ОРТАЛЫҚ АЗИЯ АУМАҒЫНДА E. LONGISTIPITATA REGEL ӨСІМДІГІНІҢ ТАРАЛУЫ

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.26577/bb.2024.v100.i3.03
        89 43

Кілттік сөздер:

E.longistipitata Regel, Батыс Тянь-Шань, эфемероид, гербарий, эндемикалық, Орталық Азия, географиялық таралуы, онтогенез

Аннотация

E. longistipitata Regel - батыс Тянь-Шань тау бөктерінде өсетін Орталық Азияның эндемикалық өсімдігі. Бүгінгі таңда бұл өсімдік ісікке қарсы, антиоксидантты және қабынуға қарсы қасиеттерінің арқасында әлемдік ғылыми қауымдастықтың қызығушылығын тудырады. Бұрын гербарий коллекцияларына талдау жүргізілген жоқ, сондықтан біз алғаш рет Орталық Азиядағы алғашқы және ең ірі гербарий коллекцияларының бірін – Өзбекстан Республикасы Ғылым академиясының Ботаника институтын және GBIF базасының мәлеметтерін, әлемдік әртүрлілік туралы ғылыми ақпарат жинау үшін құрылған.. 1916 жылдан 2020 жылға дейінгі 100-ден астам гербарий үлгілері зерттелді. Гербарий үлгілері арқылы E.longistipitata популяцияларының 37 нақты нақты орны GPS координаттарымен анықталды. E. longistipitata популяциялары Қазақстан, Өзбекстан, Қырғызстан, Түрікменстан және Тәжікстан сияқты бес Орта Азия мемлекеттерінің аумағында табылды. Қазақстан аумағында Батыс Тянь-Шань, Памир-Алай және Қаратау тау бөктерінде өсімдік объектілері анықталды. Ұсынылып тұрған зерттеу Орталық Азиядағы E. longistipitata таралу аймағы туралы ақпаратты нақтылауға және толықтыруға мүмкіндік берді.

Авторлардың биографисы

Ж.Е. Айменова, М.Әуезов атындағы оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент қ., Қазақстан

Айменова Жанар Еркеновна – PhD, «Фитохимия» ғылыми-зерттеу зертхананың меңгерушісі, М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент қ., Қазақстан, e-mail: zhanar.aimenova@auezov.edu.kz

А.Д. Матчанов, Биоорганикалық институты, Ташкент қ., Өзбекістан

Матчанов Алимжан Давлатбаевич – Химия ғ ылымдарының докторы, профессор, Тәжірибелік-технологиялық зертхананың меңгерушісі, Өзбекстан Республикасы ғылым академиясының биоорганикалық химия институты, Ташкент қ., Өзбекстан, e-mail: olim_0172@mail.ru

Ш.Е. Дуисебаев, М.Әуезов атындағы оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент қ., Қазақстан

Дуйсебаев Шынгискан Ергалиевич – магистр, «Фитохимия» ғылыми-зерттеу зертхананың ғылыми қызметкері, М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент қ., Қазақстан, e-mail: shyngys.86@mail.ru

С.Д. Джуманов, Ақсу-Жабағылы табиғи мемлекеттік қорығы, Жабағлы а., Қазақстан

Джуманов Сматулла Джораевич – Ақсу-Жабағылы мемлекеттік табиғи қорығының ғылым және мониторинг бөлімінің бастығы, Жабағылы а., Қазақстан, e-mail: samat.reserve@mail.ru

А.М. Есимова, М.Әуезов атындағы оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент қ., Қазақстан

Есимова Анар Маденовна – химия ғылымдарының кандидаты, Биотехнология кафедрасы, М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті, Шымкент қ., Қазақстан, e-mail: anar_esimova@mail.ru

Жүктелулер

Как цитировать

Айменова Z., Матчанов A., Дуисебаев S., Джуманов S., & Есимова A. (2024). ОРТАЛЫҚ АЗИЯ АУМАҒЫНДА E. LONGISTIPITATA REGEL ӨСІМДІГІНІҢ ТАРАЛУЫ. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 100(3), 33–44. https://doi.org/10.26577/bb.2024.v100.i3.03

Шығарылым

Том 100 № 3 (2024): Вестник, Серия биологическая

Бөлім

БОТАНИКА