Изменчивость динамики дисплазии волос как возможного показателя уровня адаптации овец к условиям разведения. Жүн талшықтарының дисплазиялық динамикасының өзгеруін қойлардың өсіру жағдайына бейімделу деңгейінің көрсеткіші ретінде пайдалану мүмкіншіліктері

Аннотация

С целью испытания возможностей оценки уровня адаптации овец к реальным условиям разведения по состоянию их волосяного покрова исследовалась динамика диаметра волос разных пород и популяций овец Центрального, Восточного и Южного Казахстана. Для этого проводилось ланометрическое сканированиe волос от их дистальных отделов до проксимальных, т.е. по мере их роста в течение, примерно, 11 месяцев от весенней стрижки до конца апреля следующего года. При смене благоприятного сезона содержания овец (лето) на менее благоприятный (зима, начало весны) под влиянием стрессов, связанных с холодом, ухудшением питания, сокращения светового дня диаметр волос уменьшается в среднем почти до 78% от максимального. Эта дисплазия волоса сопровождается прекращением дифференцировки его сердцевины. Выявлена серьезная индивидуальная изменчивость уровня такой стрессогенной дисплазии волос в пределах одного стада от снижения диаметра всего на 9% до снижения на 46%. Это позволяет надеяться использовать этот показатель для селекции на устойчивость к неблагоприятным сезонным факторам. Қойлардың өсіру ортасының жағдайларына бейімделу деңгейін бағалау мақсатында жүн талшықтарының диаметрінің динамикасы Орталық, Шығыс, Оңтүстік Қазақстанның əртүрлі қой тұқымдары мен популяцияларында зерттелді. Бұл үшін жүн талшықтарының көктемгі қырқудан бастап келесі жылдың сəуіріне дейін 11 ай бойы өскен ұзындығы ланометрлік сканерлеуден өткізілді. Жыл бойында жағымды мерзімнің (жаз) жағымсыз мерзімге (қыс) ауысуы, яғни күннің суықтығы, қысқаруы, азығының нашарлауы күйзеліске ұшыратады да, қойдың жүн талшығының диаметрі максимальді диаметрмен салыстырғанда орта есеппен 78%-ға дейін төмендейді де, өзегі қалыптаспайды. Осындай жүн талшығының стрессогенді дисплазия деңгейінің əрбір жеке жануарға тəн ерекшелігі анықталды, бір отардың өзінде кейбір қойлардың жүн талшығының диаметрі 9%-ға ғана төмендесе, кейбіреуінікі 46%-ға дейін төмендеген. Осы көрсеткіштерді мерзімдік жағымсыз факторларға қойлардың төзімділігін арттыру бағытындағы сұрыптау жұмыстарында қолдану мүмкіншілігі бар.