ЖАҢА ӨСІМДІК ӨСУІН РЕТТЕГІШТЕРДІҢ ӨСУДІ ЫНТАЛАНДЫРУ БЕЛСЕНДІЛІГІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v89.i4.04Аннотация
Бұл зерттеулер жаңа биологиялық белсенді қосылыстардың бидай мен шырша тұқымдарының өсінділері мен көшеттерінің ұзындығына ынталандыру белсенділігін анықтау мақсатында жүргізілді. Шырша тұқымдарын 3 және 5 препараттармен өңдеу кезінде жақсы нәтижелер алынды, онда шырша тұқымдарының өнгіштігі 87,7 – 88% құрады, ал бақылуда – 84%, эталонда – 86%, ал осы нұсқалардағы көшеттердің ұзындығы 8,5 – тен 8,8 см – ге дейін, бақылауда – 4,0 см, эталонды пайдалана отырып-7,2 см құрады. Бидай тұқымдарында өскін энергиясы және бақылауда пайда болған өскіндердің өнгіштігі 64,5 және 83,5% құрады, тиісінше КН-2 препараты үшін концентрациясы 0,01% – 71,0 және 85,5%, 0,1% концентрациясында 6 қосылысты пайдалану – 98,0 және 98,5%, концентрациясы 0,01% – 82,5 және 84,4% құрады. 6 өсуді ынталандырғышын қолдану сапрофиттік және патогендік микрофлораның дамуын толығымен тежейді.
Далалық сынақтар нәтижесінде зерттелетін өсуді реттегіштерінің жоғары физиологиялық белсенділігі бар екендігі және отырғызу материалын жедел өсіру технологиясында қолдануға болатындығы анықталды. Алынған деректерді талдау нәтижелері төрт параметрдің ішінен үш параметр бойынша зерттелетін препараттар бақылаумен және Корневин, КН-2 салыстырғанда жоғары нәтиже көрсеткенін атап өткен жөн. Спиреяны кесу кезінде 0,01% концентрациясында жоғары өскін өсу қабілетін 7 ынталанадырғыш көрсетті, мұнда бақылау, Корневин, КН-2 (сәйкесінше 1,63; 2,58; 3,59) салыстырғанда орташа есепппен 3,91 см құрады және стандарттарға ұқсас (Корневин және КН-2) өскіндердің орташа пайызы 44%-ға тең. Өскіндерді өңдеу кезінде 10 өсу ынталандырғышы тиімді екендігі анықталды, ол 0,01% концентрациясында жоғары тамыртүзгіш қабілетін көрсетті, онда тамырдың ұзындығы бақылау, Корневин, КН-2 (1,63; 2,26; 1,67 см) салыстырғанда орташа есеппен 3,4 құрады. 0,001% концентрациясы кезінде тамырланудың жоғары пайызы 63%-ға тең, бұл бақылаудан 43% - ға, Корневин эталоны 53% - ға, КН-2 52% - ға артық. Зерттеулер негізінде алынған нәтижелер көшеттерді өсуді ынталандырғыштармен өңдеу бақылаумен және Корневин, КН-2 эталондарымен салыстырғанда тамыр жүйесі мен өскіндердің пайда болуын жоғары белсендіретіні анықталды.
Библиографиялық сілтемелер
Khan A.Z., Imran A., Muhammad A., Khalil A., Gul H., Wahab S., Akbar H. Impact of fertilizer priming on seed germination behavior and vigor of maize. Pure & Applied Biology. 5(4). (2016): 744 - 751.
Shapoval O.A., Mozharova I.P., Korshunov A.A. Plant growth regulators in agricultural technologies. Plant protection and quarantine. 6. (2014): 16 - 20.
Knyazeva T.V. Plant growth regulators in the Krasnodar region. Krasnodar: 2013.
Mursalimova G.R. The use of plant growth regulators in the propagation of rootstocks of fruit crops Modern gardening. Contempor aryhorticulture. 3. (2018):147 - 153.
Khlebnikov V.F., Ginda E.F., Platonova S.A. The influence of growth regulators on mechanical composition of the Solaris grapes variety. Bulletin of the Pridnestrovian University: medico-biological and chemical sciences. - Tiraspol: Publishing House of the Transnistrian University, 2(53). (2016): 91 - 96.
Ginda E.F. The influence of physiologically active substances on economically valuable indicators of the Bianca grape variety in the conditions of southern Transnistria. Ştiinţa Agricolă. 1. (2020): 81-88.
Kravchenko R.V., Radchevsky P.P., Ashes A.B. The influence of growth regulators Biodux and Avibif on the quality of grapes and wine materials of the Saperavi variety. Scientific journal KubSAU. 2(05). (2013): 1 - 16.
Mursalimova G.R. The effectiveness of the use of plant growth regulators in the reproduction of rootstocks of fruit crops. Bulletin of the Orenburg Scientific Center of the Ural Branch of the Russian Academy of Sciences (electronic journal). 4. (2018): 1 - 7.
Zhumagulov I.I, Ermekova D.B., Kulzhabaev E.M. The influence of the growth stimulator Atonic plus on the yield and quality indicators of spring wheat grain in the conditions of northern Kazakhstan. Materials of the All-Russian (national) scientific-practical conference "Biotechnological methods of production and processing of agricultural products". Kursk, 1(4). (2021): 68 - 73.
Bogdanov O.E., Rudkovsky N.D., Tarasov I.G. Bogdanov R.E. The influence of growth regulators of various nature on the processes of root formation of rootstock form of Steppe Spring cherries. Technologies of food and processing industry healthy food AIC-products. 4. (2017): 9 - 13.
Usova K.E., Belopukhov S.L., Shaikhiev I.G. Environmentally friendly highly effective plant growth regulators for flower and ornamental crops. Bulletin of the Technological University. 19(21). (2016): 193 - 198.
Sultanova Z.K., Sycheva E.S., KazybaevaS.Zh., Nikolsky M.A. Testing of plant growth regulators in growing of grapes seedlings in the conditions of the Republic of Kazakhstan and the Russian Federation [Ispytaniye regulyatorov rosta rasteniy pri vyrashchivanii sazhentsev vinograda v usloviyakh Respubliki Kazakhstana i Rossiyskoy Federatsii]. Wine-making and viticulture. - Scientific works of NKZRIHiV. Russia. Krasnodar. 11. (2016): 94 - 98.
Nikolsky M.A., Pankin M.I., Sultanova Z.K., Kazybaeva S.Zh., SychevaYe.S. Improvement of qualitative indicators of grape seedlings under the influence of growth regulators. Wine-making and viticulture. Russia. Anapa. 4. (2016): 46 - 50.
Erzhanov K.B., Vizer S.A., Sycheva Ye.S. Creation of innovative plant growth regulators with broad-spectrum action. Almaty: 2017.
Patent KZ 3810 U, 2019.
Patent KZ 3672 U, 2019.
Patent KZ 3673 U, 2019.
Patent KZ 4775 U, 2020.
Patent KZ 34496 U, 2020.
Patent KZ 34486 U, 2020.
Patent KZ 3938 U, 2019.
Patent KZ 1982 U, 2017.
Kotlovanov A.A., Obydennov K.L., Kalinina T.A., Vysokova O.A. , Galushchinsky A.N., Glukhareva T.V. Study of fungicidal activity of 1,3-thiazolidin-4-ones against phytopathogens. Conference Proceedings «Modern approaches and methods in plant protection». Yekaterinburg: (2018): 23-25.
Chumakov A.E., Minkevich I.I., Vlasova Yu.I., Gavrilova E.A. Basic methods of phytopathological research. Moscow: 1974.
Polikarpova F. Ya., Pilyugina V.V. Cultivation of planting material by green propagation. Moscow. Rosagropromizdat: 1991.
