Қырғызстанның Шу алқабындағы суармалы егістіктердегі аңыздық сидерат дақылдардың жер үсті фитомассасы
Кілттік сөздер:
сидераттар, аңшыдагы өсімдіктер, мурда өстірілген өсімдіктер, күздік бидай, құнарлылық, топырақ, суармалы егістік, өнімділік, жасыл тыңайтқыш.Аннотация
Күздік бидай жинағаннан кейін Қырғызстанның Шу алқабының орталық бөлігінің суармалы егістіктерінде: ақ қыша, ақ түйежоңышқа, жаздық арпа, фацелия, майлы шалғам сияқты аңыздық сидералдық дақылдарды енгізу перспективалары қарастырылган, бұл суармалы егіншілікті органикалық жүргізу негіздеріне жауап береді. Қопсытылған жасыл тыңайтқыштарды енгізу кезінде өсімдіктерді өсіп-өну кезеңінде үздіксіз суаруды ұйымдастыру маңызды болып табылады. Шу алқабының жазының құрғақ, ыстық климатында өсімдік сидераттарын Кірбі компаніясыда өсіру бүріккіш қондырғылармен үнемі суаруды қолданумен бірге жүреді. Бұл жасыл сидералдық дақылдарды өсіруді қамтамасыз етудің және жасыл сидералдық дақылдардын вегетациялық кезеңінің соңында толыққанды жасыл масса алудың жалғыз әдісі.
Сидеральды дақылдардың жер үсті және тамыр массасының жинақталуы - ақ қыша, ақ түйежоңышқа, жаздық арпа, фацелия, майлы шалғам және олардың картоп өнімділігінің артуына әсері зерттеледі. Жасыл сидералдық дақылдардын: ақ қыша, ақ түйежоңышқа, жаздық арпа, фацелия, майлы шалғам сияқты тәжірибе нұсқаларында жер үсті фитомассасынын көбейү процедурасы белгіленген:.Алдыңғы дақылдың өсімдік қалдықтарының қиын ыдырайтын нысандарын - топырақтың органикалық заттарын толтыру үшін және өсімдік шаруашылығының экологиялық таза өнімдерін алу кезінде күздік бидай мен сидерат жасыл фитомассасын бірлесіп минералдандырудың артықшылығы қарастырылады. Ғылыми-зерттеу жұмыстарының алынған материалдары КР Шу алқабының орталық бөлігіндегі суармалы егістіктерде жасыл сидерат: ақ қыша, ақ түйежоңышқа, жаздық арпа, фацелия, майлы шалғам фитомассасын ұсынуға мүмкіндік береді.
Библиографиялық сілтемелер
2. Schieder E., W. Breunig Ergebnisse eines 15 Jarigen Dauerdungsversuches mit Stroh und Stallmist / Archiv-Acker und Pflanzenbau und Bodenkunde. 1978. - Bd 22. - N10. - S.653-687.
3. Vetter H. Einfluss der strohdungeng auf Boden und Pflanze / Deutsch Landwirtsch. -1959. N 100. - S. 347.)
4. Сотников Б.А. «Влияние приемов биологизации на динамику лабильных форм органического вещества и урожайность культур» на соискание ученой степени кандидата сельскохозяйственных наук. Воронеж, 2004. 06.02.01 общее земледелие
5. Гришина Л.А., Самойлова Е.М. Учет биомассы и химический анализ растений. –Москва. Изд-во МГУ, 1971.-99 с.
6. Левин Ф.И. Методические указания по определению показателей биопродуктивности почв в целях разработки практических рекомендаций по увеличению выхода продукции сельскохозяйственных культур с единицы площади. –Москва, 1973
7. Качинский Н.А. Корневая система растений в почвах подзолистого типа //Труды Московской областной сельскохозяйственной опытной станции.-Москва: 1925, ч.1, вып.7
8. Карабаев Н.А. Проблемы почвенных ресурсов и агроэкологии Кыргызской Республики/ Материалы международной научно-практической конференции: Система создания кормовой базы животноводства на основе интенсификации растениеводства и использования природных кормовых угодий. РК. -Алмалыбак.2016. 498-504 с.
9. Карабаев Н.А., Ажыбеков А.С. и др. Внедрение инноваций хозяйствования в агропромышленном комплексе Кыргызстана / Материалы Международной научно-практической конференции : Современные аспекты развития сельского хозяйства Юго-Западного региона Казахстана. -Чымкент, 2018, 360-369 с.
10. Берзин А.М. Зеленое удобрение в Средней Сибири. - Красноярск, 2002. - 395 с.
11. Довбан К.И. Зеленое удобрение в современном земледелии. Вопросы теории и практики. - Минск: Белорусская наука, 2009. - 404
12. Абдурагимов П.А. Правильное сочетание основных и промежуточных посевов залог продуктивного использования орошаемых земель Дагестана. Б кн.: Два урожая кормовых культур в год.-Москва,"Колос",1968,с.99-105.
13. Азикова С.Г. Структура смешанных пожнивных посевов яровых культур в предгорной зоне КБР. Материалы юбилейной конференции КБГСХА. Серия «Агрономические науки». Нальчик: КБГСХА. 2001, с.69-71.
14. Асхабов Р. Ю. Роль пожнивной сидерации в повышении продуктивности насыщенных зерновыми севооборотов // Земледелие: РЖ / ВНИИТЭИ-Агропром. 1986. - № 11. - С. 7.
15. Бабичев, А. Н., Монастырский В.А. Эффективность применения сидератов на орошаемых землях Ростовской области / Пути повышения эффективности орошаемого земледелия: сб. ст. ФГНУ «РосНИИПМ» // под ред. В. Н. Щедрина. – Новочеркасск: Геликон, 2010. – Вып. 43. – С. 88-93.
16. Благовещенская 3. К., Тришина Т. А. Сидераты в современном земледелии // Земледелие. 1987. -№ 5. - С. 36-37.
17. Дедов А. В. Биологизация земледелия основа сохранения плодородия черноземов / Земледелие. - 2002. - N 2. - С. 10.
18. Монастырский, В. А. Особенности роста и развития сидератов на орошаемых землях Ростовской области / Пути повышения эффективности орошаемого земледелия: сб. ст. ФГБНУ «РосНИИПМ» / под ред. В. Н. Щедрина. – Новочеркасск: Геликон, 2011. – Вып. 45. – С. 133-135.
19. Постников П.А. Агроэкологический мониторинг при применении зеленых удобрений // Плодородие. 2014. - № 1. - С. 42-43.
20. Стемалыцук В. Т. Большие выгоды пожнивной сидерации // Земледелие. 1989. - №7. - С. 47-48.
21. Шакиров P.C. Сидераты и солома дополнительные источники почвенной органики // Земледелие. - 1999. - N4. - С. 38.
22. Atakulov T., Erzhanova K., Alkenov Y. I Increasing the productivity of irrigated land by sowing of catch crops in the south-east of Kazakhstan // International scientific conference "European Applied Sciences: modern approaches in scientific researches". Germany. 2012
23. Lacicowa B. Rola nicktorych roslin uprawnych w polepsza-niu fitosanitarnego stanu gleby. Ochrana roslin, 1975, N 10-11.
24. Loschakov V.G. Einfluss der langjährigen Stoppelfruchtgrün- und Strohdüngung auf die Fruchtbarkeit von Rasenpodsolböden und den Kornerertrag. Archiv für Acker- und Pflanzenbau und Bodenkunde. 2002. Vol. 48. N. 6. pp. 593-602.
25. Schnitzer, M. Recent advances in humic acid research [Текст] / - Proc. Int. Peat. Symp. Bemidji, Minn, Oct.21-23, 1982, P.17-43.
26. Spielhaus G. Bewährte Stoppelsaaten zur Gründüng. Top agrar, 1973, 7: 3
27. Steinbrenner K. , Smukalski LI. Willibald N. Untersuchungen über den Einfluss der Strohbeseitigung, Gründüngung und Bodenbearbeitung bei Weizen-Monokultur. Diss Hohenheim, 1975. 977, 18,10:475-47
28. Vetter H. Sommerfruchte und Gründüngung in getreidereichen Fruchtfolgen,, -Zeitschrift für Acker- und Pflanzenbau, 1971, 12:1-9.
29. Willibald N. Untersuchungen über den Einfluss der Strohbeseitigung, Gründüngung und Bodenbearbeitung bei Weizen-Monokultur. Diss Hohenheim, 1975.
