Анализ асимметрии билатеральных признаков фолидоза разноцветной ящурки. Түрлі- түсті кесіртке Eremias arguta (Pallas, 1773) (Sauria, Lacertidae) фолидоздың билатеральдық белгілерінің асимметриялығын талдау
66 38
Кілттік сөздер:
Eremias arguta, фолидоз, флуктуирующая асимметрия,Аннотация
Проведен полный статистический анализ флуктуирующей асимметрии 8 билатеральных признаков фолидоза разноцветной ящурки (Eremias arguta) с южных предгорий Жетысуского Алатау (юго-восток Казахстана, Коныроленская впадина). Направленная асимметрия отсутствует и проявляемый тип асимметрии является флуктуирующим. Исключение составил признак «количество чешуй до сгиба колена » (достоверно больше у самок слева, чем справа (Р≤0,05)). Два признака оказались размер- зависимыми у самок, и они исключены из списка характеристик, которые можно использовать для дальнейшего анализа. Оңтүстік Жетісу Алатау (Оңтүстік- Солтүстік Қазақстан, Қоңырөлең ойпатынан) түрлі- түсті кесіртке (Eremias arguta) 8 фолидоздың билатеральдық белгілерінің флуктуациялық асимметриялығына толық статистикалық талдау жүргізілді. Бағытталған асимметриясы жоқ және көрінген асимметрия түрі флуктуациялық болып табылды. Ерекшелік белгісі «қабыршақ саны тізе бүгіндісіне дейін» екендігін көрсетеді (ең анығы аналықтың оң жағына қарағанда (Р≤0,05), сол жағында көбірек). Екі белгісі де аналықтың дене мөлшеріне сәйкес болды, сондықтан олар келешектегі талдаулар үшін сипаттама тізімінен шығарылып тасталды. Билатеральды белгілердің флуктуцациялық асимметрияда жыныстық ерекшеліктерінің болмайтыны көрсетілді.Библиографиялық сілтемелер
1 Leung B., Forbes M.R., Heule D. Fluctuating asymmetry as a bioindicator of stress: comparing efficacy of analyses involving
multiple traits // Amer.natur. — 2000. — V. 155. — P. 101-115.
2 Zaharov V.M., Baranov A.S. i dr. Zdorov’e sredy: metodika ocenki. Ocenka sostojanija prirodnyh populjacij po stabil’nosti
razvitija: metodicheskoe rukovodstvo dlja zapovednikov. — M.: Centr jekologicheskoj politiki Rossii. — 2000. — 66 p.
3 Zhdanova N.P. Analiz fenotipicheskoj izmenchivosti pri optimal’nyh i neoptimal’nyh uslovijah razvitija v jeksperimente i v prirodnyh populjacijah na primere prytkoj jashhericy (Lacerta agilis L.). – Avtoreferat na soiskanie stepeni kand.biol. nauk. – M., 2003. – 23 p.
4 Gelashvili D.B., Loginov V.V., Movrov I.V., Silkin A.A. Strukturno—informacionnye pokazateli fluktuirujushhej asimmetrii organizmov v bioindikacionnyh issledovanijah // Metody populjacionnoj biologii. Sbornik materialov Vserossijskogo seminara (Syktyvkar, 16—21 fevralja, 2004 g.). – Syktyvkar, 2004. — Ch.2. — P. 52-62.
5 Kozlov M.V. Stabil’nost’ razvitija: mnimaja prostota metodiki (o metodicheskom rukovodstve «Zdorov’e sredy: metodika ocenki») // Zapovedniki i nacional’nyj parki. — 2001. — №36. — P. 23-25.
6 Stabil’nost’ razvitija: mnimaja prostota metodiki (o metodicheskom rukovodstve “Zdorov’e sredy: metodika ocenki”)/Kollektiv avtorov // Zapovedniki i nacional’nyj parki. — 2002. — №37-38. — P. 53-57
7 Zaharov V.M., Chubinishvili A.T., Dmitriev S.G. i dr. Zdorov’e sredy: praktika ocenki. — M.: Centr jekolog, politiki Rossii, 2000. — 318 p.
8 Gelashvili D.B., Jakimov V.N., Loginov V.V., Eplanova G.V. Statisticheskij analiz fluktuirujushhej asimmetrii bilateral’nyh priznakov raznocvetnoj jashhurki Eremias arguta // Aktual’nye problemy gerpetologii i toksikologii: Sbornik nauchnyh trudov. — Tol’jatti, 2004. — Vyp.7. — P. 45-95.
9 Gelashvili D.B., Nizhegorodcev A.A., Eplanova G.V., Tabachishin V.G. Fluktuirujushhaja asimmetrija bilateral’nyh priznakov raznocvetnoj jashhurki Eremias arguta kak populjacionnaja harakteristika // Izvestija Samarskogo nauchnogo centra Rossijskoj akademii nauk. — T. 9. — № 4. — 2007. — P. 941-949.
10 Zhdokova M.K., Zav’jalov E.V., Tabachishin V.G. Asimmetrija v shhitkovanii obyknovennogo (Natrix natrix) i vodjanogo (N. tessellata) uzhej na territorii Kalmykii // Zmei Vostochnoj Evropy: Materialy mezhdunarodnoj konferencii. – Tol’jatti, 2003. — P. 16 – 19.
11 Kurtjak F.F., Sinjavskaja I.A. Asimmetrija bilateral’nyh meristicheskih priznakov uzha vodjanogo (Natrix tessellata L.) Zakarpatskoj oblasti // Vіsnik Zaporіz’kogo nacіonal’nogo unіversitetu. — 2009. — № 1. — P. 57-66.
12 Krivoljuckij D.A. Indikacionnaja zoologija // Priroda. – 1985. — № 7. — P. 86-92.
13 Chubukov Zh. A. Neparametricheskie metody i kriterii mediko-biologicheskoj statistiki: ucheb.-metod. posobie dlja studentov 3 kursa vseh fakul’tetov medicinskih vuzov / Zh. A. Chubukov, T. S. Ugol’nik. — Gomel’: GomGMU, 2012. — 16 p.
14 Rojtberg E.S. Napravlennaja asimmetrija izmenchivosti bilateral’nyh struktur cheshujchatogo pokrova golovy prytkoj i polosatoj jashheric. Fenetika populjacij. — M., 1985. — P. 182-183.
15 Rojtberg E.S. Izmenchivost’ priznakov cheshujchatogo pokrova prytkoj i polosatoj jashhericy v zone ih simpatrii. — Avtoreferat na soiskanie uch. stepeni kand. biol. nauk. – Leningrad, 1989 g. — 25 p.
16 Orlova V. F., Chirikova M. A., Pavlinov I. Ja. Raznocvetnaja jashhurka (Eremias arguta) (Sauria, Lacertidae) v vostochnoj chasti areala: izmenchivost’ i taksonomicheskij status populjacij // Zoologicheskij zhurnal. – 2012. – Tom 91. – № 11. – P. 1366-1376.
17 Shherbak N. N., Neruchev V. V., Okulova N. M., Orlova F. F. Sistematika, geograficheskaja izmenchivost’ i vnutrividovaja struktura // Raznocvetnaja jashhurka. — Kiev, 1993. — S. 22-34.
18 Chirikova M.A. Izmenchivost’ folidoza golovy, preanal’noj oblasti i konechnostej u treh vidov roda Eremias (Reptilia, Lacertidae) v Kazahstane i prilezhashhih regionah // Vestnik KazNU im. al’-Farabi. Serija biologicheskaja. – Almaty, 2007. – № 2 (32). — C. 113-121.
multiple traits // Amer.natur. — 2000. — V. 155. — P. 101-115.
2 Zaharov V.M., Baranov A.S. i dr. Zdorov’e sredy: metodika ocenki. Ocenka sostojanija prirodnyh populjacij po stabil’nosti
razvitija: metodicheskoe rukovodstvo dlja zapovednikov. — M.: Centr jekologicheskoj politiki Rossii. — 2000. — 66 p.
3 Zhdanova N.P. Analiz fenotipicheskoj izmenchivosti pri optimal’nyh i neoptimal’nyh uslovijah razvitija v jeksperimente i v prirodnyh populjacijah na primere prytkoj jashhericy (Lacerta agilis L.). – Avtoreferat na soiskanie stepeni kand.biol. nauk. – M., 2003. – 23 p.
4 Gelashvili D.B., Loginov V.V., Movrov I.V., Silkin A.A. Strukturno—informacionnye pokazateli fluktuirujushhej asimmetrii organizmov v bioindikacionnyh issledovanijah // Metody populjacionnoj biologii. Sbornik materialov Vserossijskogo seminara (Syktyvkar, 16—21 fevralja, 2004 g.). – Syktyvkar, 2004. — Ch.2. — P. 52-62.
5 Kozlov M.V. Stabil’nost’ razvitija: mnimaja prostota metodiki (o metodicheskom rukovodstve «Zdorov’e sredy: metodika ocenki») // Zapovedniki i nacional’nyj parki. — 2001. — №36. — P. 23-25.
6 Stabil’nost’ razvitija: mnimaja prostota metodiki (o metodicheskom rukovodstve “Zdorov’e sredy: metodika ocenki”)/Kollektiv avtorov // Zapovedniki i nacional’nyj parki. — 2002. — №37-38. — P. 53-57
7 Zaharov V.M., Chubinishvili A.T., Dmitriev S.G. i dr. Zdorov’e sredy: praktika ocenki. — M.: Centr jekolog, politiki Rossii, 2000. — 318 p.
8 Gelashvili D.B., Jakimov V.N., Loginov V.V., Eplanova G.V. Statisticheskij analiz fluktuirujushhej asimmetrii bilateral’nyh priznakov raznocvetnoj jashhurki Eremias arguta // Aktual’nye problemy gerpetologii i toksikologii: Sbornik nauchnyh trudov. — Tol’jatti, 2004. — Vyp.7. — P. 45-95.
9 Gelashvili D.B., Nizhegorodcev A.A., Eplanova G.V., Tabachishin V.G. Fluktuirujushhaja asimmetrija bilateral’nyh priznakov raznocvetnoj jashhurki Eremias arguta kak populjacionnaja harakteristika // Izvestija Samarskogo nauchnogo centra Rossijskoj akademii nauk. — T. 9. — № 4. — 2007. — P. 941-949.
10 Zhdokova M.K., Zav’jalov E.V., Tabachishin V.G. Asimmetrija v shhitkovanii obyknovennogo (Natrix natrix) i vodjanogo (N. tessellata) uzhej na territorii Kalmykii // Zmei Vostochnoj Evropy: Materialy mezhdunarodnoj konferencii. – Tol’jatti, 2003. — P. 16 – 19.
11 Kurtjak F.F., Sinjavskaja I.A. Asimmetrija bilateral’nyh meristicheskih priznakov uzha vodjanogo (Natrix tessellata L.) Zakarpatskoj oblasti // Vіsnik Zaporіz’kogo nacіonal’nogo unіversitetu. — 2009. — № 1. — P. 57-66.
12 Krivoljuckij D.A. Indikacionnaja zoologija // Priroda. – 1985. — № 7. — P. 86-92.
13 Chubukov Zh. A. Neparametricheskie metody i kriterii mediko-biologicheskoj statistiki: ucheb.-metod. posobie dlja studentov 3 kursa vseh fakul’tetov medicinskih vuzov / Zh. A. Chubukov, T. S. Ugol’nik. — Gomel’: GomGMU, 2012. — 16 p.
14 Rojtberg E.S. Napravlennaja asimmetrija izmenchivosti bilateral’nyh struktur cheshujchatogo pokrova golovy prytkoj i polosatoj jashheric. Fenetika populjacij. — M., 1985. — P. 182-183.
15 Rojtberg E.S. Izmenchivost’ priznakov cheshujchatogo pokrova prytkoj i polosatoj jashhericy v zone ih simpatrii. — Avtoreferat na soiskanie uch. stepeni kand. biol. nauk. – Leningrad, 1989 g. — 25 p.
16 Orlova V. F., Chirikova M. A., Pavlinov I. Ja. Raznocvetnaja jashhurka (Eremias arguta) (Sauria, Lacertidae) v vostochnoj chasti areala: izmenchivost’ i taksonomicheskij status populjacij // Zoologicheskij zhurnal. – 2012. – Tom 91. – № 11. – P. 1366-1376.
17 Shherbak N. N., Neruchev V. V., Okulova N. M., Orlova F. F. Sistematika, geograficheskaja izmenchivost’ i vnutrividovaja struktura // Raznocvetnaja jashhurka. — Kiev, 1993. — S. 22-34.
18 Chirikova M.A. Izmenchivost’ folidoza golovy, preanal’noj oblasti i konechnostej u treh vidov roda Eremias (Reptilia, Lacertidae) v Kazahstane i prilezhashhih regionah // Vestnik KazNU im. al’-Farabi. Serija biologicheskaja. – Almaty, 2007. – № 2 (32). — C. 113-121.
Жүктелулер
Как цитировать
Chirikova, M. A. (2015). Анализ асимметрии билатеральных признаков фолидоза разноцветной ящурки. Түрлі- түсті кесіртке Eremias arguta (Pallas, 1773) (Sauria, Lacertidae) фолидоздың билатеральдық белгілерінің асимметриялығын талдау. ҚазҰУ Хабаршысы. Биология сериясы, 61(2), 75–81. вилучено із https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/180
Шығарылым
Бөлім
ЗООЛОГИЯ
