ЖАЗДЫҚ ЖҰМСАҚ БИДАЙ МЕН ТРИТИКАЛЕНІҢ ӨСІРУ ФОНЫ МЕН АЛҒА ДАҚЫЛҒА БАЙЛАНЫСТЫ НАУБАЙХАНАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v89.i4.11Кілттік сөздер:
жұмсақ бидай , нан көлемі , орталық фон , алғы дақыл , дәстүрлі фон , тритикале , наубайханалық бағаАннотация
Мақалада жаздық жұмсақ бидайдың - Шортандинская 95 және жаздық тритикаленің - Росинка сорттарының наубайханалық сапасын бағалау туралы мәліметтер келтірілген. Жұмыстың мақсаты: Солтүстік Қазақстан жағдайында жаздық жұмсақ бидай және жаздық тритикале ұнынан пісірілген нанның сапасын өсірудің алғы дақылдары мен фонына байланысты салыстырмалы бағалау. «А.И.Бараев атындағы АШҒӨО» ЖШС тәжірибелік алаңдарында 2018-2019 жж. егіс жұмыстары жүргізілді. Алынған өнімнің сапасына егіншіліктің органикалық және дәстүрлі жүйелерінің ықпалын зерттеу. Егіншіліктің органикалық жүйесіне органикалық тыңайтқыш ретінде көпжылдық дәнді дақылдар мен бұршақ тұқымдас шөптерінің жер үсті биомассасын қолдану кірді. Дәстүрлі – минералды тыңайтқыштарды қолдану: Р40 мөлшерінде аммофосты, N20, N40, N60 және N80 мөлшерінде аммиакты селитраны қолдану. Сынамалық пісіру құрғақ ашытқы мен 100 г ұнды қолдана отырып, қамырды қарқынды илеу кезінде қос әдіспен жүзеге асырылды. Ұнның наубайханалық құндылығын бағалау нан сапасының сыртқы және ішкі белгілерін анықтай отырып, мемлекеттік сорт сынау әдістемесіне сәйкес жүргізілді. Барлық көрсеткіштер негізінде жалпы наубайханалық баға алынды. Тритикаледен пісірілген нанының наубайханалық бағасы бидайдан пісірілгеннен 1-1, 5 баллға төмен екендігі анықталды. Зерттеу жылдарында нан сапасының алдыңғы және өсіру фонына тәуелділігі атап өтілді. Зерттелген дақылдар үшін органикалық фон артықшылығы болды, көктемгі тритикале үшін ең жақсы предшественник тәтті жоңышқа, жаздық жұмсақ бидай үшін-бидай шөптері болды.
Библиографиялық сілтемелер
Асеева Т. А., Зенкина К. В., Рубан З. С., Ломакина И. В.. Использование тритикалевой муки в хлебопечении // Достижения науки и техники АПК. - 2018. Т. 32. № 5, - С.81.
Mergoum M. et al. Agronomic and quality QTL mapping in spring wheat //Journal of Plant Breeding and Genetics.2013. -Т. 1. №. 1. – V. 19-33.
Дашкевич С.М., Бабкенов А.Т., Утебаев М.У., Чилимова И.В., Крадецкая О.О. Качество зерна сортов яровой мягкой пшеницы селекции ТОО «НПЦ ЗХ им.А.И.Бараева» // Вестник науки Казахского агротехнического университета им. С. Сейфуллина (междисциплинарный). - 2018. №3 (98). - С.47-56.
Турсумбекова Г. Ш. Продуктивность и качество зерна яровой пшеницы различного эколого-географического происхождения в условиях Северного Казахстана.- Санкт-Петербург, 1993.- 151 с.: ил. РГБ ОД, 61 99-3/136-8.
Шиндяпкина К. В., Галиуллин А. А. Использование тритикалевой муки в хлебопечении // Экологические проблемы и здоровье населения: сб. науч. тр. всерос. науч.-практ. конф. Пенза: Пензенский государственный аграрный университет, 2016. С. 86–89.
Пащенко Л. П. и др. Использование тритикале в хлебопечении // Известия высших учебных заведений. Пищевая технология. – 2001. – №. 2-3.
Рябчун В. К. и др. Культура ярового тритикале // Развитие научного наследия Н.И. Вавилова по генетическим ресурсам его последователями. Материалы Всероссийской научно практической конференции с международным участием. - Дербент; Махачкала: АЛЕФ. – 2017. – С. 53.
Тертычная Т. Н., Кречетова С. В., Манжесов В. И. Повышение биологической ценности хлеба из тритикалевой муки и улучшение его вкусовых достоинств // Известия высших учебных заведений. Пищевая технология. – 2002. – №. 1.
Гончаров С. В. Международное сотрудничество по тритикале //Вестник Российской академии сельскохозяйственных наук. – 1997. – №. 5. – С. 81.
Алтухов А.И. Развитие рынка продовольственного зерна в России // – Нива Поволжья. – 2012. № 4. – С. 2–10.
Kandrokov R.H. et al. Effective technological scheme for processing triticale (Triticosecale L.) grain into graded flour // Foods and Raw Materials. - 2019, vol. 7, no. 1, Р. 107–117.
Крючкова Т. Е. Эффективность использования улучшителей при производстве хлеба из муки тритикале // Известия Нижневолжского агроуниверситетского комплекса: наука и высшее профессиональное образование. – 2013. №. 1. – С. 139-143.
Tohver M. et al. Quality of triticale cultivars suitable for growing and bread-making in northern conditions //Food Chemistry. – 2005. – Т. 89. – №. 1. – С. 125-132.
Варламов В. А., Варламова Е. Н. Влияние предшественников и минерального питания на хлебопекарные свойства зерна озимой пшеницы // Агрономия. Нива Поволжья. - 2013. №2 (27). – С. 14-20.
Зинченко В. Е., Гринько А. В., Кулыгин В. А. Влияние элементов технологии на продуктивность яровой пшеницы в условиях обыкновенных черноземов // Зернобобовые и крупяные культуры. – 2017. – №. 1 (21). – С. 66-71.
Костин В.И., Костин О.В., Музурова О.Г. Влияние биопрепаратов на качество и мукомольные показатели зерна озимой пшеницы // Вестник Ульяновской ГСХА. – 2012. № 1 (17). – С. 27–31.
Костин, О.В., О.М. Церковнова Биохимический состав и качество зерна озимой пшеницы в зависимости от минеральных удобрений и росторегуляторов // Нива Поволжья. – 2009. – № 1. – С. 19–22.
Гаркуша А. А., Усенко С. В. Влияние средств интенсификации на урожайность яровой пшеницы в зависимости от предшественника и основной обработки почвы // Достижения науки и техники АПК. – 2010. – № 6. – С.27-29.
Cattaneo f., gennaro p.di, barbanti l., giovannini c., labra m., moreno b., benitez e., marzadori c. Perennial energy cropping systems affect soil enzyme activities and bacterial community structure in a south european agricultural area. Applied soil ecology. – vol. 84. 2014. – pp. 213–222.
Christopher poeplau, helena aronsson, åsa myrbeck, thomas kätterer. Effect of perennial ryegrass cover crop on soil organic carbon stocks in southern sweden. Geoderma regional. - vol-ume 4, 2015. - рр. 126–133.
Levine H., Slade L. Influences of the glassy and rubbery states on the thermal, mechanical, and structural properties of doughs and baked products // Dough rheology and baked product texture. – Springer, Boston, MA, 1990. – V. 157-330.
Macharia p.n., gachene C., mureithi J. Using forage legumes to improve soil fertility for enhanced grassland productivity of semi-arid rangelands of kajiado district, kenya. In: bationo a., waswa b., okeyo j., maina f., kihara j. (eds) innovations as key to the green revolution in africa. 2011. - pp. 309-316.
Nick van eekeren, merijn bos, jan de wit, harm keidel, jaap bloem. Effect of individual grass species and grass species mixtures on soil quality as related to root biomass and grass yield. Applied soil ecology. Volume 45, issue 3. 2010. - рр. 275–283.
ГОСТ 27669-88 Мука пшеничная хлебопекарная. Метод пробной лабораторной выпечки хлеба.
Классификационные нормы для характеристики сортов пшеницы по хлебопекарным качествам//Методика государственного сортоиспытания сельскохозяйственных культур. - М.- 1988.- с.72.
