СОVID-19 ДИАГНОСТИКАСЫ ҮШІН ПРАЙМЕРЛЕРДІ, ЗОНДТЫ ЖӘНЕ ОҢ БАҚЫЛАУДЫ ӘЗІРЛЕУ

Авторлар

  • Б.С. Усербаев Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-4615-1328
  • К.Т. Султанкулова Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-1332-1247
  • Б. Н. Жұмаділ Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан https://orcid.org/0009-0001-9179-6985
  • О.В. Червякова Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-7954-6246
  • Г.О. Шыныбекова Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-6976-1540
  • Г.О. Шыныбекова Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан https://orcid.org/0000-0002-6976-1540
  • Н.С. Кожабергенов Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан https://orcid.org/0000-0001-6299-9399

DOI:

https://doi.org/10.26577/bb202510327
        3 3

Кілттік сөздер:

Түйін сөздер: СОVID-19, SАRS-СоV-2, КТ-ПЦР, праймер, зонд

Аннотация

SАRS-СоV-2 коронавирусы тудырған СОVID-19 пандемиясы аурудың таралуын тиімді бақылау үшін жылдам және дәл диагноз қою қажеттілігін көрсетті. КТ-ПТР НУР вирустық РНҚ анықтаудың ең сезімтал және спецификалық әдістерінің бірі болып табылады. Дегенмен, ОТ-ПТР сапасы мен тиімділігі праймерлер мен зондтарды дұрыс таңдауға тікелей байланысты болса, ал жоғары дәлдік пен сенімділік оң бақылауларды пайдаланумен байланысты болады. Осылайша, бұл жұмыстың мақсаты - СОVID-19 диагностикасы үшін праймерлер мен зондтарды жобалау, сондай-ақ дәлдік пен сенімділікті қамтамасыз ету үшін оң бақылау үлгісін жасау.

Бұл жұмыста вирустық геномның тұрақьы аймақтарын талдауды қамтитын күшейту мақсаттарын таңдаудың заманауи тәсілдерін қолдандық. Сонымен қатар SАRS-СоV-2 анықтауға арналған праймерлер мен зондтарды таңдау үшін биоинформатикалық құралдарды қолдандық. Бақылау үлгісін жасау үшін вирус геномының мақсатты аймақтарын қамтитын синтетикалық құрылым қолданылды, ол плазмидтік векторға сәтті клондалды.

Зерттеудің шеңберінде вирустың генетикалық өзгерістерін ескере отырып, SАRS-СоV-2 геномының тұрақты аймақтарына тән праймерлер мен флуоресцентті зонд әзірленді. Алынған оң бақылау тиімділігі мен қайталану мүмкіндігін растай отырып, талдауда сәтті сынақтан өтті.

СОVID-19 диагностикасы үшін әзірленген праймерлер мен зондтарды клиникалық және диагностикалық мақсаттарда SАRS-СоV-2 таралуын эпидемиологиялық бақылау және бақылау үшін пайдалануға болады. Әзірленген бақылау үлгісі клиникалық тәжірибеде сынақтардың дәлдігі мен сенімділігін арттыра отырып, СОVID-19 диагнозын стандарттау үшін пайдаланылуы мүмкін.

 

Авторлардың биографисы

Б.С. Усербаев, Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан

Научный сотрудник лаборатории коллективного пользо- вания ТОО НИИПББ, АО «Национальный холдинг «QazBioPharm» (пгт. Гвардейский, Казахстан, b.usserbayev@biosafety.

kz).

К.Т. Султанкулова, Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан

Кандидат биологических наук, профессор, заведующая лабораторией молекулярной биологии и генной инженерии ТОО НИИПББ, АО «Национальный холдинг «QazBioPharm» (пгт. Гвардейский, Казахстан, k.sultankulova@biosafety.kz).

Б. Н. Жұмаділ, Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан

Старший лаборант лаборатории коллективного пользования ТОО НИИПББ, АО «На- циональный холдинг «QazBioPharm» (пгт. Гвардейский, Казахстан, b.zhumadil@biosafety.kz).

О.В. Червякова, Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан

Заместитель генерального директора по науке и коммерциализации, кандидат био- логических наук, профессор, ТОО НИИПББ, АО «Национальный холдинг «QazBioPharm» (пгт. Гвардейский, Казахстан, o.chervyakova@biosafety.kz).

Г.О. Шыныбекова, Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан

Старший научный сотрудник лаборатории молекулярной биологии и генной инженерии ТОО НИИПББ, АО «Национальный холдинг «QazBioPharm» (пгт. Гвардейский, Казахстан, g.shynybekova@ biosafety.kz).

Г.О. Шыныбекова, Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан

Заведующий лабораторией коллективного пользования ТОО НИИПББ, АО «На- циональный холдинг «QazBioPharm» (пгт. Гвардейский, Казахстан, n.kozhabergenov@biosafety.kz).

Н.С. Кожабергенов, Биологиялық қауіпсіздік мәселелері ғылыми-зерттеу институты ЖШС «QazBioPharm Ұлттық холдингі», Гвардейский, Қазақстан

Заведующий лабораторией коллективного пользования ТОО НИИПББ, АО «На- циональный холдинг «QazBioPharm» (пгт. Гвардейский, Казахстан, n.kozhabergenov@biosafety.kz).

Жүктелулер

Как цитировать

Усербаев, Б., Султанкулова, К., Жұмаділ, Б. Н. ., Червякова, О., Шыныбекова, Г., Шыныбекова, Г., & Кожабергенов, Н. (2025). СОVID-19 ДИАГНОСТИКАСЫ ҮШІН ПРАЙМЕРЛЕРДІ, ЗОНДТЫ ЖӘНЕ ОҢ БАҚЫЛАУДЫ ӘЗІРЛЕУ. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 103(2), 75–88. https://doi.org/10.26577/bb202510327

Шығарылым

Том 103 № 2 (2025): Вестник. Серия биологическая

Бөлім

МОЛЕКУЛЯРНАЯ БИОЛОГИЯ И ГЕНЕТИКА