INSIGHTS INTO THE PREVALENCE AND TRANSMISSION DYNAMICS OF INFLUENZA D VIRUS AMONG MAMMALS: A MINI REVIEW
DOI:
https://doi.org/10.26577/bb2025102113Кілттік сөздер:
Influenza D вирусы, сүтқоректілер, таралу жиілігі, берілу механизмі, эпидемиология, зооноздық әлеуетАннотация
Influenza D вирусы [IDV], жақында Orthomyxoviridae тұқымдасының мүшесі ретінде танылған, кең ауқымды иелерінің болуы, айқын генетикалық әртүрлілігі және ықтимал зооноздық салдарлары себепті ғылыми қауымдастықтың назарын аудартуда. Бастапқыда ірі қара малдан бөлініп алынған IDV кейіннен әртүрлі сүтқоректілерден анықталып, оның эпидемиологиялық әсері, молекулалық бейімделу эволюциясы және түр аралық берілуі туралы маңызды сұрақтарды туындатты. Бұл қысқаша шолу IDV-ның сүтқоректілер арасында эпидемиологиялық таралуын сипаттауға, оның берілу динамикасын түсіндіруге және мал шаруашылығы мен қоғамдық денсаулық салаларындағы ықтимал салдарларын бағалауға бағытталған. Қолданыстағы әдебиеттерге жан-жақты талдау жасалып, молекулалық эпидемиология, иелердің бейімделгіштігі, вирус филогенетикасы және түр аралық берілу механизмдері қарастырылды. Зерттеу нәтижелері IDV негізінен ірі қара мал арасында таралғанын, сондай-ақ шошқалар, ұсақ күйіс қайыратын жануарлар, түйелер және сирек жағдайларда адамдар арасында анықталғанын көрсетеді. Берілуінің негізгі жолдарына тыныс алу секрецияларымен тікелей байланыс, аэрозоль арқылы таралу және ластанған заттар арқылы жанама жұқтыру жатады, сонымен қатар қоршаған ортада тұрақтылығы вирустың ұзақ сақталуына ықпал етеді. IDV мал арасында салыстырмалы түрде төмен ...