"БАЙСЕРКЕ-АГРО" АГРОХОЛДИНГІ ЖАҒДАЙЫНДА ӘРТҮРЛІ ГЕНОТИПТЕГІ ЕТТІ ТҰҚЫМДЫ БҰҚАЛАРДАҒЫ ЕТТІҢ БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚҰНДЫЛЫҒЫ ЖӘНЕ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2022.v93.i4.10Кілттік сөздер:
Ұшаның салмағы, сою өнімділігі, сою массасы, ет индексі, целлюлоза, құрдастар, тартылған етАннотация
Аннотация ет тұқымдарының бұқаларының маңызды биологиялық ерекшелігі-олардың адам үшін құнды азық-түлік өнімдерін, оның ішінде өсімдік шаруашылығы мен тамақ өнеркәсібінің қалдықтарын тұтыну және өңдеу қабілеті. Бұл жағдайда алынған ет өнімдері мен былғары шикізаты жоғары сапалы.
Селекциядағы жаңа бағыттардың дамуы, мысалы, малдың өнімділік қасиеттерін ертерек болжау, іріктеудің үлкен мүмкіндігіне, ұрпақтар арасындағы аралықтың қысқаруына және ет өнімділігі бағытындағы малды тиімді іріктеуге ықпал етті.
Олардың генотипінде Конституцияның беріктігі мен жоғары өнімділігін, жақсы бордақылау және ет қасиеттерін, өмір сүру және экономикалық пайдалану жағдайларына жақсы бейімделу қабілеті бар стресске төзімділік пен иммунитетті біріктіретін ең "үнемді жануарларды" алуға қойылатын талаптар қажет. Басқаша айтқанда, өнімділігі жоғары және қарқынды пайдалануға жақсы бейімделген жануарларды құру қажет.
Зерттеудің мақсаты ірі қара малдың әртүрлі ет тұқымдарының генетикалық прогресінің қарқынын арттыру үшін іріктеу әдістерін жетілдіру және оңтайландыру болды. Генотиптердің өзара әрекеттесуі негізінде жоғары сапалы сиыр етін өндіруді арттыру үшін әртүрлі генотиптердегі ет тұқымдарының асыл тұқымды және өнімді сапасын жақсартудың тиімді әдістерін анықтаңыз.
Бұл мақалада "Байсерке-Агро"Агрохолдингі жағдайында әртүрлі генотиптегі етті тұқымды бұқашықтардың ет өнімділігін зерттеу нәтижелері келтірілген. Зерттеу нәтижелері бойынша ұшалардың сапасы мен сою көрсеткіштері, ұшалардың және жекелеген анатомиялық бөліктердің морфологиялық құрамы, еттің химиялық құрамы және шикі майдың энергетикалық құндылығы анықталды.
Жүргізілген зерттеулер абердин-Ангус, Герефорд және қазақ ақбас тұқымдары өнімділігінің генетикалық әлеуетін неғұрлым толық іске асыруға ықпал етті, нәтижесінде жоғары сапалы сиыр етін алудың қосымша резерві анықталды. Селекциялық процесті ұйымдастырудың ұсынылған әдістері мен тәсілдері "Байсерке-Агро" Агрохолдингі жағдайында жоғары өнімді ет малын құруға мүмкіндік берді, бұл 1 ц тірі салмақтың өзіндік құнының 5-8% - ға төмендеуіне және 1 басқа 14-16% қосымша пайда алуға ықпал етті.
Библиографиялық сілтемелер
Вершинин В.А. Хозяйственно-биологические особенности и мясные качества бычков казахской белоголовой породы разных генотипов. Автореф. дисс. уч. степ. канд. с.-х. наук // В.А. Вершинин, Волгоград, 2001. – 25с.
Исентаев Д.А. Мясная продуктивность бычков герефордской породы разных внутрипородных типов. Автореф. дисс. уч.степ. канд. с.-х. наук // Д.А. Исентаев, ВНИИМС. – Оренбург, 2002. – 25 с.
Исентаев Д.А. Изучение развития мясности животных герефордской породы // Научные и практические аспекты повышения производства сельскохозяйственной продукции // Материалы Всероссийской науч.–практич. конференции. – Оренбург, ТГМГ ВНИИМСГ- 2004. - С.57.
Skollan N., Hockett J.-F., Nuremberg K., Dannenberger D., Richardson I., Moloney A. Innovations in beef production systems that increase the nutritional and health value of beef lipids and their relationship to meat quality Meat Science , 74 ( 1 ) ( 2006 ) , pp. 17 - 33
Problems of livestock sector development in Kazakhstan (Issues in the Development of the Livestock Sector in Kazakhstan) Serik Tazhibaev, Kambar Musabekov, Ainur Yesbolova, Saltanat Ibraimova, Aziza Mergenbayeva, Zhanar Sabdenova, Marat Seidahmetov Procedia - Social and Behavioral Sciences 143 (2014), рр. 610 – 614.
Nurgazy K., Iskakova Z. Gabit G. Selection and Genetic Aspects of Beef Cattle Breed Improvement in Southeast Regions of Kazakhstan. International Journal of advanced biotechnology and research 8, рр.705-719 (2017).
Razook A.G., Figueiredo L.A., Nardon R.F., Goncalves J.N.S., Ruggieri A.C. Efeitos de raca e da selecao para peso pos-desmame sobre caracteristicas de confinamento e de carcaca da 15a progenie dos rebanhos Zebu e Caracu de Sertaozinho (SR) Rev. Bras. Zootec., 30 (2001), pp.115-124.
Hickson R.E., Kenyon P.R., Morris S.T. Breed effects and heterosis for productivity traits at first calving of Angus, Holstein Friesian, Jersey and crossbred beef cows Animal Production Science, 54 (2014), pp. 1381-1387
Field T.G. Beef Production and management solutions Pearson Education Inc., Upper Saddle River (2007).
Caetanoa S.L., Savegnagoa R.P., Boligona A.A., Ramosa S.B., Chuda T.C., Lôbob R.B., Muna D.P. Livestock Science Journal July 2013, Pages 2
Pritchard T.C., Wall E., Coffey M.P. Genetic parameters for carcase measurements and age at slaughter in commercial cattle. The international journal of animal biosciences. Animal 15 (2021) 100090. рр 1-7.
Khayatzadeh N., Meszaros G., Utsunomiya Y., Schmitz-Hsu F., Seefried F., Schnyder U., Ferencakovic M., Garcia J.F., Curik I. and Solkner J. Genome – wide mapping of the dominance effects based on breed ancestry for semen traits in admixed Swiss Fleckvieh bulls. Amerikan Dairy Association, journal of Science Volume 102 N. 12, 2019, Pages 11217-11224.
Гуткин С.С. Оценка биоконверсии протеина и энергии кормов в пищевой белок и энергию мясной продукции у молодняка крупного рогатого скота/С.С. Гуткин, В.Г. Володина, Ф.Х. Сиразетдинов //Сельскохозяйственная биология. – 2002 №6 - С. 119-124.
Рыков А.И. Научные и практические аспекты повышения продуктивных качеств молодняка крупного рогатого скота в мясном скотоводстве Западной Сибири: автореф. дис. ... д-ра с.-х. наук / А.И. Рыков. - СибНИПТИЖ СО ВАСХНИЛ. - Новосибирск, 2003. - 52с.
Бекенев В.А. Необходимость селекционного преобразования животноводства / В.А. Бекенев // Зоотехния. – 2008. - №4. – С.3-7.
Дедов М.Д. Племенная работа в скотоводстве в современных условиях / М.Д. Дедов, Н.В. Сивкин // Зоотехния. - 2002. - №11. - С.2
Багрий Б. А. Производство качественной говядины / Б.А. Багрий // Зоотехния -2001-№2. – С.23-26
Баширов В.Д. Влияние технологии содержания молодняка симментальской породы на его качественные показатели мяса / В.Д. Баширов // Матер. Науч.-практич. конф. - Вып.. 56: - М. Издательство «Вестник РАСХН». - 2003. - С. 165-168.
Воробьева С.В. Влияние качества протеина и клетчатки кормов на пищеварение у бычков / С.В. Воробьева, В.А. Девяткин, В. Шабанов // Зоотехния - 2001. -№12. - С.9–11.
Мирошников С.А. Оценка сбалансированности кормления по коэффициенту соответствия / С.А. Мирошников // Зоотехния - 2001. - №6. С. 18-20.
Степановский А.С. Продуктивные качества молодняка крупного рогатого скота в зависимости от типов кормления // Проблемы зоотехнии. ." – Оренбург. – 2003 - С.149-153.
Рагимов Г.И. Рост и развитие бычков герефордской породы в зависимости от разного типа кормления/Г.И. Рагимов //Социально-экономические, политические и экономические проблемы в сельском хозяйстве России и стран СНГ: История и современность. Матер, междунар. симпозиума. - Оренбург. - 2004. - С. 230-235.
Сидорович M. Влияние, технологии на адаптацию телят в профилакторный период /М. Сидорович// Молочное и мясное скотоводство. – 2003 - №5- С 12-14.
Прохоренко, П.Н. Методы создания высокопродуктивных молочных стад /П.Н. Прохоренко // Зоотехния. - 2001 . - №11. - С. 2-6.
Левахин В.И. Влияние различных факторов технологии мясного скотоводства на сохранность, продуктивность и воспроизводство животных /В.И. Левахин//Мясное скотоводство и перспективы его развития. – Сб. науч. тр. ВНИИМСа – 2000. – С. 172-177.
Ижболдина С.Н. Технология производства говядины в молочном скотоводстве Удмуртской Республики /С.Н. Ижболдина//Вестн. мясн: скотоводства. - Материалы науч.-практич. конф. - РАСХН, ВНИИМС. - М., 2003. - №56. - С.96-101.
Юсупов Р.С. Научное и практическое обоснование рационального использования продуктивного потенциала крупного рогатого скота с учетом биоконверсии питательных веществ в системе «Почва-Растение- Животное»: Автореф. дис. ... д-ра с.-х. наук/Р.С. Юсупов. - Оренбург. - Агроуниверситет, Оренбург. - 2004. - 45с.
