К изучению межвидовых отношений легочной нематоды Rhabdias bufonis от остромордой лягушки. Сүйіртұмсық бақадан алынған Rhabdias bufonis өкпе жұмырқұртының түраралық қарым-қатынасын зерттеу

Авторы

  • N. E. Tarassovskaya Павлодарский государственный педагогический институт, Казахстан, г. Павлодар
        71 44

Ключевые слова:

остромордая лягушка, легочная нематода, легочная трематода, морфометрический анализ, длина тела, ширина, длина пищевода, длина хвоста, расстояние до вульвы, пространственная и трофическая конкуренция, межвидовой антагонизм, межвидовой синергизм,

Аннотация

Изучение межвидовых отношений легочной нематоды Rhabdias bufonis с 3 другими видами гельминтов остромордой лягушки - Opisthioglyphe ranae, Haplometra cylindracea и Oswaldocruzia filiformis – в течение 3 лет выявило следующие тенденции. В моноинвазии нематоды часто имеют мелкие и даже минимальные размеры, кроме 2010 г., когда рабдиасы имели наибольшую длину и ширину. Одновременное присутствие 3-4 видов гельминтов делает размеры рабдиасов наиболее крупными. Присутствие прямого пространственного и трофического конкурента рабдиасов – легочной трематоды H.cylindracea – не всегда негативно влияет на размеры нематоды, даже в бинарном сочетании. В сочетании с другими гельминтами влияние гаплометры на величину рабдиасов может быть различным – в зависимости от опосредующего влияния этих видов паразитов. В бинарных сочетаниях часто наблюдается негативное воздействие кишечной нематоды O.filiformis и позитивное – со стороны кишечной трематоды O.ranae, что может быть обусловлено антагонизмом гельминтов одного класса и синергизмом паразитов разных таксонов. Динамика размеров рабдиасов по отдельным годам исследования, по-видимому, зависит от размера лягушек (и, следовательно, пространства обитания в легких и наличных трофических ресурсов организма), а также от изменения морфофизиологических свойств самих гельминтов. Rhabdias bufonis өкпе жұмырқұртының сүйір тұмсық бақадан алынған Opisthioglyphe ranae, Haplometra cylindracea және Oswaldocruzia filiformis сияқты басқа 3 түр арасындағы түраралық қарым-қатынасын 3 жыл бойы зерттеу келесі нәтижелерді анықтады. Рабдиастардың ұзындығы мен ені бойынша аса көп мөлшерді көрсеткен 2010 жылдан басқа, моноинвазияда жұмырқұрттар, әдетте, ұсақ, тіпті, ең кіші мөлшерде болады. Гельминттердің 3-4 түрінің бір уақытта болуы рабдиастардың мөлшерінің аса ірі болуына жағдай жасайды. Рабдиастардың тікелей кеңістіктік және трофикалық бәсекелестерінің бірі – H.cylindracea өкпе жалпақ құртының болуы – жұмыр құрттардың мөлшеріне үнемі әсер етпейді, тіпті, бинарлық үйлесімдік кезінде де. Басқа гельминттермен қосылуы кезінде рабдиастардың мөлшеріне гаплометраның әсері паразиттердің осы түрлерінің жанама әсеріне байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Бинарлық үйлесімдікте O.filiformis ішек жұмырқұрты тарапынан жағымсыз әсер және O.ranae ішек жалпаққұрты тарапынан жағымды әсер жиі байқалады, бұл жағдай бір кластағы гельминттердің антагонизмі мен паразиттердің әртүрлі таксондарының синергизміне тәуелді болуы мүмкін. Жекелеген жылдардағы зерттеулер бойынша рабдиастардың мөлшерінің динамикасы құрбақалардың мөлшеріне (және осы ретте, өкпедегі тіршілік ету орны мен ағзаның трофикалық ресурстарының болуына), сонымен қатар гельминттердің морфофизиологиялық өзгерістеріне тәуелді болады.

Библиографические ссылки

1 Cabaret C. Caracteristiques des populations de Ostertagia sp. chez les ovins panurellement infestes de la region de Moulay-Bouazza (Maroc) //Ann. parasitol. hum. et comp. – 1983. – 58. – № 4. – 377-382.

2 Alghali S.T.O., Hagan P., Robinson M. Hymenolepis citelli (Cestoda) and Nematospiroides dubius (Nematoda): interspecific interaction in mice //Exp. Parasitol. – 1985. – 60. – № 3. – 364-370.

3 Лесиньш К.П., Зариня Р.К., Каспарсоне З.В. Влияние прогрессивно возрастающих доз инвазии на численность и структуру популяций Heterakis gallinarum //II Всес. съезд паразитоценологов. Тезисы докладов. – Киев: Наукова думка, 1983. –С. 186-187.

4 Пономарев Н.М., Пономарев А.Н. Особенности морфологии межвидовых отношений нематод кишечника свиней Алтая. – Паразитологические исследования в Сибири и на Дальнем Востоке. Материалы II межрегиональной научной конференции паразитологов Сибири и Дальнего Востока. – Новосибирск, 2005. – С. 153-154.

5 Тарасовская Н.Е. Морфометрический анализ трематод Pleurogenes intermedius от остромордой лягушки в аспекте влияния внутривидовых взаимодействий на размеры гельминтов //Вестник КазНУ. Серия биологическая. – Алматы, 2011. – №4 (50). – С. 103-106.

6 Тарасовская Н.Е. Синергизм и антагонизм в гемипопуляциях нематоды Rhabdias bufonis от остромордой лягушки // Вестник КазНУ. Серия биологическая. – Алматы, 2011. – № 4 (50). – С. 106-111.

7 Тарасовская Н.Е. Использование морфометрического анализа в изучении межвидовых отношений легочных гельминтов остромордой лягушки в Павлодарской области //Вестник КазНУ. Серия биологическая. – Алматы, 2011. – № 1 (47). – С.81-84

8 Тарасовская Н.Е. Использование морфометрического анализа в изучении межвидовых отношений гастроинтестинальных гельминтов остромордой лягушки в Павлодарской области //Вестник КазНУ. Серия биологическая. – Алматы, 2011. – № 1 (47). – С. 76-81.

9 Котельников Г.А. Гельминтологические исследования животных и окружающей среды. – М.: Колос, 1983. – 208 с.

10 Рыжиков К.М., Шарпило В.П., Шевченко Н.Н. Гельминты амфибий фауны СССР. – М.: Наука, 1980. – 279 с.

11 Лакин Г.Ф. Биометрия [Учеб. пособие для биол. спец. вузов]. – М.: Высшая школа, 1980. – 293 с.

12 Клиническая иммунология и аллергология. В 3-х т. Т. 1 /Пер. с нем.: С.С. Кирзон, А.П. Портновой; под ред. Р.В. Петрова. – М.: Медицина, 1990. – 527 с.

Загрузки

Как цитировать

Tarassovskaya, N. E. (2015). К изучению межвидовых отношений легочной нематоды Rhabdias bufonis от остромордой лягушки. Сүйіртұмсық бақадан алынған Rhabdias bufonis өкпе жұмырқұртының түраралық қарым-қатынасын зерттеу. Вестник КазНУ. Серия биологическая, 55(3), 90–98. извлечено от https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/285