Егеуқұйрықтардың қан жасушаларына қорғасын, мырыш, кадмий тұздарының қосындысының әсерін зерттеу
Кілттік сөздер:
егеуқұйрықтaр, қaн, нейтрофил, ауыр металлдар, лейкограмма.Аннотация
Ауыр металдардың қосындысының артық мөлшердегі әсерінен пайда болған егеуқұйрықтардың қан жасушаларындағы өзгерістер анықталды. Зерттеу нәтижелеріміз көрсеткендей, ауыр металдар тұздарымен улану кезінде қан жасушаларының зақымдануы және жануарлар ағзасында иммунитеттің төмендегені байқалады. Соның нәтижесінде жануарлар организмінде әртүрлі өзгерістер туындайды.
Сонымен мырыш, қорғасын және кадмий иондарының қосындысының рұқсатты шектеулі концентрациясы РШК 25, 50, 75, 100 есе арттырылған мөлшерінің егеуқұйрықтардың иммундық жүйесінің сандық көрсеткіштеріне әсерін зерттеуде өткір уландыруда егеуқұйрықтар организмдегі ауыр метал тұздарының иммунодепрессивті әсері туралы мәліметтер алынды.
Жануарлар ағзасы қатты күйзеліске ұшырап, тері жабындыларының кейбір жерлерінде жергілікті түксіздену, көздерінің жасаурауы, конъюктивальді қапшық пен тістің қызыл иегінің ісінуі байқалды. Егеуқұйрықтар қанына жасалынған лейкограмма, үш тұздың қосындысымен уланған егеуқұйрықтар қанында айтарлықтай өзгерістер көрсетті. Себебі сүйек кемігіндегі қан жасужалардың дамуы айтарлықтай өзгерді уланғаннан кейін.
РШК 100-есе арттырылған мөлшерде үш ауыр металдар тұздарының қосындысымен уландыруда жануарлар ағзасында қатты улану белгілері байқалып, нәтижесінде бәрі бірден өте тез, бақылаудың 5–6 күндерінде өле бастады.
Егеуқұйрықтар қанына жасалынған лейкограмма, үштұзпен уланған егеуқұйрықтар уланған егеуқұйрықтар қанында нейтрофилез және лимфопения барысында лейкопения тіркелді. Нейтрофилдер токсикалық түйіршіктелген және ядросы гиперсегменттелген.
Библиографиялық сілтемелер
2 Хаитов Р.М. Молекулярно–клеточная физиология системы естественного иммунитета // Физиология и патология иммунной системы. – 2005. – №6. – С. 3 – 11.
3 Черешнев В.А., Кеворков Н.Н., Бахметьев Б.А. Физиология иммунной системы и экология // Иммунолология. – 2001. – №3. – С. 12– 16.
4 Бескемпирова К.Б., Кальянова О.А. Гигиеническая оценка загрязнений почвы вредными веществами в Восточно- Казахстанской области // Гигиена, эпидемиология и иммунобиология. – 2000. – № 3 – 4. – С. 60– 65.
5 Засорин Б.В., Юрченко В.И., Киек О.В. Иммунная система и ее роль в патогенезе заболевании пищеварительного тракта при контакте с соединениями тяжелых металлов // В сб. «Проблемы медицинской экологии». – Караганда, - 1995. – Т.2, - С. 175-177.
6 Проблемы загрязнения окружающей среды и токсикологии // под ред. ДЖ. Уэра. -М.: Мир, 1993. – С. 191.
7 Сабырбек Ж.Б. Иммундық клеткаларға ауыр металлдардың әсері // әл-Фараби атындағы ҚазҰУ 75-жылдығына арналған жас ғалымдар мен студенттердің «Ғылым әлемі» ІІІ Халықаралық конгресі. Алматы, 28-30 сәуір 2009. 207-208.
8 А.В. Чигаркин. Геоэкология и охрана природы Казахстана. / Алматы: КазНУ им. аль-Фараби – 2003. – С. 350-356.
9 Баевский Р.М. Методико–экологический мониторинг здоровья населения // В кн.: Медико–экологические проблемы Приаралья и здоровья неселения. – Нукус, 1991. – С. 65– 68.
10 Панин М.С. Влияние техногенных факторов и агрохимической деятельности человека на содержание, миграцию тяжелых металлов в системе «почва-растение» // Состояние и рациональное использование почв республики Казахстана: Сб. мат-лов научн-тех. Конф. Алматы, 1998. – С.76-79.
11 Шубик В.М., Петленко С.В., Смирнов В.С. Иммунная система человека в экстремальных климатоэкологических условиях // Иммунодефицитные состояние (под. ред В.С. Смирнова и И.С. Фрейдлин). – СПб.: Изд-во «Фолиант», 2000. – С. 237– 289.
12 Стежка В.А., Дмитруха Н.Н., Лампека Е.Г. К механизму материальной кумуляции тяжелых металлов в организме белых крыс // Гигиена труда. –Киев, 2001. – Вып. 32. – С. 219– 230.
13 Келина Н.Ю., Безручко Н.В. Оценка влияния факторов риска окружающей среды на организм человека: учебное пасобие. / Пенза: Изд– во Пенз. технол. Ин–та, 2003. – С.68.
14 Худолей В.В. Экологичски опасные факторы // Известия Алматы. «Ғылым» 1996. – № 4. – С. 74 – 78.
15 Практические занятия по курсу «Физиология человека и животных» / под общ. Ред. Р.И. Айзмана, И.А. Дюкарева. – Новосибирск: Изд-во. Сиб. Унив., 2003. – С.120.
References
1.Velichkovsky B.T. - Ecology cheloveka. V chem glavnayia problem Russia? // Vest. PAMH. -2002.- №9.pp. 6 – 11.
2 Haytov of Р.М.- Molecular-cellular physiology of the system of natural immunity. // is Physiology and pathology of the immune system. - 2005. - №6. pp. 3 - 11.
3 Chereshnov V.A., Kevorkov N.N., Bahmetov B.А. - Physiology of the immune system and ecology. // of Immunobiology. - 2001. - №3. pp. 12- 16.
4 Beskempirova K.B., Kaliyanova О.А.- Hygienical estimation of contaminations of soil harmful substances in Vostochno- to the Kazakhstan area. // Hygiene, epidemiology and immunobiology. - 2000. - № 3 - 4. pp. 60- 65.
5 Zasorin B.V., Iyrchenko V.I.- Cue of О.В. Immune system and her role in pathogeny disease of digestive tract at a contact with connections of heavy metals. // In сб. "Problems of medical ecology". it is Karaganda, - 1995. -Т.2., pp. 175-177.
6 Problems of contamination of environment and toxicology // under ред. of JOULE.Uera. -М.: the World, 1993. pp. 191.
7 Sabyrbek J.B. - The influence of heavy metals on cells of the immune. // al - Farabi KazNU latingay, dedicated to the 75th anniversary of young scientists barters of students "world of Science" III international Congress. Almaty, 28-30 april 2009. pp. 207-208.
8 А.V. Chigarkin - Geoecology and conservancy of Kazakhstan. /Almaty: Treasury the name of al-Farabi- 2003. - pp. 350-356.
9 Baevsky R.М. - The metodiko-ecologychesky monitoring of health of population. // is In кн.: metodiko-ecologychesky problems of and health of unsettlement. it is Nukus, 1991. – pp. 65- 68.
10 Panin М.S. - Influence of technogenic factors and agrochemical activity of manon maintenance, migration of heavy metals in the system "soil-plant". // the State and rational use of soils of republic of Kazakhstan : sb. mate-catch of nauch-teh. Коnf. Almaty, 1998. - pp.76-79.
11 Shubik V.М., Petlenko S.V., Smirnov of В.С. Immune system cheloveka v ekstremalnyh klimatoekologicheskih usloviyah // Immunodeficitnye sostoyanie (pod.red V.S. Smirnova I I.S. Freidlin). – SPb.: Izd-vo «Foliant», 2000. – pp. 237– 289.
12 Stezhka V.А., Dmitruha N.N., Lampeka Е.G. - To the mechanism of material кумуляции of heavy metals in the organism of white rats. // occupational Health. - Kiev, 2001. - vyip. 32. - pp. 219- 230.
13 Kelina N.I., Bezruchko N.V. - Estimation of influence of risk of environment factors on the organism of man : educational pasobie. // Penza: Izd- inPenz. tehnol. 2003. - pp.68.
14 Hudolei V.V.- Ecological dangerous factors // of Information of Almaty. "Science" 1996. - № 4. - pp. 74 - 78.
15 R.I.Ayzmana, I.А.Dyikareva.- Practical employments on curusu "Physiology of man and animals" // under общ. Red. it is Novosibirsk: Sib. Univer., 2003. - pp.120.
