DISTRIBUTION AND GEOBOTANICAL STUDIES OF THE MEDICINAL PLANT CAPPARIS HERBACEA WILLD. IN THE SOUTHERN REGIONS OF KAZAKHSTAN
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2023.v94.i1.04Аннотация
Қазіргі уақытта биоалуантүрлілікті сақтау әлемдегі ең маңызды мәселелердің біріне айналды. Олардың ішінде дәрілік өсімдіктерді сақтау ерекше қорғауды қажет етеді. Бүгінгі таңда дәрілік өсімдіктер ғылыми медицинада кеңінен қолданылады. Оның негізгі мақсаты дәрілік өсімдіктер негізінде дәрілік препараттарды дайындау болып табылады. Қазақстанның орасан зор аумақтары бай табиғи әртүрлілікпен қамтамасыз етілген. Біздің елде шөлді өмірге бейімделген ерекше өсімдіктер бар. Сонымен қатар, флора орман және дала түрлеріне бай. Соңғы жылдары елдің экологиялық проблемалары күрделене түсті. Дәрілік өсімдіктерді сақтау мәселесі қоршаған ортаны қорғау саласында өзекті болып табылады. Қазақстандағы фармацевтика өнеркәсібі әлі де дамуды қажет етеді. Сондықтан фармацевтика өнеркәсібін дамыту елдегі өзекті мәселеге айналды. Таулы және тау бөктеріндегі аумақтарды қарқынды кешенді пайдалану (биік таулы жайылымдар, шабындық жерлер, дамыған мал шаруашылығы, сондай-ақ демалыс аймағы ретінде пайдалану) соңғы жылдары флора мен өсімдіктердің айтарлықтай антропогендік өзгерістерін тудырды. Зерттеудің өзектілігі негізінен Орта Азия мен Қазақстанның шөлдерінде, жартылай шөлдерінде және далаларында өсетін Cаppаris herbаceа Willd. дәрілік өсімдігін зерттеу болып табылады. Бұл түр әртүрлі абиотикалық жағдайларға жақсы бейімделген, сондықтан нақты зерттеу нысаны ретінде таңдалды. Зерттеу жұмыстары 2020-2022 жылдары жүргізілді. Жұмыста классикалық ботаникалық әдістер қолданылды. Оларға мыналар жатады: маршруттық зерттеулер, экологиялық систематика, экологиялық география, ценопопуляцияны зерттеу әдістері. Зерттеу жұмыстарының нәтижесінде қауымдастықтар келесі мәліметтермен сипатталады: Түркістан облысында орналасқан және бұзылған аумақтарда өсетін популяциялар біртіндеп өз дараларының санын көбейтіп, сол арқылы жергілікті флораны қалпына келтіреді немесе жаңа қауымдастықтар мен басқа түрлердің популяциясын қалыптастыру үшін жағдай жасайды. Ал Қырғыз Алатауында орналасқан популяцияда зерттелетін түрдің мозаикалық таралуымен көрсетілген экологиялық жағдайы тұрақты. Зерттеу көрсеткендей, C. herbacea белгілі бір аумақ немесе аймақ үшін негізгі доминанттардың бірі және кейбір эфемерлік немесе эфемероидты түрлер үшін эдификатор болуы мүмкін.
Библиографиялық сілтемелер
Bykov B.A. Geobotanika [Geobotany]. - Alma-Ata: Nauka, 1978. – 288 s. [in in Russian]
Cherepanov S.K. Sosudistye rasteniia Rossii i sopredelnykh gosudarstv [Vascular plants of Russia and neighboring states]. – SPb.: Mir i semia, 1995. – 992 s. [in in Russian]
Evanno G, Regnaut S, Goudet J Detecting the number of clusters of individuals using the software STRUCTURE: a simulation study. Mol Ecol 2005. 14(8):2611–2620.
Fici S A taxonomic revision of the Capparis spinosa group (Capparaceae) from the Mediterranean to Central Asia. Phytotaxa 2014. 174(1):1–24.
Fici S A taxonomic revision of the Capparis spinosa group (Capparaceae) from eastern Africa to Oceania. Phytotaxa 2015. 203(1):024–036.
Flora Kazakhstana [Flora of Kazakhstan]. Izd-vo AN KaZSSR. – T. ІІІ. – Alma-ata. – 1960. – S. 185-319. [in in Russian]
Gristina AS, Fici S, Siragusa M, Fontana I, Garfı`a G, Carimi F Hybridization in Capparis spinosa L.: molecular and morphological evidence from a Mediterranean island complex. Flora 2014. 209:733–741.
Hall JC Systematics of Capparaceae and Cleomaceae: an evaluation of the generic delimitations of Capparis and Cleome using plastid DNA sequence data. Botany 2008. 86(7):682–696.
Higton RN, Akeroyd JR Variation in Capparis spinosa L. in Europe. Bot J Linn Soc 1991. 106:104–112.
Illiustrirovannyi opredelitel rastenii Kazakhstana [Illustrated determinant of plants of Kazakhstan]. Izd-vo AN KaZSSR. – T. 1. – Alma-Ata, 1969. – 641 s. [in in Russian]
Inocencio C, Cowan RS, Alcaraz F, Rivera D, Fay MF AFLP fingerprinting in Capparis subgenus Capparis related to the commercial sources of capers. Genet Resour Crop Evol 2005. 52:137–144.
Inocencio C, Rivera D, Obo´n MC, Alcaraz F, Barrena˜ A A systematic revision of Capparis section Capparis (Capparaceae). Ann Mo Bot Gard 2006. 93(1):122–149.
Jaccard P Nouvelles recherche´ sur distribution florale. Bull Soc Vaud Sci Nat – 2008. 4:223–270.
Jacobs M The genus Capparis (Capparaceae) from the Indus to the Pacific. Blumea 1965. 12:385–541.
Khan, I., Nisar, M., Khan, N., Saeed,M., Nadeem, S., Ali, F., Karim, N., Kaleem,W.A., Qayum, M., Ahmad, H., Structural insights to investigate Conypododiol as a dual cholinesterase inhibitor from Asparagus adscendens. Fitoterapia 2010. 81, 1020–1025.
Kulisic-Bilusic, T., Blažević, I., Dejanović, B., Miloš, M., Pifat, G., Evaluation of the antioxidant activity of essential oils from caper (Capparis spinosa) and sea fennel (Crithmum maritimum) by different methods. Journal of Food Biochemistry 2010. 34, 286–302.
Kulisic-Bilusic, T., Schmöller, I., Schnäbele, K., Siracusa, L., Ruberto, G., The anticarcinogenic potential of essential oil and aqueous infusion from caper (Capparis spinosa L.). Food Chemistry 2012. 132, 261–267.
Liu C, Xue GP, Cheng B, Wang X, He J, Liu GH, Yang WJ Genetic diversity analysis of Capparis spinosa L. populations by using ISSR markers. Genet Mol Res 2015. 14(4):16476–16483.
Mahla HR, Rathore VS, Singh D, Singh JP Capparis decidua (Forsk.) Edgew.: an underutilized multipurpose shrub of hot arid region—distribution, diversity and utilization. Genet Resour Crop Evol 2013. 60:385–394.
Mazarei, F., Jooyandeh, H., Noshad,M., Hojjati,M., Polysaccharide of caper (Capparis spinosa L.) leaf: extraction optimization, antioxidant potential and antimicrobial activity. International Journal of Biological Macromolecules 2017. 95, 224–231.
Nugroho, A., Choi, J.S., Hong, J.-P., Park, H.-J., Anti-acetylcholinesterase activity of the aglycones of phenolic glycosides isolated from Leonurus japonicus. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine 2017. 7 (10), 849–854.
Opredelitel rastenii Srednei Azii [The determinant of plants of Central Asia]. Izd-vo «FAN» UZSSR. – T. III. – Tashkent, 1972. – 267 s. [in in Russian]
Orhan, G., Orhan, I., Subutay-Oztekin, N., Ak, F., Sener, B., Contemporary anticholinesterase pharmaceuticals of natural origin and their synthetic analogues for the treatment of Alzheimer's disease. Recent Patents on CNS Drug Discovery 2009. 4, 43–51.
Ozbek O, Kara A Genetic variation in natural populations of Capparis from Turkey, as revealed by RAPD analysis. Plant Syst Evol 2013. 299:1911–1933.
Paquot, C., Standard Methods for the Analysis of Oils, Fats and Derivatives. Elsevier. Presti, G., Guarrasi, V., Gulotta, E., Provenzano, F., Provenzano, A., Giuliano, S., Monfreda, M., Mangione, M., Passantino, R., San Biagio, P., Bioactive compounds from extra virgin olive oils: correlation between phenolic content and oxidative stress cell protection. Biophysical Chemistry 2013. 230, 109–116.
Peakall R, Smouse PE GENALEX 6: genetic analysis in Excel. Population genetic software for teaching and research. Mol Ecol 2006. 6:288–295.
Skvortsov A. K. Gerbarii: Posobie po metodike i tekhnike [Herbarium: Manual on methodology and technique] / Otv. red. prof. Prilipko L. I. – M.: Nauka, 1977. – 199 s. [in in Russian]
Tesoriere, L., Butera, D., Gentile, C., Livrea, M., Bioactive components of caper (Capparis spinosa L.) from Sicily and antioxidant effects in a red meat simulated gastric digestion. Journal of Agricultural and Food Chemistry 2007. 55, 8465–8471.
