INSIGHTS INTO THE PREVALENCE AND TRANSMISSION DYNAMICS OF INFLUENZA D VIRUS AMONG MAMMALS: A MINI REVIEW

Авторлар

  • А.Б. Хиджран Хельманд университеті, 3901, Хельманд, Ауғанстан
  • Р. Ихсас Сайид Жамалуддин Ауғани университеті, 2802, Кунар, Ауғанстан https://orcid.org/0009-0009-4809-1769
  • П. Ниязи Кандағар университеті, 3801, Кандағар, Ауғанстан https://orcid.org/0009-0006-9628-8337

DOI:

https://doi.org/10.26577/bb2025102113
        17 5

Кілттік сөздер:

Influenza D вирусы, сүтқоректілер, таралу жиілігі, берілу механизмі, эпидемиология, зооноздық әлеует

Аннотация

Influenza D вирусы [IDV], жақында Orthomyxoviridae тұқымдасының мүшесі ретінде танылған, кең ауқымды иелерінің болуы, айқын генетикалық әртүрлілігі және ықтимал зооноздық салдарлары себепті ғылыми қауымдастықтың назарын аудартуда. Бастапқыда ірі қара малдан бөлініп алынған IDV кейіннен әртүрлі сүтқоректілерден анықталып, оның эпидемиологиялық әсері, молекулалық бейімделу эволюциясы және түр аралық берілуі туралы маңызды сұрақтарды туындатты. Бұл қысқаша шолу IDV-ның сүтқоректілер арасында эпидемиологиялық таралуын сипаттауға, оның берілу динамикасын түсіндіруге және мал шаруашылығы мен қоғамдық денсаулық салаларындағы ықтимал салдарларын бағалауға бағытталған. Қолданыстағы әдебиеттерге жан-жақты талдау жасалып, молекулалық эпидемиология, иелердің бейімделгіштігі, вирус филогенетикасы және түр аралық берілу механизмдері қарастырылды. Зерттеу нәтижелері IDV негізінен ірі қара мал арасында таралғанын, сондай-ақ шошқалар, ұсақ күйіс қайыратын жануарлар, түйелер және сирек жағдайларда адамдар арасында анықталғанын көрсетеді. Берілуінің негізгі жолдарына тыныс алу секрецияларымен тікелей байланыс, аэрозоль арқылы таралу және ластанған заттар арқылы жанама жұқтыру жатады, сонымен қатар қоршаған ортада тұрақтылығы вирустың ұзақ сақталуына ықпал етеді. IDV мал арасында салыстырмалы түрде төмен ...

Авторлардың биографисы

А.Б. Хиджран, Хельманд университеті, 3901, Хельманд, Ауғанстан

вирусология  магистрі,  Гильменд университетінің  блім  беру факультетінің биология кафедрасының асистенті (Гильменд, Ауғанстан, e-mail: abdulbari.hejran94@gmail.com

Р. Ихсас, Сайид Жамалуддин Ауғани университеті, 2802, Кунар, Ауғанстан

экология магистрі, Сайед Джамалуддин Ауғани университетінің білім факультетінің биология кафедрасының ассистенті (Кунар, Ауғанстан e-mail: ahsassafi8@gmail.com)

П. Ниязи, Кандағар университеті, 3801, Кандағар, Ауғанстан

ботаника магистрі (өсімдіктерді қорғау және нематология), Кандагар университетінің білім беру факультетінің биология кафедрасының оку ассистенті (Кандагар, Ауғанстан e-mail: parwiz60@gmail.com)

Жүктелулер

Как цитировать

Хиджран A., Ихсас R., & Ниязи P. (2025). INSIGHTS INTO THE PREVALENCE AND TRANSMISSION DYNAMICS OF INFLUENZA D VIRUS AMONG MAMMALS: A MINI REVIEW. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 102(1), 150–165. https://doi.org/10.26577/bb2025102113