MENTHA PIPERITA ЖӘНЕ AGASTACHE RUGOSA (LAMIACEAE ТҰҚЫМДАСЫ) ЖАЛБЫЗДАРЫНЫҢ ДӘРІЛІК ӨСІМДІК ТЕКТЕС ШИКІЗАТЫ МЕН ЭФИР МАЙЫН АЛУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2022.v93.i4.05Аннотация
Мақалада Mentha piperita және Agstache rugosa жалбыздарын зертханалық жағдайда өсіру қабілеттілігі қарастырылды. Mentha piperita және Agastache rugosa жалбыздарынан эфир майын алу және оның химиялық құрамын анықталды. Спектрофотометр және ЯМР - спектроскопия әдістері арқылы эфир майды мөлшері зерттелді. Mentha piperita және Agastache rugosa жалбыздарының эфир майын салыстырмалы түрде қарастырылды. Жалбыздың эфир майлары сапалық, химиялық құрамы, физикалық көрсеткіштері зерттелді, олардың айырмашылықтарын анықталды. Mentha piperita және Agastache rugosa жалбыздарынан алынған эфир майларын салыстырмалы түрде физикалық-химиялық құрамдары ЯМР-спектроскопия және спектрофотометрия әдістері арқылы зерттелуі. Mentha piperita және Agastache rugosa жалбыздарынан алынған эфир майды күнделікті жағдайда және өнеркәсіптік, ауылшаруашылық, медициналық салаларда қолдануға болады.
Mentha piperita және Agastache rugosа жалбыздардың екі түрінің қрамында химиялық қосылыстар мөлшері аңықталды: флаваноидар, ментол, сапониндер, полисахаридтер, кумариндер, таниндер. Спектрофотометрия, ЯМР-спектроскопия әдістері арқылы эфир майының құрамы анықталды. Осыған қарай жалбыздың спектрофотометрия әдісі арқылы оптикалық тығыздығы анықталды. Алынған эфир майының органолептикалық көрсеткіштер (беті, түсі, иісі, дәмі) зерттелді, және жүргізілген кезде түстері бойынша салыстырмалы бағалау өткізілді.
Библиографиялық сілтемелер
Danikov N.I. Myata - celebnoe rastenie zhizni. Izdatel'stvo: Eterna, 2008 - 59s.
Nejgebojrova YA. Cennost' razlichnyh vidov i gibridov myaty kak lekarstvennyh rastenij. Izdatel'stvo: Zelenaya liniya, 2014. – 69s.
Gosudarstvennyj reestr lekarstvennyh sredstv. - Minzdrav M. – 2011. - 77s.
Dubrovin I. Celitel'naya myata. - 2009g. S. 37-38.
Gosudarstvennaya farmokopiya 11e. Izdatel'stvo: Medicina: vyp.2. Obshchie metody analiza lekarstvennoe rastitelbnoe syr'e. - 2012. - 111s.
Lekarstvennye sredstva prirodnogo proiskhozhdeniya, oyuladayushchie antioksidantnoj aktivnost'yu. Bioantioksidant: materialy mezhdunarodnogo simpoziuma. Tyumen', 1997. S. 85-86.
Goncharova T.A. Enciklopediya lekarstvennyh restenij. Izdatel'stvo: Dom MSP, 1997. S. 111-112.
Blinova K.F. Botaniko – farmakogonosticheskij slovar'. Izdatel'stvo: Sprav. Posobie/ pod.red K.F.Blinovoj, G.P. YAkovleva. - M., 1995. - 85s.
Dudchenko L.G., Koz'yakov A.S, Krivenko V.V. Pryano-aromaticheskie i pryano- vkusovye rasteniya. Spravochnik / otv.red.K.M.Sytnik; Naukova dumka, 1989. S. 65-66.
Borisova M.I. Lekarstvennye svojstva sel'skohozyajstvennyhrastenii.-mn.: uradzha, 2015. S. 43-44.
Noda, Y., Kaneyuki, T., Mori, A., Noda, Y. (2002). Antioxidant activities of pomegranate fruit extract and its anthoceanidins: delphinidin6 ceanidin6 and pelagonidin. – 85с.
N.I. Danikov. Myata. Celebnoe rastenie zhizni. - 2008, S. 69-70.
Zamyatina N. Myatnaya semejka. //Nauka i zhizn'. – 2016. S. 119-123.
Ajdarbaeva D.K. Lekarstvennye rasteniya. – 2012. S. 42-44.
Molankina E.L. Sorta myaty. - KC Zelenaya liniya. 2013. – 55s.
Gagieva L.CH., Karaeva L.V. Sravnitel'nyj morfologicheskij analiz syr'ya myaty perechnoj (M. piperita) i myaty polevoj (M. arvensis) semejstva (Lamiaceae). – Vladikavkaz: FGBOU VO «Gorskij gosudarstvennyj agrarnyj universitet». - 2021. S. 138-141.
Husnidinov SH.K., Galyomina M.A., Belyh O.A. Introdukciya myaty perechnoj (Mentha piperita L.) I myaty kurchavoj (Mentha crispa L.) v Pribajkal'e.// Uspekhi sovremennogo estestvoznaniya. – 2015. – № 6. S. 137-140.
Mubarak M.M. Ispol'zovanie metodov biotekhnologii dlya razmnozheniya myaty bolotnoj (Mentha pulegium L.). // Tezisy XIV Molodezhnoj nauchnoj konferencii «Biotekhnologiya v rastenievodstve, zhivotnovodstve i veterinarii». - Moskva, 16 aprelya 2014 g. S. 51-52.
Lysakova E.V., Volgina T.N. Vydelenie efirnyh masel iz rastitel'nogo syr'ya. //XVIII Mezhdunarodnaya nauchno-prakticheskaya konferenciya imeni professora L.P. Kulyova – Tomsk, 2008, S. 520-521.
Vojtkevich S.A. Efirnye masla dlya parfyumerii i aromaterapii.– M.: Pishchevaya promyshlennost', 1999. – 329s.
Volgina T.N., Soroka L.S., Manankova A.A. Laboratornyj praktikum po promyshlennoj organicheskoj himii: uchebnoe posobie. – Tomsk: Izd-vo Tomskogo politekhnicheskogo universiteta, 2009. – 100s.
Mirgorodskaya S.M. Aromaterapiya. Iskustvo ispol'zovaniya efirnyh masel. Elitnyj dom. 2004g-92-93
Nifant'ev I.E., Ivchenko P.V. Prakticheskij kurs spektroskopii yaderno magnitnogo rezonansa. – Moskva, 2006g. S. 17-18.
Ustynyuk YU.A. Lekcii pro spektroskopii yadernogo magnitnogo rezonans. - Moskva, 2016. S. 15-22.
