ІРІ ҚАРА МАЛ ӨТІНІҢ ХИМИЯ-БИОЛОГИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2022.v90.i1.14Аннотация
Мақалада медицина саласында, ауылшаруашылық жануарларының эндокринді-ферменттік және арнайы шикізатын дәрілік мақсатта қолдануға болатын, көптеген пайдаланылмаған қорлары көп екені туралы айтылып, ірі қара малдың өтін өңдеудің технологияларына талдау жүргізілді. Жабайы жануарлардың өтінде биологиялық белсенді заттардың кең ауқымы бар екендігі көне заманнан бері белгілі.
Фармакологияның дамуы, әртүрлі емдік препараттарды әзірлеу үшін, эндокринді-ферменттік және арнайы шикізаттың барлық пайдалы қасиеттерін толығымен ашуға мүмкіндік береді.
Әлемдік нарықта ірі қара мал өтіне сұраныс өте жоғары. Сондықтан, медициналық және ветеринариялық препараттарды өндіруге арналған эндокринді-ферменттік және арнайы шикізаттарды жинау және өңдеу тиімді бағыттардың бірі болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстанда эндокринді-ферменттік және арнайы шикізат өңделмейді. Сол себепті, осы мақалада ірі қара малды сою кезінде алынатын, өтті өңдеу жұмыстары және қайта өңдеу саласындағы негізгі бағыттар, оның сапасын жақсартатын, өнімнің сапа көрсеткіштерін ұзақ уақыт сақтау технологияларын жасау жолдары қарастырылған. Өтті ұзақ уақыт сақтау жолдарының ең тиімді жолы ол консервілеу, яғни қоюландыру процессі. Малдың жасына және жынысына байланысты, өт қою немесе сұйық болып келеді. Сондықтан, қоюландыру процессі 12-15 сағат аралығында өтті. Осы нәтижеге байланысты қоюландыру процесінің оңтайлы параметрлері анықталды.
Зеттеу барысында, өттің физикалық, химия-биологилық құрамы, микробиологиялық көрсет- кіштері анықталып, сақтау мерзімі белгіленді. Мақалада өттің зерттеу нәтижелері ұсынылды.
Библиографиялық сілтемелер
Arlia-Ciommo A., Piano A., Svistkova V., Mohtashami S., Titorenko V.I. (2014) Mechanisms Underlying the Anti-Aging and Anti-Tumor Effects of Lithocholic Bile Acid. Int. J. Mol. Sci, vol. 15, pp. 16522-16543
Boyer J.L.(2013) Bile formation and secretion. Compr. Physiol, vol.3, pp. 1035–1078.
Dodds W.J., Groh W.J., Darweesh R.M., LawsonL., Kishk S.M., Kern M.K.(1985) Sonographic measurement of gallbladder volume. AJR Am. J.Roentgenol, vol. 145, pp. 1009-1011.
Eggert T., Bakonyi D., Hummel W.(2014) Enzymatic routes for the synthesis of ursodeoxycholic acid. J. Biotechnol, vol.191, pp. 11-21.
Everson G.T., Braverman D.Z., Johnson M.L., Kern F.Jr.(1980) A critical evaluation of real-time ultrasonography for the study of gallbladder volume and contraction. Gastroenterology, vol.79, pp. 40-46.
Gill P.T., Dillon E., Leahy A.L., Reeder A., Peel A.L.(1985) Ultrasonography, HIDA scintigraphy or both in the diagnosis of acute cholecystitis? Br. J.Surg, vol.72, pp. 267-268.
Gubitosi M., Trillo J.V., Vargas A.A., Pavel N.V., Gazzoli D., Sennato S., Jover A., Meijide F., Galantini L. (2014) Characterization of Carbon Nanotube Dispersions in Solutions of Bile Salts and Derivatives Containing Aromatic Substituents. J. Phys. Chem. B., vol. 118, pp. 1012-1021.
Hofmann A.F., Hagey L.R. (2014) Key discoveries in bile acid chemistry and biology and their clinical applications. J. Lipid Res, vol. 55, pp. 1553-1595.
Kong W., Wang J., Xing X., Xiao X., Zhao Y., Zang Q., Zhang P., Jin C., Li Z., Liu W.(2011) Antifungal evaluation of cholic acid and its derivatives on Candida albicans by microcalorimetry and chemometrics. Anal. Chim. Acta, vol. 689, pp. 250-256.
Lin, Kohli R.(2018) Bile acid metabolism and signaling: potential therapeutic target for nonalcoholic fatty liver disease, Clin. Transl. Gastroenterol, vol.9, pp. 164, https://doi.org/10.1038/s41424-018-0034-3.
Pat. WO 2011/075701 A2. Methods for the purification of deoxycholic acid. Moriarty R.M., Prasad A.R., Reid J.G., Swaringen Jr. R.A., KYTHERA BIOPHARMACEUTICALS, INC. – 23.06.2011.
Qiao Y., Lin Y., Zhang S., Huang J.(2011) Lanthanide-Containing Photoluminescent Materials. From Hybrid Hydrogel to Inorganic Nanotubes. Chem. – Eur. J., vol. 17, pp. 5180-5187.
Rodkiewicz C.M., Otto W.J., Scott G.W.(1979) Empirical relationships for the flow of bile. J.Biomech,vol.12, pp. 411-413.
Salvador J.A.R., Carvalho J.F.S., Neves M.A.C., Silvestre S.M., Leitão A.J., Silva M.C., Sá e Melo M.L.(2013) Anticancer steroids: linking natural and semi-synthetic compounds. Nat. Prod. Rep, vol. 30, pp. 324-374.
Serfaty L., Poupon R. (2012) Therapeutic approaches for hepatobiliary disorders with ursodeoxycholic acid and bile-acid derivatives, Clin. Res. Hepatol. Gastroenterol, vol. 36, https://doi.org/10.1016/S2210-7401(12) 70014-1.
Sharma R., Long A., Gilmer J.F. (2011) Advances in Bile acid Medicinal Chemistry. Curr. Med. Chem, vol. 18, pp. 4029- 4052.
Blanchet M., Brunel J.M. Bile Acid Derivatives: From Old Molecules to a New Potent Therapeutic Use: An Overview // Curr. Med. Chem. – 2018. –Vol. 25(30). – P. 3613-3636.
Lısısyn A.B., Zaharov A.N., Neburchılova N.F., Volynskaja I.P., Petrunına I.V., Chernova A.S. (2015) Kompleksnoe i racional`noe ispol`zovanie pobochnogo syr`ja na predprijatijah mjasnoj otrasli. М.: ООО «Advansed Soljushnz», pp. 80.
Lisisyn A.B., Neburchilova N.F., Gorbunova N.A.(2015) Perspektivnye napravlenija povyshenija jeffektivnosti pererabotki pobochnogo syr`ja mjasnoj promyshlennosti . «Inovacii v intensifikacii proizvodstva i pererabotki sel`skohozjajstvennoj produkcii». Materialy Mezhdunarodnoj nauchno-prakticheskoj konferencii 17-18 ijunja 2015 g., Volgograd, pp. 209-212.
Lısısyn A.B., Neburchılova N.F., Petrunına I.V., Chernova A.S. (2015). Ispol`zovanie subproduktov v medicinskih celjah. Vse o mjase. vol. 2, pp. 6-9.
Lisicyn A.B., Neburchilova N.F., Volynskaja I.P.(2015) Istorija i perspektivy pererabotki jendokrinno-fermentnogo i special`nogo syr`ja. Mjasnaja industrija. vol. 3, pp. 25-27.
Lisicyn A.B., Neburchilova N.F., Volynskaja I.P. (2015) Istorija i perspektivy pererabotki jendokrinno-fermentnogo i special`nogo syr`ja. Mjasnaja industrija. vol.4, pp. 25-27.
Mashkovskij M.D.(1993). Lekarstvennye sredstva. М.: Medicina.no.1, pp. 604-605.
Tolysbaev B.S., Seısenbınova A.A.(2019) Qazaqstan respublıkasyndaǵy tamaq ónerkásibi kásiporyndarynyń ınovasıalyq damuy: problemalary men perspektıvalary. Ekonomıka: strategıa ı praktıka.vol. 1 (14), pp. 109-122.
Chomanov U.Ch., Kenenbaj G.S., Mambeshova A.T., Omirzhanova B.B. (2019) Issledovanie svojstva zhelchi iz zhelchnogo puzyrja. Nauka, proizvodstvo, biznes: mater.mezhdunar.nauchn.-konfer., 4-5 aprelja. Almaty, no. 4,pp.95-98.
