Түрлі жасанды құрама жемдермен қоректендірілген тиляпия балықтарының кейбір мүшелеріне гистологиялық зерттеу жүргізу нәтижелері

Авторлар

  • G. B. Jumakhanova әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан Республикасы, Алматы қ.
  • S. M. Shalgimbayeva әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан Республикасы, Алматы қ.
  • N. T. Ablayhanova әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан Республикасы, Алматы қ.
  • S. B. Orazova әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан Республикасы, Алматы қ.
  • B. K. Kairat әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Қазақстан Республикасы, Алматы қ.

Кілттік сөздер:

Oreochromis niloticus, гистологиялық бағалау, құрама жемдер, желбезек жапырақшалары, желбезек эпителийінің гиперплазиясы, бұлшық ет талшықтары, гепатоциттер, бауыр дистрофиясы.

Аннотация

Мақалада «Қапшағай уылдырық шашу-шабақ өсіру шаруашылығы» РМҚК (Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы) базасында өсірілетін, жасанды құрама жемдер: польшалық «Aller aqua» (бақылау тобы), «Қазақ қайта өңдеу және тамақ өнеркәсібі ғылыми-зерттеу институты» ЖШС жасалған құрама жем және «Қарағанды» жемдерімен (тәжірибе тобы) қоректендірілген тиляпия (Oreochromis niloticus) балықтарының жас шабақтарының кейбір мүшелеріне гистологиялық тұрғыдан баға берілген. Кез-келген жануарды өсіру барысында өнімнің шығымын жоғарылатудың бір негізі оны рационалды азықтандыру болып табылады, ол тиімділігі жоғары құрама жемдерді тәжірибеде қолдануға негізделген. Балық шаруашылығының кез-келген түрі жемдерді қолдануды талап етеді. Балық шаруашылықтарында орын алған қазіргі жағдайда балықтың биологиялық ерекшеліктерін ескере отырып жем түрін дұрыс таңдай білу маңызды. Жүргізілген гистологиялық және гистохимиялық зерттеулер нәтижесінде «Қапшағай уылдырық шашу-шабақ өсіру шаруашылығы» РМҚК (Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданы) базасында өсірілген тиляпия балықтарының рационында ҚазҚӨТӨ ҒЗИ және «Қарағанды» құрама жемдерін қолдану барысында балықтардың желбезек жапырақшаларының бұзылуы, эритроциттердің гемолизі, желбезек жапырақшаларының эпителиалды клеткаларының десквамациясы, респираторлық клеткалардың некрозы, шырышты клеткалар санының артуы мен гиперплазиясы, бұлшық еттерінде бұлшық ет талшықтарының құрылымының өзгеруі және некроз, ал бауыр ұлпаларында бауырдың майлы дистрофиясы мен некрозы сияқты түрлі деңгейдегі өзгерістер анықталды. Балықтардың организміне үш түрлі сынамалы құрама жемдердің әсерін салыстырмалы зерттеу бақылау құрама жемімен («Aller aqua») салыстырғанда тәжірибелік ҚазҚӨТӨ ҒЗИ мен «Қарағанды» құрама жемдерін балық рационында қолдану барысында патологиялық процестер айқын көрінеді. Яғни, польшалық «Aller aqua» құрама жемімен қоректендірілген балықтардың патологиялық процестерге ұшырау жиілігі отандық жемдермен салыстырғанда төмен.

Библиографиялық сілтемелер

Әдебиеттер

1. Постановление Правительства РК №151 от 18 февраля 2013 года Об утверждении Программы по развитию агропромышленного комплекса в Республике Казахстан на 2013-2020 годы «АГРОБИЗНЕС – 2020».
2. Галущак СС, Альпеисов ША Современное состояние и перспективы развития аквакультуры в Казахстане. Международная научно-практическая конференция по проблемам животноводства, посвященная 75-летию Казахского Национального аграрного университета. Алматы, 2004:221-224.
3. Чайкин БН, Каримов СК, Макарова ЛИ Экономический анализ товарного рыбоводства Казахстана (аналитический обзор), Алма-Ата: КазНИИНТИ, 1990:70.
4. Шишанова ЕИ, Новосадов АГ, Маилкова АВ Осетровые рыбы как объект разведения в искусственных условиях с зимней паузой роста (на примере Электрогорской ГРЭС-3 им. Р.Э. Классона). Изв. Оренбургского государственного аграрного университета, 2008. № 4 (20):176-179.
5. Новосадов АГ, Лабенец АВ, Шишанова ЕИ, Маилкова АВ, Баранов АА Технология получения и выращивания гибрида сибирского осетра (Acipenser baerii) и белуги (Huso huso). М.: Россельхозакадемия, 2008:38.
6. Бубунец ЭВ, Шишанова ЕИ, Лабенец АВ, Кавтаров ДА, Новосадова АВ, Стародворская ИВ Технология выращивания севрюги (Acipenser stellatus) в индустриальных условиях: научно-производственное издание. М.: Изд-во РГАУ- МСХА им. К.А. Тимирязева, 2010:62.
7. Лабенец АВ, Бубунец ЭВ, Шишанова ЕИ, Липпо ЕВ, Новосадова АВ, Баранов АА, Никифоров АИ, Стародворская ИВ, Новосадов АГ Технология полноцикличного культивирования русского осетра (Acipenser gueldenstaedtii) для сохранения генофонда и товарного выращивания. М.: Изд-во РГАУ-МСХА им. К.А. Тимирязева, 2012:84.
8. Маилкова АВ, Новосадов АГ Рост молоди некоторых гибридов осетровых при выращивании в бассейнах. Пресноводная аквакультура: состояние, тенденция и перспективы развития. Молдова, 2005:50–53.
9. Бубунец ЭВ, Шишанова ЕИ, Новосадова АВ, Стародворская ИВ Влияние условий выращивания и состава кормов на выживаемость личинок севрюги в индустриальных условиях. Научные основы сельскохозяйственного рыбоводства: состояние и перспективы развития. Москва, 2010:154–161.
10. Богерук АК, Маслова НИ Рыбоводно-биологическая оценка продуктивных качеств племенных рыб (на примере карпа). М.: ФГНЦ “Росинформагротех”, 2002:39–40.
11. Васильева ЛМ, Пономарев СВ, Судакова НВ Технология индустриального выращивания молоди и товарных осетровых рыб в условиях нижнего Поволжья. Астрахань: Волга, 2000:23.
12. Маилкова АВ, Никифоров АИ Морфологические особенности и гистопатологический анализ скелетной мускулатуры гибридов ленский осетр + белуга и стерлядь + белуга. Тепловодная аквакультура и биологическая продуктивность водоёмов аридного климата. Астрахань, 2007:330–333.
13. Никифоров АИ, Маилкова АВ Морфология скелетной мускулатуры некоторых гибридных форм осетровых. Инновационные подходы в ветеринарии, биологии и экологии. Троицк, 2009:107–109.
14. Алымов ЮВ, Кокоза АА, Загребина ОН, Блинков БВ Влияние различных комбикормов на морфофизиологические показатели молоди русского осетра, выращенной садковым методом. Фундаментальные исследования. 2012. № 4 (часть 1):167-171.
15. Ложниченко ОВ, Федорова НН Особенности селезенки и печени у сеголетков осетровых рыб. Тепловодная аквакультура и биологическая продуктивность водоемов аридного климата: материалы докладов Международного симпозиума. Астрахань: Изд-во АГТУ, 2007:473-475.
16. Bernet D, Schmidt H, Meier W, Burkhardt-Holm P, Wahli T Histopathology in fish: proposal for a protocol to assess aquatic pollution. J. Fish Dis., V. 22, 1999:25-34.
17. Cooley HM, Evans RE, Klaverkamp, JF Toxicology of dietary uranium in lake whitefish (Coregonus clupeaformis). Aquat. Toxicol. 2000:495-515.
18. Ромейс. Микроскопическая техника. М.:иностранная литература, 1954:648.
19. Роскин ГИ, Левинсон ЛБ Микроскопическая техника. М.: советская наука. 1957:478.
20. Микодина ЕВ, и др. Гистология для ихтиологов. Опыт и советы. М.: Изд-во ВНИРО. 2009:107-112.
21. Гилберт С. Биология развития. Москва: Мир, 1994. Т. 2: 235.
22. Van Vleet JF, Valentine BA: Muscle and tendon. In: Jubb, Kennedy, and Palmer's Pathology of Domestic Animals, vol 1 ed. Maxie MG, P. 236-243. Elsevier Limited, Philadelphia, PA, 2007.
23. Wilson TM, Morrison HA, Palmer NC, Finley GG, van Dreumel AA: Myodegeneration and suspected selenium/vitamin E deficiency in horses. J Am Vet Med Assoc169:213-217, 1976.

References

1. Postanovleniye Pravitel'stva RK №151 ot 18 fevralya 2013 goda On approval of the Program for the development of agro-industrial complex in the Republic of Kazakhstan for 2013-2020 [Ob utverzhdenii Programmy po razvitiyu agropromyshlennogo kompleksa v Respublike Kazakhstan na 2013-2020 gody] «AGROBIZNES – 2020».
2. Galushchak SS, Al'peisov SH. A Current state and prospects of aquaculture development in Kazakhstan [Sovremennoye sostoyaniye i perspektivy razvitiya akvakul'tury v Kazakhstane]. Mezhdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferentsiya po problemam zhivotnovodstva, posvyashchennaya 75-letiyu Kazakhskogo Natsional'nogo agrarnogo universiteta. Almaty, 2004:221-224.
3. Chaykin BN, Karimov SK, Makarova LI Economic analysis of commercial fish farming in Kazakhstan [Ekonomicheskiy analiz tovarnogo rybovodstva Kazakhstana] (analiticheskiy obzor), Alma-Ata: KazNIINTI 1990:70.
4. Shishanova YeI, Novosadov AG, Mailkova AV Sturgeon fish as a breeding facility in artificial conditions with winter pause of growth [Osetrovyye ryby kak ob"yekt razvedeniya v iskusstvennykh usloviyakh s zimney pauzoy rosta] (na primere Elektrogorskoy GRES-3 im. R.E. Klassona). Izv. Orenburgskogo gosudarstvennogo agrarnogo universiteta, 2008. № 4 (20):176-179.
5. Novosadov AG., Labenets AV, Shishanova YeI, Mailkova AV, Baranov AA The technology of cultivation of hybrid and Siberian sturgeon (Acipenser baerii) and beluga (Huso huso). Tekhnologiya polucheniya i vyrashchivaniya gibrida sibirskogo osetra (Acipenser baerii) i belugi (Huso huso)]. M.: Rossel'khozakademiya, 2008:38.
6. Bubunets EV, Shishanova YeI, Labenets AV, Kavtarov DA, Novosadova AV, Starodvorskaya IV The technology of growing stellate sturgeon (Acipenser stellatus) in industrial conditions : scientific production edition. [Tekhnologiya vyrashchivaniya sevryugi (Acipenser stellatus) v industrial'nykh usloviyakh: nauchno-proizvodstvennoye izdaniye.] M.: Izd-vo RGAU- MSKHA im. K.A. Timiryazeva, 2010:62.
7. Labenets AV, Bubunets EV, Shishanova YeI, Lippo YeV, Novosadova AV, Baranov AA, Nikiforov AI, Starodvorskaya IV, Novosadov AG Technology polnotsiklichnogo cultivation of Russian sturgeon (Acipenser gueldenstaedtii) for genetic conservation and commercial cultivation. [Tekhnologiya polnotsiklichnogo kul'tivirovaniya russkogo osetra (Acipenser gueldenstaedtii) dlya sokhraneniya genofonda i tovarnogo vyrashchivaniya.] M.: Izd-vo RGAU-MSKHA im. K.A. Timiryazeva, 2012:84.
8. Mailkova AV, Novosadov AG Growth for juvenile sturgeon hybrids when grown in pools [Rost molodi nekotorykh gibridov osetrovykh pri vyrashchivanii v basseynakh]. Presnovodnaya akvakul'tura: sostoyaniye, tendentsiya i perspektivy razvitiya. Moldova, 2005:50–53.
9. Bubunets EV, Shishanova YeI, Novosadova AV, Starodvorskaya IV Influence of growing conditions and the composition of stellate sturgeon feed on larval survival in the industrial environment [Vliyaniye usloviy vyrashchivaniya i sostava kormov na vyzhivayemost' lichinok sevryugi v industrial'nykh usloviyakh]. Nauchnyye osnovy sel'skokhozyaystvennogo rybovodstva: sostoyaniye i perspektivy razvitiya. Moskva, 2010:154–161.
10. Bogeruk AK, Maslova NI Fishering - biological assessment of the productive qualities of breeding fish (for example, carp ) [Rybovodno-biologicheskaya otsenka produktivnykh kachestv plemennykh ryb (na primere karpa).] M.: FGNTS “Rosinformagrotekh”, 2002:39–40.
11. Vasil'yeva LM, Ponomarev SV, Sudakova NV Technology Industrial fry growth and commodity sturgeon fishes in the conditions of the lower Volga region. [Tekhnologiya industrial'nogo vyrashchivaniya molodi i tovarnykh osetrovykh ryb v usloviyakh nizhnego Povolzh'ya.] Astrakhan': «Volga», 2000:23.
12. Mailkova AV, Nikiforov AI Morphological features and histopathological analysis of skeletal muscle hybrids Lena + sturgeon beluga sturgeon and beluga [Morfologicheskiye osobennosti i gistopatologicheskiy analiz skeletnoy muskulatury gibridov lenskiy osetr + beluga i sterlyad' + beluga]. Teplovodnaya akvakul'tura i biologicheskaya produktivnost' vodoyomov aridnogo klimata. Astrakhan', 2007:330–333.
13. Nikiforov AI, Mailkova AV The morphology of the skeletal muscle of certain hybrid forms of sturgeon [Morfologiya skeletnoy muskulatury nekotorykh gibridnykh form osetrovykh]. Innovatsionnyye podkhody v veterinarii, biologii i ekologii. Troitsk, 2009:107–109.
14. Alymov YUV, Kokoza AA, Zagrebina ON, Blinkov BV Impact of animal feed on a variety of morphological and physiological indices of Russian sturgeon fingerlings grown cage method [Vliyaniye razlichnykh kombikormov na morfofiziologicheskiye pokazateli molodi russkogo osetra, vyrashchennoy sadkovym metodom]. Fundamental'nyye issledovaniya. 2012. № 4 (chast' 1):167-171;
15. Lozhnichenko OV, Fedorova NN Features of the spleen and liver of juvenile sturgeon [Osobennosti selezenki i pecheni u segoletkov osetrovykh ryb]. Teplovodnaya akvakul'tura i biologicheskaya produktivnost' vodoyemov aridnogo klimata: materialy dokladov Mezhdunarodnogo simpoziuma. Astrakhan': Izd-vo AGTU, 2007:473-475.
16. Bernet D, Schmidt H, Meier W, Burkhardt-Holm P, Wahli T. Histopathology in fish: proposal for a protocol to assess aquatic pollution. J. Fish Dis., V. 22, 1999:25-34.
17. Cooley HM, Evans RE, Klaverkamp JF Toxicology of dietary uranium in lake whitefish (Coregonus clupeaformis). Aquat. Toxicol. V. 48, 2000:495-515.
18. Romeys The microscopic technique. [Mikroskopicheskaya tekhnika.] M.:inostrannaya literatura, 1954:648.
19. Roskin GI, Levinson LB The microscopic technique. [Mikroskopicheskaya tekhnika.] M.: sovetskaya nauka. 1957:478.
20. Mikodina YeV, i dr. Histology for ichthyologists. [Gistologiya dlya ikhtiologov.] Opyt i sovety. M.: Izd-vo VNIRO. 2009:107-112.
21. Gilbert S Development biology [Biologiya razvitiya.]. Moskva: Mir, 1994. T. 2:235.
22. Van Vleet JF, Valentine BA: Muscle and tendon. In: Jubb, Kennedy, and Palmer's Pathology of Domestic Animals, vol 1 ed. Maxie MG, Elsevier Limited, Philadelphia, PA, 2007: 236-243.
23. Wilson TM, Morrison HA, Palmer NC, Finley GG, van Dreumel AA: Myodegeneration and suspected selenium/vitamin E deficiency in horses. J Am Vet Med Assoc169:213-217, 1976.

Жүктелулер