ҚАЗАҚ ҚОЙ САЛДАУЫНДА БАҒАЛЫ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ СИПАТТАРЫМЕН БАЙЛАНЫСТЫ КАНДИДАТ ГЕНДЕРІНІҢ ТІЗІЛІГІ

Авторлар

  • Н.Ж. Каримов «Өсімдіктер биологиясы және биотехнологиясы институты», Қазақстан, Алматы https://orcid.org/0000-0003-2445-6953
  • А.Н. Каримов «Назарбаев Университеті», Қазақстан, Астана https://orcid.org/0000-0001-5186-8561
  • В.А. Ульянов «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті», Қазақстан, Орал https://orcid.org/0000-0002-7500-1601
  • Т.В. Ульянова «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті», Қазақстан, Орал https://orcid.org/0000-0002-4814-2601
  • И.С. Бейшова «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті», Қазақстан, Орал https://orcid.org/0000-0001-5293-2190
  • Т.Дж. Чортонбаев «К.И. Скрябин атындағы Қырғыз ұлттық аграрлық университеті», Қырғызстан, Бішкек https://orcid.org/0009-0001-6807-5346

DOI:

https://doi.org/10.26577/eb.2024.v99.i2.07
        237 180

Кілттік сөздер:

секвенирлеу, кандидат гендер, құнды белгілер, қойлар

Аннотация

Бұл зерттеу қой шаруашылығы мен ауылшаруашылық тәжірибесін жақсарту үшін маңызды аймақ болып табылатын қазақ тұқымды қойлардағы қалаулы ауылшаруашылық белгілерімен байланысты кандидат гендерін секвенирлеуге бағытталған. Негізгі мақсат – қой шаруашылығының қаржылық тұрақтылығы үшін маңызды ет пен жүн сапасы сияқты маңызды белгілерге әсер ететін генетикалық маркерлерді зерттеу. Зерттеу қазіргі заманғы генетикалық секвенирлеу әдістерін қолдана отырып, ауылшаруашылық белгілеріне әлеуетті әсерлері үшін анықталған MSTN, CAST, FAT1 және FZD3 сияқты нақты кандидат гендерге назар аударды. Бұл процесс геномның белгілі бір аймақтарын секвенирлеуді және өзгерістерді және олардың қажетті ауылшаруашылық сипаттамаларына қатынасын анықтау үшін осы гендердің егжей-тегжейлі зерттеулерін жүргізуді қамтиды. Нәтижелер қызығушылық белгілеріне тікелей байланысты маңызды генетикалық айырмашылықтарды көрсетеді. Бұл нәтижелер қазақ қойларының генетикалық құрамын түсіну үшін ғана емес, сонымен қатар олардың генетика мен мал шаруашылығы саласына айтарлықтай әсер етуімен де маңызды. Бұл жұмыс қойдың маңызды ауылшаруашылық сипаттамаларына әсер ететін генетикалық элементтерді нақтылау арқылы қазіргі түсінікті айтарлықтай кеңейтеді. Сонымен қатар, ашылу оның асыл тұқымды схемаларда әлеуетті қолданылуына байланысты практикалық әсерге ие. Генетикалық талдаудан алынған білімді пайдалана отырып, селекционерлер анағұрлым тиімді және мақсатты асылдандыру тактикасын жасай алады, бұл сайып келгенде, ауыл шаруашылығы өнімі мен қой өнімінің сапасын арттыруға әкеледі. Сондықтан бұл зерттеу жануарлар генетикасы саласын ілгерілету және Қазақстандағы және басқа аймақтардағы қой шаруашылығының экономикалық тиімділігін арттырудың үлкен әлеуетін көрсетеді.

Авторлардың биографисы

Н.Ж. Каримов, «Өсімдіктер биологиясы және биотехнологиясы институты», Қазақстан, Алматы

Каримов Нұрлыбек – PhD докторанты, ҚР БҒМ ҒК РМК «Өсімдіктер биологиясы және биотехнология институты» (Алматы, Қазақстан, e-mail: peksg55@gmail.com)

А.Н. Каримов, «Назарбаев Университеті», Қазақстан, Астана

Каримов Айбек – PhD докторанты, Назарбаев Университеті, ӘҒМ, Өмір туралы ғылымдар (Астана, Қазақстан, e-mail: aibekK2014@gmail.com)

В.А. Ульянов, «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті», Қазақстан, Орал

Ульянов Вадим – PhD, биотехнология және жұқпалы ауруларды диагностикалау зертханасының аға ғылыми қызметкері, «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті» КЕАҚ (Орал, Қазақстан, e-mail: vadimkst@mail.ru).

Т.В. Ульянова, «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті», Қазақстан, Орал

Ульянова Татьяна – PhD, биотехнология және жұқпалы ауруларды диагностикалау зертханасының аға ғылыми қызметкері, «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті» КЕАҚ (Орал, Қазақстан, e-mail: tatyana.poddudinskaya@gmail.com).

И.С. Бейшова , «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті», Қазақстан, Орал

Бейшова Индира (сәйкес автор)– биология ғылымдарының докторы, доцент, тестілеу орталығының директоры, «Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті» КЕАҚ (Орал, Қазақстан, e-mail: indira_bei@mail.ru)

Т.Дж. Чортонбаев, «К.И. Скрябин атындағы Қырғыз ұлттық аграрлық университеті», Қырғызстан, Бішкек

Чортонбаев Тыргоот – ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы, профессор, «К.И. Скрябин атындағы Қырғыз ұлттық аграрлық университеті» (Бішкек, Қырғызстан, e-mail: tyrgoot@mail.ru.)

Жүктелулер

Как цитировать

Каримов N. ., Каримов A., Ульянов V. ., Ульянова T. ., Бейшова I. ., & Чортонбаев T. Z. . (2024). ҚАЗАҚ ҚОЙ САЛДАУЫНДА БАҒАЛЫ АУЫЛШАРУАШЫЛЫҚ СИПАТТАРЫМЕН БАЙЛАНЫСТЫ КАНДИДАТ ГЕНДЕРІНІҢ ТІЗІЛІГІ. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 99(2), 80–90. https://doi.org/10.26577/eb.2024.v99.i2.07

Шығарылым

Том 99 № 2 (2024): Вестник КазНУ. Серия биологическая

Бөлім

МОЛЕКУЛЯРНАЯ БИОЛОГИЯ И ГЕНЕТИКА