ШАГАЛАЛЫ ӨЗЕНІНЕН АУЛАНҒАН БАЛЫҚТАРДЫ ВЕТЕРИНАРЛЫҚ-САНИТАРЛЫҚ БАҚЫЛАУ
DOI:
https://doi.org/10.26577/eb.2021.v88.i3.09Кілттік сөздер:
балық, ветеринарлық-санитарлық бақылау, Шагалалы өзені, OpisthorchiidaeАннотация
Балық су қоймасының қоректік тізбегін аяқтайды, сондықтан су объектісінің ластану индикаторына айналады. Мақалада Шагалалы өзеңінен ауланған балықтардың биохимиялық, микробиологиялық и паразитологиялық зерттеу нәтижелері берілген. Тұқы тұқымдастығына жататын барлығы 106 балық зерттелген. Зерттеу барысында Шагалалы өзеңінен ауланған балық етінде аммиак болмағаны анықталған. Шагалалы өзеңінен ауланған балық етінде күкіртсутек реакциясы теріс нәтиже көрсетті. Зерттелген балықтардың сутектік көрсеткіші 6.6 – 6.7 шамасында болды. Микробиологиялық зерттеу нәтижесінде нормаға сәйкес, мезофилді аэробты және факультативті-анаэробты микроорганизмдер өсіндісі 1×105 ерітіндіде байқалмаған. Зерттеу обьектісінде ішек микрофлорасы тобындағы (колиформ) бактериялар байқалмаған. Редуктаз сынамасына жүргізілген зерттеулерде, балық сынамалары 3 сағаттан артық уақытта түссізденген, бұл редуктазаның (бөгде микрофлора ферменті) жоқ екенің дәлелдейді. Шагалалы өзеңінен ауланған балық етін микроскоппен зерттеу нәтижесінде Opisthorchiidae тұқымдасына жататын метацеркарилер табылған. Зерттелген язь балығының Opisthorchis felineus қоздырғышымен инвазиялануы 12,1%, Metorchis bilis – 6,09%, Metorchis xanthosomus – 10,9%, Pseudamphistomum truncatum – 2,4%. Шагалалы өзеңінен ауланған Мөңке балығы Pseudamphistomum truncatum-мен инвазиясы 29,1% болды. Opisthorchis felineus пен Metorchis bilis метацеркарилерінің түрлік дифференциациясы үшін молекулалық-генетикалық талдау жасалды.
Библиографиялық сілтемелер
Semenov V., Petryankin F., Kosyaev N., Nikitin D., Nikitina A., Tikhonova G., Grigorieva V. Veterinary-sanitary evaluation of fish when applying the Akwa-Biot-Norm nutrient feed additive // Earth and Enviromental Science. – 2020. - № 433.
Bawuro A.A., Voegborlo R.B., Adminado A.A. Bioaccumulation of Heavy Metals in Some Tissues of Fish in Lake Geriyo, Adamawa State, Nigeria // Journal of Environmental and Public Health. – 2018. - P. 1-7
Batyrbekov A.N., Kuzhukhanova M.T., Bectemisova A.N. Veterinary and sanitary estimation of fish in the infective diseases. – Kostanay. – 2011.
Orlova D., Kalyuzhnaya T., Tokarev A., Kuznetsov Y. New method for veterinary and sanitary control of defrosted meat and fish // International Journal of Veterinary Science. – 2020. – Vol. 9 – P. 317-319.
Pyz-Łaukasik R., Szkucik K., Paszkiewics W., Drozd Ł. Results of sanitary-veterinary examination of fish in Poland in 2010-2016 // Medycyna Weterynaryjna. – Vol. 74. – 2018. – P. 301-303.
Zaibel I., Appelbaum Y., Britzi M., Schwartsburd F., Snyder S., Zilberg D. The effect of tertiary reated waste water on fish growth and health: Laboratory-scale experiment with Poecilia reticulate (guppy) // PLoS ONE. – 2019. – P. 1-25.
Mathew J. Burnett, Gordon C. O`Brien, Francois J. Jacobs, Francois B., Graham J., Colleen T.D. The southern African inland fish tracking programme (FISHTRAC): An evaluation of the approach for monitoring ecological consequences of multiple water resource stressors, remotely and in real-time // Ecological Indicators. – 2020.
Dirk W. K., Johanna M., Stefan R., Dieter S., Helmut W. “Animal Welfare Indicators” Guidelines. – 2018. Р. 14-21.
Manjit S. A., Atika A. S., Sangeeta S. Histopathology biomarker responses in fresh water fish, Labeo rohita exposed to Bleaching Powder // International Journal of Pharmaceutical Science Invention. – 2020. - Vol. 9, Issue 2. - P. 8-16.
Riad H. Khalil, Talaat T. Saad, Talal A. M. Abo Selema, Hany M. R. Abdel-Latif. Branchiomyces Demigrans Infection in Farm‐Reared Common Carp (Cyprinus Carpio L.) and Nile Tilapia (Oreochromis Niloticus) at Different Localities in Egypt, With Special Emphasis to the Role of Environmental Stress Factors // International Journal of Innovative Studies in Aquatic Biology and Fisheries (IJISABF). – 2015. Vol. 1, Issue 1. – Р. 15-23.
Piazza C. E., Mattos J. J., de Toledo-Silva G., Flores-Nunes F., Tadra-Sfeir M. Z., Trevisan R., Bittencourt A.C., Bicego M.C., Taniguchi S., Marques M.R.F., Dafre A.D., Bianchini A., de Souza M., Bainy A.C.D. Transcriptional effects in the estuarine guppy Poecilia vivipara exposed to sanitary sewage in laboratory and in situ // Ecotoxicology and Environmental Safety. – 2019. – Vol. 182.
Ресурсы поверхностных и подземных вод, их использование и качество. Государственный водный кадастр. – Алматы, 2018. С. 47.
Информационный бюллетень о состоянии окружающей среды Республики Казахстан. - № 02(28). – 2020, I полугодие. – С. 75-80.
Информационный бюллетень о состоянии окружающей среды Республики Казахстан. - № 01(81). – 2021, I полугодие. – С. 17-30.
Дукравец Г.М., Мамилов Н.Ш., Митрофанов И.В. Аннотированный список рыбообразных и рыб Республики Казахстан // Известия НАН РК. - № 3. – 2010. – С. 36-48.
Жакенова Ж.Ж., Арыстанов Е.А. Паразитологический анализ щуки (Esox Lucius L.) в озере Копа // VII Международная научно-практическая конференция «Дни науки - 2012». – 2012.
Renata P., Krzysztof S., Waldemar P., Lukasz D. Results of sanitary-veterinary examination of fish in Poland in 2010-2016 // Med.Weter. – 2018. - 74 (5). P. 301-303.
Saijuntha W., Sithithaworn P., Petney T.N., Andrews R.H. Foodborne zoonotic parasites of the family Opisthorchiidae // Research in Veterinary Science. – 2021. – Vol. 135. P. 404–411.
Беэр С.А. Биология возбудителя описторхоза. М.; РАН, 2005. – C. 22, C. 115-164.
Romero-Alvarez., Valverde-Munoz G., Galvopina M., Rojas M., Cevallos W., Kumazawa H., Takagi H., Sugiyama H. Liver fluke infections by amphimerus sp. (digenea: Opisthorchiidae) in definitive and fish intermediate hosts in manabi province, Ecuador // PLoS Neglected Tropical Diseases. – 2020. – Vol. 14(6). P. 1-18.
Cech G., Sandor D., Molnar K., Varga A., Caffara M. Digenean trematodes in Hungarian freshwater aquacultures // Food and Waterborne Parasitology. – 2021.
Zhang F., Wang J., Li J., Zeng Y. The selectivity for the second intermediate host (fish) of Clonorchis sinensis in the Jialing River basin, China – from the perspective of fish ecological viewpoint // Biologia. – 2021 – Vol. 76(1). - P. 91-100.
Майканов Б.С., Адильбеков Ж.Ш. Методическое указание к проведению лабораторно-практических занятий по дисциплинае «Экспертиза продуктов рыболовства и пчеловодства» - Астана, 2003. – С. 4-10.
Васильев Д.А. Мерчин С.В. Лабораторный практикум по ветеринарно-санитарной экспертизе рыбы. – Ульяновск. – 2006. – С. 10-20.
Мошу А. Гельминты рыб водоемов Днестровско-Прутского междуречья, потенциально опасные для здоровья человека. – Кишинэу, 2014. С. 15 – 34.
Smagulova A., Katokhin A., Mambetpayeva B., Kiyan V. A multiplex PCR assay for the differential detection of Opisthorhis felineus and Metorchis bilis // Georgian medical news. – 2021. - № 1(310). P. 176–182.
