РЕТТЕУШІ ФАКТОРЛАРДЫҢ STEVIA REBAUDIANA IN VITRO ӨСІМДІКТЕРІНІҢ БИОМОРФОЛОГИЯЛЫҚ ДАМУЫНА ӘСЕРІ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.26577/bb2025102110
        2 7

Кілттік сөздер:

Stevia rebaudiana, in vitro, реттеуші факторлар, құнарлы орта, өсімдіктердің биоморфологиясы, сахароза, өсу гормоны, IBA

Аннотация

Мақалада реттеуші факторлардың бүкіл дүние жүзінде табиғи тәттілендіргіштерді өндіру үшін кеңінен өсірілетін Stevia rebaudiana (бал стевиясы) өсімдіктерінің биоморфологиялық дамуына әсері туралы жаңа мәліметтер ұсынылған. Стевия өзінің уытсыздығының, биологиялық белсенділігінің және зиянды әсерлері болмауының арқасында қызығушылық тудырады.  Стевияның ауруларға төзімді қалаулы белгілерімен сұрыптарын өсіру үшін дәстүрлі селекциямен қатар биотехнологиялық тәсілдер де белсенді дамуда. Стевия өсіру бойынша зерттеулер оның қанттан алынатын және денсаулыққа, сондай-ақ қант диабеті тәрізді созылмалы ауруларды емдеуге жағымсыз әсер ететін синтетикалық тәттілендіргіштердің қауіпсіз баламасы ретіндегі потенциалының мәнмәтінінде көбірек маңызға ие болып келеді. Жасалған зерттеулер S. rebaudiana морфогенезіне өсу реттеуіштерінің тиімділігін көрсететін маңызды факторларды анықтады. Мақалада биотехнологиялық әдістер соның ішінде in vitro микрокөбею ұсынылған, олар ірі масштабты өндіріс, жаңа сұрыптар шығару және бағалы генотиптерді сақтап қалу үшін мүмкіндіктер ашады.  Мурасиге и Скоуга ортасында сахарозаның қойырлығынан және де фитогормондардан тәуелділік бар екендігі анықталды. Эксперимент барысында құнарлы ортада сахароза мен өсу гормондарының оңтайлы қойырлығы таңдалды. ...

Авторлардың биографисы

И.Ю. Чидунчи, Торайғыров университет, Қазақстан, Павлодар қ.

PhD, Торайғыров университетінің Биология және экология кафедрасының қауымдастырылған профессоры, (Павлодар, Қазақстан, e-mail: chidunchi_irina@mail.ru)

A.A. Абдыгазизова, Торайғыров университет, Қазақстан, Павлодар қ.

Торайғыров университетінің Биология және экология кафедрасының магистранты (МБ-22н), (Павлодар, Қазақстан, e-mail: pwju@mail.ru)

М. Кравка, Чехия жаратылыстану ғылымдары университеті, Чехия, Прага қ.

PhD экология саласындағы, Чехия жаратылыстану ғылымдары университеті (Прага қ, Чехия e-mail: kravka@fzp.czu.cz.)

А.Б. Калиева, Торайғыров университет, Қазақстан, Павлодар қ.

биология ғылымдарының кандидаты, доцент, Торайғыров университетінің Биология және экология кафедрасының меңгерушісі, (Павлодар, Қазақстан, e-mail: ainanurlina80@mail.ru)

Ш.Ж. Арынова, Торайғыров университет, Қазақстан, Павлодар қ.

PhD, Торайғыров университетінің Биология және экология кафедрасының қауымдастырылған профессоры, (Павлодар, Қазақстан, e-mail: shinar_uzh@mail.ru)

Н.П. Корогод, Марғұлан университет, Қазақстан, Павлодар қ.

биология ғылымдарының кандидаты, доцент, Марғұлан университетінің жаратылыстану жоғары мектебінің доценті (Павлодар, Қазақстан, e-mail: natalya_korogod@mail.ru)

Жүктелулер

Как цитировать

Чидунчи I., Абдыгазизова A. ., Кравка, М., Калиева A. ., Арынова S. ., & Корогод N. . (2025). РЕТТЕУШІ ФАКТОРЛАРДЫҢ STEVIA REBAUDIANA IN VITRO ӨСІМДІКТЕРІНІҢ БИОМОРФОЛОГИЯЛЫҚ ДАМУЫНА ӘСЕРІ . ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 102(1), 116–127. https://doi.org/10.26577/bb2025102110

Шығарылым

Том 102 № 1 (2025): Вестник КазНУ. Серия биологическая

Бөлім

БИОТЕХНОЛОГИЯ

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають