің асқын тотығу өнімдері – малонды диальдегид пен диенді конъюгаттардың деңгейінің артуымен сипатталды. Сонымен қатар, қан сарысуында Е дәруменінің және жалпы антиоксиданттық белсенділіктің төмендеуі тіркелді.
Липидтердің пероксидті тотығуының күшеюі каталаза белсенділігінің артуымен және супероксиддисмутаза белсенділігінің төмендеуімен қатар жүрді. Көрсеткіштердегі өзгерістердің барлығы статистикалық тұрғыда маңызы бар нәтижелер ретінде анықталды. Антиоксиданттық күйдің нашарлауы жануарлар рационын антиоксиданттық қасиеті жоғары өнімдермен немесе заттармен байытудың қажеттілігін көрсетті.
Зерттеу барысында қорғасын ацетатымен уланған егеуқұйрықтардың антиоксиданттық күйіне бие сүтімен, ресвератролмен және Е дәруменімен байытылған мамандандырылған шоколадтың әсері бағаланды. Эксперименттің 30-күндік кезеңі аяқталғаннан кейін жануарларға тәулігіне 5 грамм шоколад берілген жағдайда, олардың антиоксиданттық күйінің жақсарғаны анықталды. Бұл қан сарысуында асқын тотығу өнімдерінің төмендеуімен, супероксиддисмутаза белсенділігінің жоғарылауымен, каталаза белсенділігінің қалыпқа келуімен, сондай-ақ Е дәрумені мен жалпы антиоксиданттық белсенділік деңгейінің артуымен көрініс тапты.
Алынған нәтижелер шоколадтың липидтердің асқын тотығу процестері мен антиоксиданттық жүйенің қызметіне оң әсер ететінін көрсетеді. Сонымен қатар, зерттеу нәтижелері мамандандырылған шоколадты қорғасын тұздарымен уланудың алдын алу шараларының бірі ретінде қолданудың тиімділігі мен мақсатқа сәйкестігін дәлелдейді.
