СҮТ САРЫСУЫ НЕГІЗІНДЕ ЖАҢА ФУНКЦИОНАЛДЫ СИНБИОТИКАЛЫҚ СҮТҚЫШҚЫЛДЫ СУСЫН АЛУ

Авторлар

  • А. А. Aitzhanova Әл-Фapaби aтындaғы Қaзaқ ұлттық унивepcитeті, Қaзaқcтaн, Aлмaты қ. http://orcid.org/0000-0003-2178-1021
  • М. G. Saubenova «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы», ЖШС, Қазақстан, Алматы қ. http://orcid.org/0000-0002-8051-3775
  • Y. А. Oleinikova «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы», ЖШС, Қазақстан, Алматы қ. http://orcid.org/0000-0001-9820-9184
  • А. V. Chizhayeva «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы», ЖШС, Қазақстан, Алматы қ. http://orcid.org/0000-0001-6081-0273
  • А. Zh. Alybayeva «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы», ЖШС, Қазақстан, Алматы қ. http://orcid.org/0000-0002-0166-1666
  • А. А. Amangeldi «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы», ЖШС, Қазақстан, Алматы қ. http://orcid.org/0000-0003-2208-9184
  • Zh. N. Yermekbay «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы», ЖШС, Қазақстан, Алматы қ. http://orcid.org/0000-0003-3663-8105
  • R. Zh. Berzhanova «Микробиология және вирусология ғылыми-өндірістік орталығы», ЖШС, Қазақстан, Алматы қ. http://orcid.org/0000-0001-9251-4452

DOI:

https://doi.org/10.26577/eb.2021.v86.i1.06
        209 141

Кілттік сөздер:

сүт сарысуы, синбиотикалық функционалды сусын, бактерияға қарсы белсенділік, саңырауқұлаққа қарсы белсенділік, өсімдік қоспалары, бие сүті, пробиотиктер, пребиотиктер.

Аннотация

Соңғы онжылдықта тұтынушылардың дұрыс тамақтануға деген көзқарасы күрт өзгерді, және бүгінгі таңда салауатты тамақтану арқылы халықтың өмір сүру ұзақтығын арттыруға ерекше мән беріледі. Жалпы халық денсаулығының нашарлауы, инфекцияларға төзімділіктің төмендеуі, патогендердің дәрілік төзімділігінің кең таралуы патогендік микроорганизмдердің дамуына жол бермейтін және дененің қорғанысын арттыратын емдік өнімдерді әзірлеуді қажет етеді. Сүт өнімдері функционалды тамақ нарығында маңызды орын алады, ал сүт негізіндегі функционалды сусындар осы сектордың өсіп келе жатқан сегменті болып табылады.

 

Ұйытқы ретінде сүт қышқылды бактериялардың ассоциациясы қолданылады  Lactobacillus paracasei 4m-2b, Lactobacillus fermentum А15, сіркеқышқылды бактериялар Acetobacter fabarium 4-4М, сондай-ақ лактозаыдыратушы ашытқылар Kluyveromyces marxianus 4МА, Escherichia, Salmonella, Sarcina, Mycobacterium, Candida, Fusarium, Penicillium тектес зеңдік және бактериялық тестілік дақылдарға қатысты антагонистік белсенділігі бар. Пребиотикалық диеталық қоспа ретінде құрамында ерімейтін диеталық талшықтар бар бидай кебегі қолданылды.

Органолептикалық көрсеткіштерді жақсарту, биологиялық және қоректік құндылықтарды арттыру және ашытқы микроорганизмдерінің антагонистік белсенділігінің спектрін кеңейту үшін әртүрлі өсімдік қоспалары қолданылды. Ашытқы қосылған және ашытқысыз  сүтқышқылды сусындарының  нұсқалары алынды. Salmonella enterica Serotype Dublin -ге қатысты Kluyveromyces marxianus 4MA ұйытқысының құрамына кірмейтін сусын нұсқаларының неғұрлым жоғары антагонистік белсенділігі көрсетілген.  Алайда, Candida albicans B514-ті басу ұйытқыда ашытқы болмаған кезде тиімді болды. Сүт сарысуына негізделген бидай кебегі қосылған синбиотикалық сусынның ең жақсы нұсқасы таңдалды - таңқурай, тары және бие сүті. Алынған сүтқышқылды сусын жоғары органолептикалық көрсеткіштермен және бактериялық және саңырауқұлақ сынақ дақылдарының өсуін тежейтін кең спектрімен сипатталады.

Түйін сөздер: сүт сарысуы, синбиотикалық функционалды сусын, бактерияға қарсы белсенділік, саңырауқұлаққа қарсы белсенділік, өсімдік қоспалары, бие сүті, пробиотиктер, пребиотиктер.  

Библиографиялық сілтемелер

1 Özer B.H., Kirmaci H.A. Functional milks and dairy beverages // Dairy Technology. – 2010. – Vol. 6( 1). – P. 1-15.
2 Hoppe C., Mølgaard C., Michaelsen K.F. Cow's milk and linear growth in industrialized and developing countries // Annu. Rev. Nutr. – 2006. – Vol. 26. – P. 131–173.
3 Malla M.A., Dubey A., Kumar A. Exploring the human microbiome: The potential future role of next-generation sequencing in disease diagnosis and treatment // Front Immunol. – 2019. Vol. 9:2868.
4 Ardatskaya M.D., Bel’mer S.V., Dobritsa V.P. Dysbiosis (dysbacteriosis) of the intestine: modern condition of the problem, complex diagnosis and therapeutic correction // Exp Clin Gastroenetrol. – 2015. Vol. 117. – P. 13–50.
5 Falony G., Joossens M., Viera-Silva S. Population-level analysis of gut microbiome variation
// Science. Vol. 352. – P. 560–564.
6 Zhernakova A., Kurilshikov A., Bonder M. Population-based metagenomics analysis reveals markers for gut microbiome composition and diversity // Science. – 2016. Vol. 352. – P. 565–569.
7 Proal A.D., Lindseth I.A., Marshall T.G. Microbe-microbe and host-microbe interactions drive microbiome dysbiosis and inflammatory processes // Discovery Med. – 2017. Vol. 23. – P. 51–60.
8 D’Argenio V. Human microbiome acquisition and bioinformatic challenges in metagenomic studies // Int J Mol Sci. – 2018. Vol. 19. – P. 383.
9 Conlon M.A., Bird A.R . The impact of diet and lifestyle on gut microbiota and human health // Nutrients. – 2014. Vol. 7. – P. 17–44.
10 Derrien M., Vlieg J.E. Fate, activity, and impact of ingested bacteria within the human gut microbiota // Trends Microbiol. – 2015. Vol. 23. – P. 354–366.
11 Mayer E.A., Tillisch K., Gupta A. Gut/brain axis and the microbiota // J. Clin. Investig. – 2015. Vol. 125. – P. 926–938.
12 Carabotti M., Scirocco A., Maselli M.A. The gut-brain axis: Interactions between enteric microbiota, central and enteric nervous systems // Ann Gastroenterol Q Publ Hell Soc Gastroenterol. – 2015. Vol. 28. – P. 203–209.
13 Fung T.C., Olson C.A., Hsiao E.Y. Interactions between the microbiota, immune and nervous systems in health and disease // Nat Neurosci 20. – 2017. – P. 145–155.
14 Powell N., Walker M.M., Talley N.J. The mucosal immune system: Master regulator of bidirectional gut-brain communications // Nat Rev Gastroenterol Hepatol. – 2017. Vol. 14. – P. 143–159.
15 Shenderov B.A., Sinitsa A.V., Zakharchenko M.M. Metabiotics: Yesterday, today, tomorrow (in Rus) // St. Petersburg: OOO “Kraft”, 80. – 2017.
16 de Castro F.P., Cunha T.M., Ogliari P.J., Teófilo R.F., Ferreira M.M.C., Prudêncio E.S. Influence of different content of cheese whey and oligofructose on the properties of fermented lactic beverages: Study using response surface methodology // Lebensm. Wiss. Technol. – 2009. Vol. 42. – P. 993-997.
17 Bulatović M.L., Rakin M.B., Mojović L.V., Nikolić S.B., Vukašinović Sekulić M.S., Đukić Vuković A.P. Improvement of production performance of functional fermented whey-based beverage // Chem. Ind. Chem. Eng. Q. - 2014. Vol. 20. – P. 1-8.
18 Kar T., Misra A.K. Therapeutic properties of whey used as fermented drink // Rev. Microbiol. - 1999. Vol. 30. – P. 163-169.
19 Hernandez-Mendoza A., Robles V.J., Angulo J.O., De La Cruz J., Garcia H.S. Preparation of a whey-based probiotic product with Lactobacillus reuteri and Bifidobacterium bifidum // Food Technol. Biotechnol. – 2007. Vol. 45. – P. 27-31.
20 Shah N.P. Functional cultures and health benefits // Int. Dairy J. – 2007. Vol. 17. - P. 1262-1277.
21 Pescuma M., Hébert E.M., Mozzi F., Font de Valdez G. Whey fermentation by thermophilic lactic acid bacteria: Evolution of carbohydrates and protein content // Food Microbiol. – 2008. Vol. 25. – P. 442-451.
22 Chavan R.S., Shraddha R.C., Kumar A., T. Nalawade. Whey based beverage: Its functionality, formulations, health benefits and applications. J. Food Process. Technol. – 2015. Vol. 10. – P. 1-8.
23 Hurtado-Romero A., Del Toro-Barbosa M., Garcia-Amezquita L.E., García-Cayuela T. Innovative technologies for the production of food ingredients with prebiotic potential: Modifications, applications, and validation methods // Trends in Food Science & Technology. – 2020. - Vol. 104. - P. 117-131.
24 Peredo-Lovillo A., Romero-Luna H.E., Jiménez-Fernández M. Health promoting microbial metabolites produced by gut microbiota after prebiotics metabolism // Food Research International – 2020. – Vol. 136. – 109473. doi: 10.1016/j.foodres.2020.109473
25 Shah B.R., Li B., Al Sabbah H., Xu W., Mráz J. Effects of prebiotic dietary fibers and probiotics on human health: With special focus on recent advancement in their encapsulated formulations // Trends in Food Science & Technology. – 2020. – Vol. 102. – P. 178-192.
26 De Paulo Farias D., de Araujo F.F., Neri-NumaI A., Pastore G.M. Prebiotics: Trends in food, health and technological applications // J Food Sci Technol. – 2019. – Vol. 93. – P. 23-35. doi: 10.1016/j.tifs.2019.09.004
27 Anderson J.W., Baird P., Davis R.H., Ferreri S., Knudtson M., Koraym A., Waters V.W., Williams C.L. Health benefits of dietary fiber // Nutr Rev. – 2009. – Vol. 67 (4). – P.188-205. doi: 10.1111/j.1753-4887.2009.00189.x
28 Ötles S., Ozgoz S. Health effects of dietary fiber. Acta Sci Pol Technol Aliment. 2014; 13(2):191-202. doi: 10.17306/J.AFS.2014.2.8
29 Notay M., Foolad N., Vaughn A.R., Sivamani R.K. Probiotics, prebiotics, and synbiotics for the treatmentand prevention of adult dermatological diseases // Am J Clin Dermatol. – 2017. – Vol. 18. – P. 721-732. doi: 10.1007/s40257-017-0300-2
30 Tian X., Pi Y., Liu X.L., Chen H., Chen W.Q. Supplemented use of pre-, pro-, and synbiotics in severe acute pancreatitis: An updated systematic review and meta-analysis of 13 randomized controlled trials // Front. Pharmacol. – 2018. – Vol. 9. – P. 1-13.doi: 10.3389/fphar.2018.00690
31 Davison K.M., Temple N.J. Cereal fiber, fruit fiber, and type 2 diabetes: Explaining the paradox // J Diabetes Complicat. - 2018. - Vol. 32(2). – P. 240-245. doi: 10.1016/j.jdiacomp.2017.11.002
32 Asto E., Mendez I., Audivert S., Farran-Codina A., Espadaler J. The efficacy of probiotics, prebiotic inulin-type fructans, and synbiotics in human ulcerative colitis: A systematic review and meta-analysis // Nutrients. – 2019. - Vol. 11. – P. 293. doi: 10.3390/nu11020293.
33 Higuchi M. Antioxidant Properties of Wheat Bran against Oxidative Stress. In: Wheat and Rice in Disease Prevention and Health. Benefits, risks and mechanisms of whole grains in health promotion // Academic Press. – 2014. – P.181-199.doi: 10.1016/B978-0-12-401716-0.00015-5
34 Mendis M., Leclerc E., Simsek S. Arabinoxylans, gut microbiota and immunity // Carbohyd Polym. – 2016. - Vol. 139(30). – P.159-166.doi: 10.1016/j.carbpol.2015.11.068
35 LeiLiu K.M, Winter L.S, Carol M., David N. Leach wheat bran lipophilic compounds with In Vitro anticancer effects // Food Chem. – 2012. - Vol. 130(1). – P. 156-164.doi: 10.1016/j.foodchem.2011.07.023
36 Sang S., Zhu Y. Chapter. 10-Bioactive Phytochemicals in Wheat Bran for Colon Cancer Prevention. In: Wheat and Rice in Disease Prevention and Health Benefits, Risks and Mechanisms of Whole Grains in Health Promotion // Academic Press. – 2014. – P. 121-129.
doi: 10.1016/B978-0-12-401716-0.00010-6
37 Aitzhanova A. A., Saubenova M. G., Munye J., Oleynikova E. A., Berzhanova R. J. (2019) Isolation of strains of microorganisms from Kazakh fermented milk products with antagonistic activity against yeast of the genus Candida.VestnikKazNU. Ser. Biological., vol. 2 (79), pp. 54-63.
38 Glanc S. (1998) Medico-biological statistics. Per. from the English.- Moscow: Praktika., pp.459.
39 Plemenkov V.V., Tevs O.A. Medical and biological properties and prospects of terpenoids (isoprenoids )//Chemistry of plant raw materials. - 2014. - No. 4. - S. 5-20
40 Behuria H.G., Sahu S.K. An Anti-microbial Terpenoid Fraction from Gymnema sylvestre Induces Flip-flop of Fluorescent-Phospholipid Analogs in Model Membrane // Applied Biochemistry and Biotechnology. – 2020. DOI: 10.1007/s12010-020-03399-3
41 Yashin A.Ya., Vedenin A.N., Yashin Ya.I., Nemzer B.V. Antioxidant activity of spices and their impact on human health//Sorption and chromatographic processes. - 2017. - Т.17, No. 6. - S. 954-969.
42 Gomaa A.A., Makboul R.M., El-Mokhtar M.A., Abdel-Rahman E.A., Ahmed I.A., Nicola M.A. Terpenoid-rich Elettaria cardamomum extract prevents Alzheimer-like alterations induced in diabetic rats via inhibition of GSK3β activity, oxidative stress and pro-inflammatory cytokines // Cytokine. – 2019. – Vol. 113. – P. 405-416.
43 Ashokkumar K., Murugan M., Dhanya M.K., Warkentin T.D. Botany, traditional uses, phytochemistry and biological activities of cardamom [Elettaria cardamomum (L.) Maton] – A critical review // Journal of Ethnopharmacology. – 2020. – Vol. 246. – Art. No. 112244. DOI: 10.1016/j.jep.2019.112244
44 Kandikattu H.K., Rachitha P., Jayashree G.V., Krupashree K., Sukhith M., Majid A., Amruta N., Khanum F. Anti-inflammatory and anti-oxidant effects of Cardamom (Elettaria repens (Sonn.) Baill) and its phytochemical analysis by 4D GCXGC TOF-MS // Biomedicine & Pharmacotherapy. – 2017. – Vol. 91. – P. 191-201.
45 Souissi M., Azelmat J., Chaieb K., Grenier D. Antibacterial and anti-inflammatory activities of cardamom (Elettaria cardamomum) extracts: Potential therapeutic benefits for periodontal infections // Anaerobe. – 2020. – Vol. 61. – Art. No. 102089. DOI: 10.1016/j.anaerobe.2019.102089
46 Peeyush kumar, Ramteke P.W., Pandey A.C., Pandey H. Evaluation of antifungal activity of blended cinnamon oil and usnic acid nanoemulsion using candidiasis and dermatophytosis models // Biocatalysis and Agricultural Biotechnology. – 2019. – Vol. 18. – Art. No. 101062. DOI: 10.1016/j.bcab.2019.101062
47 El amrani S., El Ouali Lalami A., Ez zoubi Y., Moukhafi K., Bouslamti R., Lairini S. Evaluation of antibacterial and antioxidant effects of cinnamon and clove essential oils from Madagascar // Materials Today Proceedings. – 2019. – Vol. 13, Part 3. – P. 762-770.
48 Paudel S.K., Bhargava K., Kotturi H. Antimicrobial activity of cinnamon oil nanoemulsion against Listeria monocytogenes and Salmonella spp. on melons // LWT. – 2019. – Vol. 111. – P. 682-687.
49 Muhialdin B.J., Kadum H., Fathallah S., Hussin A.S.M. Metabolomics profiling and antibacterial activity of fermented ginger paste extends the shelf life of chicken meat // LWT. – 2020. – Vol. 132. – Art. No. 109897. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2020.109897
50 Faria T.R.B., Furletti-Goes V.F., Franzini C.M., Aparecidade Aro A., Andrade T.A.M., Sartoratto A., Menezes C.C. Anti-inflammatory and antimicrobial effects of Zingiber officinale mouthwash on patients with fixed orthodontic appliances // American Journal of Orthodontics and Dentofacial Orthopedics. – 2020. DOI: 10.1016/j.ajodo.2019.10.025
51 Nieto G., Ros G., Castillo J. Antioxidant and Antimicrobial Properties of Rosemary (Rosmarinus officinalis, L.): A Review // Medicines (Basel). – 2018. – Vol. 5(3). – P. 98. DOI: 10.3390/medicines5030098
52 Esmael A., Hassan M.G., Amer M.M., Abdelrahman S., Hamed A.M., Abd-raboh H.A., Foda M.F. Antimicrobial activity of certain natural-based plant oils against the antibiotic-resistant acne bacteria // Saudi Journal of Biological Sciences. – 2020. - Vol. 27, Issue 1. – P. 448-455.
53 Ceylan Z., Meral R., Kose S., Sengor G., Akinay Y., Durmus M., Ucar Y. Characterized nano-size curcumin and rosemary oil for the limitation microbial spoilage of rainbow trout fillets // LWT. – 2020. – Vol. 134. – Art. No. 109965. https://doi.org/10.1016/j.lwt.2020.109965
54 Nikitina V.S., Kuzmina L.Yu., Melentiev A.I., Shendel G.V. Antibacterial activity of polyphenol compounds isolated from plants of the Geraniaceae and Rosaceae families//Applied biochemistry and microbiology. - 2007. - T. 43 (6). - S. 705-712
55 Markiewicz-Kęszycka M., Wójtowski J., Kuczyńska B., Puppel K., Czyżak-Runowska G., Bagnicka E., Strzałkowska N., Jóźwik A., Krzyżewski J. Chemical composition and whey protein fraction of late lactation mares’ milk, International Dairy Journal, 2013, vol. 31, pp. 62-64.
56 Konuspayeva G., Serikbayeva A., Loiseau G., Narmuratova M., Faye B. Lactoferrin of camel milk of Kazakhstan // Desertification combat and food safety: the added value of camel producers: proceedings of the NATO advanced research workshop, 19-21 April 2004, Ashgabad, Turkmenistan. – Amsterdam: IOS Press, 2015. – P. 158-167.
57 Izadi A., Khedmat L., Mojtahedi S.Y. Nutritional and therapeutic perspectives of camel milk and its protein hydrolysates: A review on versatile biofunctional properties // Journal of Functional Foods. – 2019. – Vol. 60. – Art. No. 103441. DOI: 10.1016/j.jff.2019.103441
58 Kushugulova A., Kozhakhmetov S., Sattybayeva R., Nurgozhina A., Ziyat A., Yadav H., Marotta F. Mare's milk as a prospective functional product // Functional Foods in Health and Disease. – 2018. – Vol. 8(11). – P. 548-554.

Жүктелулер

Как цитировать

Aitzhanova А. А., Saubenova М. G., Oleinikova Y. А., Chizhayeva А. V., Alybayeva А. Z., Amangeldi А. А., Yermekbay, Z. N., & Berzhanova, R. Z. (2021). СҮТ САРЫСУЫ НЕГІЗІНДЕ ЖАҢА ФУНКЦИОНАЛДЫ СИНБИОТИКАЛЫҚ СҮТҚЫШҚЫЛДЫ СУСЫН АЛУ. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 86(1), 64–77. https://doi.org/10.26577/eb.2021.v86.i1.06

Статті цього автора (авторів), які найбільше читають