АҚІНГЕН МҰНАЙ КЕН ОРНЫНЫҢ МҰНАЙ ПЛАСТ СУЛАРЫНАН БӨЛІНІП АЛЫНҒАН МИКРООРГАНИЗМДЕРДІҢ ИДЕНТИФИКАЦИЯСЫ, ҚАЗАҚСТАН
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2022.v90.i1.11Кілттік сөздер:
микроорганизмдер, мұнай пласт суы, идентификация, Bacillus, Pseudomonas aeruginosa, эмульгирлеу индексіАннотация
Қазіргі уақытта Батыс Қазақстанда мұнай игерудің соңғы сатысында тұрған кен орындары үздіксіз өсуде. Кен орындары көбінесе қиын өндірілетін қорлары бар күрделі гетерогенді құрылымға ие, сондықтан оларды тиімді игеру үшін мұнай шығуын арттыру әдістерін қолдану қажет. Мұнай шығуын арттырудың ең тиімді әдістерінің бірі - микроорганизмдер негізінде мұнай шығуын арттыру (MEOR). Экстремалды жер асты жағдайларына бейімделген мұнай пласт суларының микроорганизмдері мұнайды ығыстыру және сұйылту қабілетіне негізделген пласттардан мұнай шығуын арттырудың микробиологиялық әдістерін әзірлеу үшін перспективті объектілер болып табылады. Мақалада суландырылған Ақінген кен орнының мұнай пласт суларынан білініп алынған аэробты микроорганизмдердің идентификациясы берілген. Зерттеудің мақсаты Ақінген мұнай кен орнының мұнай пласт суларынан аэробты жағдайда бөлініп алынған микроорганизмдердің идентификациясы анықтау болды. Зерттеу жұмысында микроорганизмдерді идентификациялаудың дәстүрлі микробиологиялық және генетикалық әдістері қолданылды. Бөлінген штаммдардың ферментативті белсенділігіне (липаза, амилолитикалық, протеолитикалық белсенділік) бағалау жүргізілді. Эмульгирлеу индексі Купер әдісімен жүргізілді. Геннің 16S rRNA фрагментінің нуклеотидтер тізбегін микробиологиялық және генетикалық зерттеу нәтижесінде микроорганизмдердің 14 аэробты штаммдары Pseudomonas және Bacillus тұқымдарының өкілдері ретінде анықталды, атап айтқанда Bacillus paramycoides - M1; B. subtilis subsp.spizizenii - S1; Bacillus sp. - M2, A1, A2, A3, A4, A5, S2, S3, D-1x; P. aeruginosa - D5, D6, D7. Эмульгирлеу белсенділікті бағалау барысында мұнай эмульсиясының жоғары индексіне микроорганизмдердің 4 штаммы ие болды: P. aeruginosa - D5, D6, D7 (40-49 %) және Bacillus sp. D1X (32 %). P. aeruginosa изоляттары - D5, D6, D7 және Bacillus sp. D1X пласттардан мұнай шығуын арттыру технологияларында пайдалану үшін перспективті объектілер болып табылады.
Библиографиялық сілтемелер
References
Griebler C. and Lueders T. Microbial biodiversity in groundwater ecosystems // Freshwater Biology. – 2009. – Vol. 54. - P. 649–677.
Nilsen R.K., Beeder J., Thorstenson T., Torsvik T. Distribution of thermophilic marine sulfate reducers in North Sea oil field water and oil reservoirs // Appl. Envirom. Microboal. – 1996. – Vol. 62(5). - P. 1793-1798.
Nazina T. N., Pavlova N. K., Tatarkin Yu. V., Shestakova N. M., Babich T. L., Sokolova D. Sh, Ivoilov V. S., Khisametdinov M. R., Ibatullin R. R., Tourova T. P., Belyaev S. S., Ivanova M. V. Microorganisms of the Carbonate Petroleum Reservoir 302 of the Romashkinskoe Oilfield and Their Biotechnological Potential // Microbiology. – 2013. – Vol. 82(2). – P. 190–200.
Lin J., Hao B., Cao G., Wang J., Feng Y., Tan X. and Wang W. A study on the microbial community structure in oil reservoirs developed by waterflooding // Journal of Petroleum Science and Engineering. – 2014. – Vol. 122. - P. 354–359.
Francy D.S. Thomas J.M., Raymond R.L., Ward C.H. Emulsification of hydrocarbons by subsurface bacteria // J. Ind. Microbiol. – 1991. – Vol. 8. – P. 237-246.
Pannekens M., Kroll L., Müller H., Tall Mbow F. and Meckenstock R. U. Oil reservoirs, an exceptional habitat for microorganisms // New BIOTECHNOLOGY. – 2019. –Vol. 49. - P. 1–92.
Yernazarova A.K., Kayirmanova G.K., Baubekova A.S., Zhubanova A.A. Microbial Enhanced Oil Recovery // Book: Enhanced oil recovery. – 2016. - P. 145-167.
Havemann G.D., Clement B.G., Kozicki K.M., Meling T., Beeder J., Sunde E. New Microbial Method Shows Promise in EOR // J Pet Technol. – 2015. – Vol. 67 (03). – P. 32–35.
Venkata R. K., Chaiyulu N.C., Karanth N.I. Mathematical Model for the Production of Bio-surfactants by Pseudomonas aeruginosa CFTR-6: Production of Biomass // J. of Chemical Technology and Biotechnology. – 1991. – Vol. 51(4). – P. 525-538.
Muslimov R., Kandaurova G., Wagner M. et al. Microbial Improved Oil Recovery in Carbonate Reservoirs - Preparation of Pilot Project in the Oil Field Romashkino, Republic of Tatarstan (CIS) // Proc. of VII European Symposium on Enhanced Oil Recovery. Moscow. – 1993. – P. 496-506.
Cui Q, Sun S, Luo Y, Yu L, Zhang Z. Comparison of in-situ and ex-situ microbial enhanced oil recovery by strain Pseudomonas aeruginosa WJ-1 in laboratory sand-pack columns // Petroleum. Science and Technology. – 2017. – Vol. 35(21). – P. 2044-2050.
Watanabe Y. Review on microbial ecology in the deep subterranean environment // Quart. Abstr. Cent. Res. Inst. Elec. Power Ind. – 1997. – Vol. 77. – P. 11-12.
El-Sheshtawy H.S., Aiad I., Osman M.E., Abo-Elnasr A.A., Kobisy A.S. Production of biosurfactant from Bacillus licheniformis for microbial enhanced oil recovery and inhibition the growth of sulfate reducing bacteria // Egypt J Pet. – 2016. – Vol. 24. – P.155–162.
Shibulal B., Al – Bahry S. N., Al – Wahaibi Y. M., Elshafie A. E., Al – Bemani A. S., Joshi S. J. Microbial enhanced heavy oil recovery by the aid of inhabitant spore- forming bacteria: an insight review // Sci. World J. – 2014. – Vol. 12. P. 342-356.
da Cunha C.D., Rosado A.S., Sebastian G.V., Seldin L., von der Weid I. Oil biodegradation by Bacillus strains isolated from the rock of an oil reservoir located in a deep-water production basin in Brazil // Appl Microbiol Biotechnol. – 2006. – Vol. 73(4). – P. 949-59.
Егоров Н. С. Практикум по микробиологии // Под ред. Егоров Н. С. Учебное пособие. М., Изд-во Моск. ун-та. – 1976. - 307 c. – C. 119-147. [Egorov N. S. Workshop on Microbiology // Ed. Egorov N. S. Textbook. M., Publishing house Mosk. University. – 1976. - 307 p. – P. 119-147 (in Russian)].
Егоров Н.С. Руководство к практическим занятиям по микробиологии. М.: МГУ. – 1995. - 224 с. [Egorov N. S. Guide to practical classes in Microbiology. Moscow: MSU. – 1995. - 224 p. (in Russian)]
Теппер Е.З., Шильникова В.К., Переверзева Г.И. Практикум по микробиологии. - М.: Дрофа. – 2004. - 256 с. [Tepper E. Z., Shilnikova V. K., Pereverzeva G. I. Practical work on Microbiology. - Moscow: Drofa. – 2004. - 256 p. (in Russian)]
Нетрусов А.И., Егорова М.А., Захарчук Л.М. и др. Практикум по микробиологии / Под ред. А.И. Нетрусова. - М.: Академия. – 2005. - 608 с. [Netrusov A. I., Egorova M. A., Zakharchuk L. M. et al. Workshop on Microbiology / Ed. by A. I. Netrusov, Moscow: Akademiya. – 2005. - 608 p. (in Russian)]
Wilson, K. Preparation of Genomic DNA from Bacteria // Current Protocols in Molecular Biology. – 2001. – Vol. 56(1). – P. 2.4.1–2.4.5.
Kumar S., Stecher G., Li M., Knyaz C., and Tamura K. MEGA X: Molecular Evolutionary Genetics Analysis across computing platforms // Molecular Biology and Evolution. – 2018. – Vol. 35(6). – P. 1547-1549.
Cooper D.G. and Goldenberg B.G. Surface-Active Agents from Two Bacillus Species // Appl Environ Microbiol. – 1987. – Vol. 53 (2). - P 224–229.
Nazina T, Sokolova D, Grouzdev D, Semenova E, Babich T, Bidzhieva S, Serdukov D, Volkov D, Bugaev K, Ershov A, Khisametdinov M, Borzenkov I. The Potential Application of Microorganisms for Sustainable Petroleum Recovery from Heavy Oil Reservoirs // Sustainability. – 2020. – Vol. 12(1). – P. 15.
Desai J. and Banat I. Microbial production of surfactants and their commercial potential // Microbiol and Molecular Biology Reviews. – 1997. – Vol. 61, №1. – Р. 47-64.
Nazina T. N., Sokolova D. S., Grigoryan A. A. et al. Geobacillus jurassicus sp. nov. a new thermophilic bacterium isolated from a high-temperature petroleum reservoir, and the validation of the Geobacillus species // Systematic and Applied Microbiology. – 2005. – Vol. 28(1). – P. 43-53.
Pelger J.W. Microbial Enhanced Oil Recovery Treatment and Wellbore Stimulation Using Microorganisms to Control Paraffin, Emulsion, Corrosion and Scale Formation // Microbial Enhanc. Oil Recov. Recent Adv.: Proc. Int. Conf., Norman., Okla, Amsterdam. – 1991. - P. 451-466.
Zhao F, Li P, Guo C, Shi R, Zhang Y. Bioaugmentation of oil reservoir indigenous Pseudomonas aeruginosa to enhance oil recovery through in-situ biosurfactant production without air injection // Bioresource Technology. – 2018. – Vol. 251. - P. 295-302.
