ОЦЕНКА ЗАСУХОУСТОЙЧИВОСТИ СОРТОВ СОИ ПО АНАТОМО-МОРФОЛОГИЧЕСКИМ И ФИЗИОЛОГИЧЕСКИМ ПРИЗНАКАМ / ҚЫТАЙ БҰРШАҚТЫҢ АНОТОМИЯ – МОРФОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ БОЙЫНША ҚҰРҒАҚШЫЛЫҚҚА ТӨЗІМДІ СОРТТАРЫН БАҒАЛАУ
86 59
Ключевые слова:
соя, засухоустойчивость, анатомо-морфологические признаки, физиологические признаки, ксероморфизм, қытай бұршақ, құрғақшылыққа төзімділік, анотомия – морфологиялық және физиологиялық белгілері, ксероморфизм.Аннотация
Қытай бұршақ өсімдігінің құрғақшылықпен күресу үшін әртүрлі факторлардың сәйкестігін бақылау арқылы әртүрлі құрылым қолданылды. Әртүрлі молекулярлы, биологиялық және физиологиялық кезеңнің өзара әсеріне байланысты өсімдіктің құрғақшылыққа төзімділігі өте қиын. Өсімдік жапырағын күюден және күн көзінің әсерінен қорғайтын бейімдеу құралдарына топырақтың төменгі қабатына жететін жоғары ылғалдылықты сіңіруге қабілетті тамыр, ұзын үшкір тамырды қалыптастыру, кіші көлемді жапырақтарды қалыптастыру кезінде жердің үстінгі бөлігіндегі мүшелерінің ылғалдылықты жоғалтуын төмендету, түтікшелердің бөлшектеп жабылуын бақылау, сонымен қатар түктенуі болуы қажет. Қытай бұршақтың құрғақшылыққа төзімді үлгілерін анықтау мақсатында Қазақстанда қолданыстағы және өсімдіктің анотомия – морфологиялық және физиологиялық белгілері бойынша ҚазЕӨШҒЗИ-да селекцияда қолданысқа ие линиялар зерттелді. Зерттеу нәтежиесі бойынша жоғары түкті және түтігінің саны бойынша көп сорттар бөлініп алынды, олар – Селекта 302, Букурия, Воеводжанка, және осмотикалық күйзеліске төзімділігі жағынан жоғары көрсеткіш көрсеткен сорттар – Зен, Терек, Черемош. Растения сои используют различные механизмы для борьбы с засухой, которые регулируется сочетанием различных факторов. Ответ растения на засуху очень сложен и включает в себя взаимодействие между различными молекулярными, биохимическими и физиологическими процессами. К таким адаптивным приспособлениям относятся высокая водопоглощающая способность корней, разработка более длинного стержневого корня, который помогает достичь нижних слоев грунта, снижение испаряемости от надземных органов при формировании листьев меньшего размера, высокая эффективность транспирации, регулировка частичного закрытия устьиц, наличие опушения, которое защищает лист от перегрева и интенсивной солнечной радиации. С целью оценки и выделения засухоустойчивых образцов сои были изучены сорта, допущенные к использованию в Казахстане и перспективные линии селекции Казахского НИИ земледелия и растениеводства по анатомо-морфологическим и физиологическим признакам. По результатам оценки выделены сорта/линии с высокой опушенностью, большим количеством устьиц - Селекта 302, Букурия, Воеводжанка и сорта с высоким индексом устойчивости к осмотическому стрессу Зен, Терек, Черемош.Библиографические ссылки
Литература:
1 Sakai T., Kogiso M. Soyisofl avones and immunity// J. Med. Invest. - 2008. – Vol. 55. - P. 167-173.
2 Liener I.E. Implications of antinutritional components in soybean foods// Crit. Rev. Food Sci. Nutr. - 1994. - Vol. 34. - P. 31-67.
3 Ososki A.L., Kennelly E.J. Phytoestrogens: a review of the present state of research // Phytother. Res. - 2003. - Vol. - 17. - P. 84-86.
4 Pimentel D., Patzek T. Ethanol production using corn, switchgrass and wood; biodiesel production using soybean/ (Eds) Pimentel D. Biofuels, Solar and Wind as Renewable Energy Systems. - 2008. - New York: Springer. - P. 373-394.
5 Burris R.H., Roberts G.P. Biological nitrogen fixation // Annu .Rev. Nutr. - 1993. - Vol.13. - P. 317-335.
6 Sharma K.K., Lavanya M. Recent developments in transgenics for abiotic stress in legumes of the semi-arid tropics // JIRCAS Working Report. - 2002. - P. 61-73.
7 Specht J.E., Hume D.J., Kumudini S.V. Soybean yield potential - a genetic and physiological perspective // Crop Sci. 1999. - Vol. 39. - P. 1560-1570.
8 Meckel L., Egli D.B., Phillips R.E., Radcliffe D., Leggett J.E. Effect of moisture stress on seed growth in soybeans // Agron . J. 1984. - Vol. 75. - P. 1027-1031.
9 Manavalan L.P., Guttikonda S.K., Tran L.S.P., Nguyen H.T. Physiological and molecular approaches to improve drought resistance in soybean // Plant and Cell Physiology. - 2009. - Vol. 50. № 7. - P. 1260-1276.
10 Turner N.C., Wright G.C., Siddique K.H.M. Adaptation of grain legumes (pulses) to water limited environments // Adv. Agron. - 2001. - Vol. 71. - P. 193-203.
11 Nguyen H.T., Babu R.C., Blum A. Breeding for drought resistance in rice: physiology and molecular genetics considerations // Crop Science. - 1997. - Vol.37. - P. 1426-1434.
12 Удовенко Г.В. Диагностика устойчивости растений к стрессовым воздействиям. Методическое руководство. Л.:ВИР, 1988, 226 с.
13 Balint A.F., Szira F, Borner A. Galiba G. Segregation – and vances// Biotechnol. Adv. - 2010. - Vol.28. P.169-183.
14 Baloch M.J., Dunwell J., Khakwani A.A., Dennet M., Jatoi W.A., Channa S.A. Assessment of wheat cultivars for drougt tolerance via osmotic stress imposed at carly seedling growth stages// J.Agric. Res. 2012. - Vol.50. - P.299 -310
15 Пермяков А. И. Микротехника, М., 1988.- С. 11-18, 28-29.
16 Прозина М.Н. Ботаническая микротехника, М., 1960.- 260 с.
References
1 Sakai T., Kogiso M. Soyisofl avones and immunity// J. Med. Invest. - 2008. - Vol.55. - P. 167-173.
2 Liener I.E. Implications of antinutritional components in soybean foods// Crit. Rev. Food Sci. Nutr. -1994. - Vol. 34. -P. 31-67.
3 Ososki A.L., Kennelly E.J. Phytoestrogens: a review of the present state of research // Phytother. Res. - 2003. - Vol. - 17. - P. 84-86.
4 Pimentel D., Patzek T. Ethanol production using corn, switchgrass and wood; biodiesel production using soybean/ (Eds) Pimentel D. Biofuels, Solar and Wind as Renewable Energy Systems. - 2008. - New York: Springer. - P. 373-394.
5 Burris R.H., Roberts G.P. Biological nitrogen fixation // Annu .Rev. Nutr. - 1993. - Vol.13. - P. 317-335.
6 Sharma K.K., Lavanya M. Recent developments in transgenics for abiotic stress in legumes of the semi-arid tropics // JIRCAS Working Report. - 2002. - P. 61-73.
7 Specht J.E., Hume D.J., Kumudini S.V. Soybean yield potential - a genetic and physiological perspective // Crop Sci. 1999. - Vol. 39. - P. 1560-1570.
8 Meckel L., Egli D.B., Phillips R.E., Radcliffe D., Leggett J.E. Effect of moisture stress on seed growth in soybeans // Agron . J.1984. - Vol. 75. - P. 1027-1031.
9 Manavalan L.P., Guttikonda S.K., Tran L.S.P., Nguyen H.T. Physiological and molecular approaches to improve drought resistance in soybean // Plant and Cell Physiology. - 2009. - Vol.50. ¹ 7. - P. 1260-1276.
10 Turner N.C., Wright G.C., Siddique K.H.M. Adaptation of grain legumes (pulses) to water limited environments // Adv. Agron. - 2001. - Vol. 71. - P. 193-203.
11 Nguyen H.T., Babu R.C., Blum A. Breeding for drought resistance in rice: physiology and molecular genetics considerations // Crop Science. - 1997. - Vol.37. - P. 1426-1434.
12 Udovenko G.V. Diagnostika ustoichivosti rastenii k stressovym vozdeistviyam. Metodicheskoe rukovodstvo. L.:VIR, 1988, 226 s.
13 Balint A.F., Szira F, Borner A. Galiba G. Segregation and vances// Biotechnol. Adv. - 2010. - Vol.28. P.169-183.
14 Baloch M.J., Dunwell J., Khakwani A.A., Dennet M., Jatoi W.A., Channa S.A. Assessment of wheat cultivars for drougt tolerance via osmotic stress imposed at carly seedling growth stages// J.Agric. Res. 2012. - Vol.50. - P.299 -310
15 Permyakov A. I. Mikrotehnika, M., 1988.- S. 11-18, 28-29.
16 Prozina M.N. Botanicheskaya mikrotehnika, M., 1960.- 260 s.
1 Sakai T., Kogiso M. Soyisofl avones and immunity// J. Med. Invest. - 2008. – Vol. 55. - P. 167-173.
2 Liener I.E. Implications of antinutritional components in soybean foods// Crit. Rev. Food Sci. Nutr. - 1994. - Vol. 34. - P. 31-67.
3 Ososki A.L., Kennelly E.J. Phytoestrogens: a review of the present state of research // Phytother. Res. - 2003. - Vol. - 17. - P. 84-86.
4 Pimentel D., Patzek T. Ethanol production using corn, switchgrass and wood; biodiesel production using soybean/ (Eds) Pimentel D. Biofuels, Solar and Wind as Renewable Energy Systems. - 2008. - New York: Springer. - P. 373-394.
5 Burris R.H., Roberts G.P. Biological nitrogen fixation // Annu .Rev. Nutr. - 1993. - Vol.13. - P. 317-335.
6 Sharma K.K., Lavanya M. Recent developments in transgenics for abiotic stress in legumes of the semi-arid tropics // JIRCAS Working Report. - 2002. - P. 61-73.
7 Specht J.E., Hume D.J., Kumudini S.V. Soybean yield potential - a genetic and physiological perspective // Crop Sci. 1999. - Vol. 39. - P. 1560-1570.
8 Meckel L., Egli D.B., Phillips R.E., Radcliffe D., Leggett J.E. Effect of moisture stress on seed growth in soybeans // Agron . J. 1984. - Vol. 75. - P. 1027-1031.
9 Manavalan L.P., Guttikonda S.K., Tran L.S.P., Nguyen H.T. Physiological and molecular approaches to improve drought resistance in soybean // Plant and Cell Physiology. - 2009. - Vol. 50. № 7. - P. 1260-1276.
10 Turner N.C., Wright G.C., Siddique K.H.M. Adaptation of grain legumes (pulses) to water limited environments // Adv. Agron. - 2001. - Vol. 71. - P. 193-203.
11 Nguyen H.T., Babu R.C., Blum A. Breeding for drought resistance in rice: physiology and molecular genetics considerations // Crop Science. - 1997. - Vol.37. - P. 1426-1434.
12 Удовенко Г.В. Диагностика устойчивости растений к стрессовым воздействиям. Методическое руководство. Л.:ВИР, 1988, 226 с.
13 Balint A.F., Szira F, Borner A. Galiba G. Segregation – and vances// Biotechnol. Adv. - 2010. - Vol.28. P.169-183.
14 Baloch M.J., Dunwell J., Khakwani A.A., Dennet M., Jatoi W.A., Channa S.A. Assessment of wheat cultivars for drougt tolerance via osmotic stress imposed at carly seedling growth stages// J.Agric. Res. 2012. - Vol.50. - P.299 -310
15 Пермяков А. И. Микротехника, М., 1988.- С. 11-18, 28-29.
16 Прозина М.Н. Ботаническая микротехника, М., 1960.- 260 с.
References
1 Sakai T., Kogiso M. Soyisofl avones and immunity// J. Med. Invest. - 2008. - Vol.55. - P. 167-173.
2 Liener I.E. Implications of antinutritional components in soybean foods// Crit. Rev. Food Sci. Nutr. -1994. - Vol. 34. -P. 31-67.
3 Ososki A.L., Kennelly E.J. Phytoestrogens: a review of the present state of research // Phytother. Res. - 2003. - Vol. - 17. - P. 84-86.
4 Pimentel D., Patzek T. Ethanol production using corn, switchgrass and wood; biodiesel production using soybean/ (Eds) Pimentel D. Biofuels, Solar and Wind as Renewable Energy Systems. - 2008. - New York: Springer. - P. 373-394.
5 Burris R.H., Roberts G.P. Biological nitrogen fixation // Annu .Rev. Nutr. - 1993. - Vol.13. - P. 317-335.
6 Sharma K.K., Lavanya M. Recent developments in transgenics for abiotic stress in legumes of the semi-arid tropics // JIRCAS Working Report. - 2002. - P. 61-73.
7 Specht J.E., Hume D.J., Kumudini S.V. Soybean yield potential - a genetic and physiological perspective // Crop Sci. 1999. - Vol. 39. - P. 1560-1570.
8 Meckel L., Egli D.B., Phillips R.E., Radcliffe D., Leggett J.E. Effect of moisture stress on seed growth in soybeans // Agron . J.1984. - Vol. 75. - P. 1027-1031.
9 Manavalan L.P., Guttikonda S.K., Tran L.S.P., Nguyen H.T. Physiological and molecular approaches to improve drought resistance in soybean // Plant and Cell Physiology. - 2009. - Vol.50. ¹ 7. - P. 1260-1276.
10 Turner N.C., Wright G.C., Siddique K.H.M. Adaptation of grain legumes (pulses) to water limited environments // Adv. Agron. - 2001. - Vol. 71. - P. 193-203.
11 Nguyen H.T., Babu R.C., Blum A. Breeding for drought resistance in rice: physiology and molecular genetics considerations // Crop Science. - 1997. - Vol.37. - P. 1426-1434.
12 Udovenko G.V. Diagnostika ustoichivosti rastenii k stressovym vozdeistviyam. Metodicheskoe rukovodstvo. L.:VIR, 1988, 226 s.
13 Balint A.F., Szira F, Borner A. Galiba G. Segregation and vances// Biotechnol. Adv. - 2010. - Vol.28. P.169-183.
14 Baloch M.J., Dunwell J., Khakwani A.A., Dennet M., Jatoi W.A., Channa S.A. Assessment of wheat cultivars for drougt tolerance via osmotic stress imposed at carly seedling growth stages// J.Agric. Res. 2012. - Vol.50. - P.299 -310
15 Permyakov A. I. Mikrotehnika, M., 1988.- S. 11-18, 28-29.
16 Prozina M.N. Botanicheskaya mikrotehnika, M., 1960.- 260 s.
Загрузки
Как цитировать
Erzhebaeva, R. S., Didorenko, S. V., & Daniyarova, A. K. (2016). ОЦЕНКА ЗАСУХОУСТОЙЧИВОСТИ СОРТОВ СОИ ПО АНАТОМО-МОРФОЛОГИЧЕСКИМ И ФИЗИОЛОГИЧЕСКИМ ПРИЗНАКАМ / ҚЫТАЙ БҰРШАҚТЫҢ АНОТОМИЯ – МОРФОЛОГИЯЛЫҚ БЕЛГІЛЕРІ БОЙЫНША ҚҰРҒАҚШЫЛЫҚҚА ТӨЗІМДІ СОРТТАРЫН БАҒАЛАУ. Вестник КазНУ. Серия биологическая, 65(3), 284–291. извлечено от https://bb.kaznu.kz/index.php/biology/article/view/1129
Выпуск
Раздел
ФИЗИОЛОГИЯ И БИОХИМИЯ РАСТЕНИЙ
